همشهری آنلاین - مریم سرخوش: بالاخره بعد از یکسال از برنامه‌ریزی برای انتقال عضو اهدایی پیوند با موتولانس‌ها، این طرح با انتقال یک کلیه از بیمارستانی در جنوب تهران به شمال پایتخت محقق شد.
ماموریتی که در یکی از شلوغ‌ترین ساعت‌های روز یکشنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲، حوالی ساعت ۳ و تقریبا در پیک ترافیک تهران، از بیمارستانی در خیابان امام به بیمارستانی حوالی میدان ونک شروع شد و در کمتر از ۱۷ دقیقه به مقصد رسید. به گفته «علی نوری ساعد» سرپرست موتولانس ناحیه غرب تهران که اولین ماموریت اجرای پایلوت اهدای عضو با موتولانس در کشور به نام او ثبت شده «طی شدن این فاصله ۸ کیلومتری در کوتاه‌دترین زمان هر چند که استرس زیادی داشت اما در نهایت موفقیت‌آمیز بودن آن، هم مسئولان اورژانس تهران را خوشحال کرد و هم کادر اتاق عمل بیمارستان هاشمی‌نژاد را ذوق‌زده. یک روز بعد از آن هم دو کلیه دیگر به صورت همزمان به دو بیمارستان مختلف شهر توسط موتولانس‌ها منتقل شد و با موفقیت و در کوتاه‌ترین زمان به مقصد رسید.»
حالا به نظر می‌رسد که خیال مسئولان اورژانس برای جایگزین کردن موتولانس به جای آمبولانس راحت‌تر شده باشد و بتواند درباره دیگر اعضای اهدایی هم اجرایی شود، حتی درباره قلب که کوتاه‌ترین زمان طلایی برای پیوند را دارد. سرپرست موتولانس ناحیه غرب تهران هم در این باره می‌گوید: «قطعا برای انجام این ماموریت‌ها در داخل شهر بهترین گزینه موتولانس است.» نوری ساعد در پاسخ به سوالات همشهری به نکات جالبی از این ماموریت اشاره می‌کند.
* چرا شما به عنوان اولین نفر عهده‌دار اولین جابجایی پیوند عضو با موتولانس شدید؟
این استارت کار بود و به عنوان یک طرح پایلوت آغاز شد، به همین دلیل اعلام کردند کسانی انتخاب شوند که مسیرها را تا حدود زیادی بلد باشند و دست فرمان بهتری با موتور دارند تا در آزمایش اول مشکلی ایجاد نشود. به همین دلیل آقای میرحسینی، سرپرست موتولانس استان تهران این وظیفه و افتخار را به من داد که اولین نفر برای آغاز کار باشم. من سرپرست مطالعات ناحیه غرب اورژانس تهران هستم و این آشنایی را بیشتر داشتم. کل تهران ۵ ناحیه دارد -شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز- و ناحیه غرب تهران از اتوبان چمران تا سه راه آذری و قلعه‌حسن خان را شامل می‌شود.
* چه مساله‌ای باعث شد که مسئولان اورژانس استان تهران تصمیم به انتقال عضو اهدایی با موتور بگیرند؟
پیش از این، عضو اهدایی با آمبولانس یا در برخی موارد آژانس جابجا می‌شد و این زمان از بیمارستان مبدا تا مقصد چیزی حدود یک تا ۲ ساعت بود. ترافیک تهران اجازه نمی‌دهد که این زمان کاهش پیدا کند. درباره اهدای عضو نباید زمان طلایی از بین برود چون احتمال موفقیت در پیوند را کاهش می‌دهد. به همین دلیل از سال گذشته رئیس اورژانس تهران به دنبال اجرای طرحی بود که این جابجایی توسط موتولانس‌ها انجام شود. پس از یکسال هم طرح به صورت آزمایشی از ۲۹ اسفند آغاز شد و در اولین گام کلیه اهدایی از بیمارستان مبدا (سینا) در بازه زمانی ۱۶ دقیقه و ۳۲ ثانیه به اتاق عمل مقصد (هاشمی‌نژاد) رسید. یعنی انتقال از خیابان امام خمینی به حوالی میدان ونک که در حقیقت یک زمان موفق و عالی بود.
* واکنش‌ها به این کاهش قابل توجه زمان رسیدن عضو چه بود؟
یکی از جالب‌ترین واکنش‌ها ذوق‌زدگی بامزه پرستار اتاق عمل بود که باورش نمی‌شد عضو را دریافت کرده است. می‌گفت «همین چند دقیقه پیش زنگ زدند که عضو راه افتاده و هنوز زمانی نگذشته!» مدیران اورژانس و بیمارستان هم از این اتفاق رضایت کامل داشتند و به نوعی یک موفقیت در یک تصمیم خوب رقم خورد.
* انتقال فعلا به همین یک کلیه در روز یکشنبه ختم شد؟
نه، به جز اولین مورد انتقال از سینا به هاشمی‌نژاد، روز دوشنبه هم دو انتقال کلیه از یک فرد اهداکننده از طریق موتولانس‌ها به بیمارستان لبافی‌نژاد و رسول اکرم انجام شد.
* اگر این طرح تا این میزان موفق است، چرا این همه طول کشید تا اجرایی شود؟
از همان ابتدا تاکید اورژانس تهران این بود که موتولانس‌ها از چرخه عملیات خارج و خللی در چرخه خدمات‌رسانی ایجاد نشود. قرار هم شد که داوطلب بگیریم که در تکنسین‌های اورژانس در زمان شیفت نباشند. ما در سطح تهران ۲۵۰ موتور عملیاتی و ۳۳۰ نفر نیروی انسانی داریم. زمانی که فراخوان زدیم تا این کار خداپسندانه انجام شود، ۳۰۸ نفر داوطلب شدند که خارج از شیفت این کار را انجام دهند، بدون این که انتظار هیچ پاداش و پولی داشته باشند.
در سال ۱۴۰۰ تحقیقی انجام شد و نشان داد که هر ماموریت با آمبولانس یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان هزینه دارد و این مبلغ برای موتولانس ۲۶۰ تا ۲۷۰ هزار تومان بود
* یعنی به صورت ناگهانی به افراد اعلام می‌شود که برای انجام این ماموریت بیایند؟
دقیقا، این افراد در خانه و خارج از شیفت هستند و به محض این که ماموریت اعلام می‌شود، به محل اعزام و برای انجام کار آماده خواهند شد.
* چرا طرح اول با انتقال کلیه آغاز شد؟
زمان‌هایی که برای پیوند یک عضو وجود دارد متفاوت است و کلیه بیشترین زمان را دارد، چیزی ۷ ساعت. این عضو به عنوان پایلوت در نظر گرفته شد که در صورت بروز هر خطایی زمان از دست نرود و اگر مشکلی پیش آمد، عضو اهدایی از بین نرود یا جان یک بیمار به دلیل این تاخیر به خطر نیفتد.
* خودتان به عنوان اولین کسی که این ماموریت را انجام می‌داد، چه احساسی داشتید؟
من ۷ سال است که در این سمت فعال هستم و انواع بحران و بیمار را دیدیم. من هم جزو ۳۰۸ داوطلبی بودم و زمانی که اعلام شد اولین ماموریت قرار است انجام شود، سرپرست موتولانس استان تهران این وظیفه را به من سپرد. البته ما دو موتوره حرکت کردیم. دلیلش هم این بود که اگر برای موتور اول مشکلی پیش آمد موتور دوم به عنوان پشتیبان ادامه ماموریت را انجام دهد. زمانی که کوله اهدای عضو را تحویل گرفتم، یک استرس عجیبی در من شکل گرفتم که آیا می‌توانم این ماموریت را بر اساس هدفگذاری که در نظر گرفته شده بود، انجام دهم. انتقال عضو دقیقا نجات جان یک بیمار است و این شرایط را سخت‌تر می‌کرد.
* اما در نهایت به موفق‌ترین شکل ممکن محقق شد؟
قرار بود ما مسیر ۷ کیلومتر و ۶۰۰ متری را از یکی شلوغ‌ترین نقاط شهر در ساعت ۳ بعدازظهر و اوج ترافیک آغاز کنیم و به یک منطقه شلوغ دیگر برسانیم. دقیقا زمانی که ماموریت با دریافت عضو اهدایی آغاز شد تا زمانی که کوله اهدای عضو را در بیمارستان هاشمی‌نژاد تحویل دادم، انگار یک وزنه سنگین از روی دوش‌های من برداشتند. نه این که بار سنگینی داشته باشم، مسئولیت چیزی که با ما سپرده شده بود واقعا سخت بود، هر چند که احساس خوشحالی داشتم به عنوان اولین فردی که این مسئولیت به او محول شده بود. در حقیقت باید بگویم که من در چندین مرتبه از انجام ماموریت‌های اورژانس خوشحالی عجیبی داشتم. آخرین بار ۴ سال پیش بود که برای یک کودک یکساله به دلیل خفگی ناشی از شیرمادر اعزام شدیم و این کودک را CPR کردیم و نجات پیدا کرد. حالا بعد از این همه وقت یکی دیگر از بهترین لحظات من در ماموریت‌های کاری‌ام رقم خورد.
بیشتر بخوانید
مصدومان اورژانسی این شهر دیرتر به مقصد می‌رسند | زمان انتقال بیماران از سوی اورژانس چقدر است؟
حمله افراد ناشناس به آمبولانس اورژانس
چرا در حادثه بیمارستان گاندی از اورژانس هوایی استفاده نشد؟
عجیب ترین مزاحمت برای اورژانس تهران
* برای انجام چنین ماموریت‌هایی، از مسیریاب استفاده می‌کنید؟
ما هیچ زمانی با مسیریاب حرکت نمی‌کنیم، چون در برخی موارد باید از خطوط بی‌آرتی حرکت کنیم و مسیریاب‌ها این خطوط را نشان نمی‌دهند. البته تمامی نیروهایی که جذب اورژانس می‌شوند یکی از آزمون‌هایی که می‌دهند شهرشناسی است، یعنی به آنها یک مسیر می‌دهند و می‌پرسند که بیمار را از چه راهی به مقصد خواهند رساند و باید بهترین مسیر را اعلام کنند. به همین دلیل تمام ماموریت‌هایی که ما می‌رویم براساس تجربه‌ای که کسب کرده‌ایم. البته پیش از این که عضو اهدایی را چک کنم، مسیر را چک کردم که ترافیک یا تصادف وجود نداشته باشد. در این ماموریت حتی در خیابان جمهوری مسیر بی‌آرتی قفل شده بود و داخل پیاده‌رو حرکت کردیم. ما باید عضوی که در اختیار داشتیم را در کمترین زمان و به سلامت تحویل بیمارستان بدهیم.
* از این به بعد اعضای اهدایی با موتولانس منتقل خواهد بود؟
این زمان کوتاه آنقدر خوب بود که حتی ریاست اورژانس تهران هم اعلام کرد که از پس چنین ماموریت‌هایی را موتولانس‌ها انجام دهند. قطعا برای انجام این ماموریت‌ها در داخل شهر بهترین گزینه موتولانس است.
* آیا نگران آسیب دیدن عضو ارسالی هم بودید؟
نحوه محافظت از عضو به‌گونه است که به هیچ عنوان دچار آسیب نمی‌شود. ضربه گیر دارد، داخل کلمن قرار می‌گیرد و درب آن پلمب می‌شود. سپس هم داخل کوله می‌گذارند و احتمال این که آسیبی به آن وارد شود، صفر خواهد بود.
* این تغییر ماموریت از آمبولانس به موتولانس از نظر اقتصادی چقدر کم‌هزینه‌تر است؟
قطعا هزینه‌های ماموریت با آمبولانس نسبت به موتولانس بیشتر است. در سال ۱۴۰۰ تحقیقی انجام شد و نشان داد که هر ماموریت با آمبولانس یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان هزینه دارد و این مبلغ برای موتولانس ۲۶۰ تا ۲۷۰ هزار تومان بود. از این زاویه قطعا هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند.
این ماموریت با دو موتولانس، خارج از چرخه عملیات و بدون ایجاد خلل در روند عادی و جاری ماموریت‌ها انجام شد و رکورد انتقال در کشور شکسته شد
* در ماموریت‌هایی که با موتولانس انجام می‌دهید آیا رانندگان سطح شهر با شما همکاری خوبی دارند؟
نامهربانی با آمبولانس‌ها درباره موتولانس‌ها هم وجود دارد. بارها این اتفاق رخ داده که رانندگان به همکاران ما راه نمی‌دهند یا حتی با آنها درگیر می‌شوند. اخیرا یکی از همکاران ما در محدوده شهرزیبا موتورش را پارک کرده بود و کمی از وسیله نقلیه جلوی پارکینگ خانه‌ای قرار داشت، اما صاحب خانه چرخ موتور را پنجر کرده بود. تکنسین‌های ما قرار است به سرعت به مکانی برسند که جان یا زندگی فردی در خطر است. مردم باید تصور کنند که احتمال دارد این بیمار در خطر فردی از اعضای خانواده خود آنها باشد یا در شرایطی خودشان به حضور هر چه سریع‌تر نیروهای ما نیاز داشته باشند. حتی درباره این ماموریت جدید اورژانس هم مردم باید این مساله را بدانند که هر چه سریع‌تر رسیدن عضو اهدایی می‌تواند میزان پیوند را با موفقیت بیشتری همراه کند و زندگی یک نفر را نجات دهد.
رکورد جدید در انتقال اعضای پیوندی
محمداسماعیل توکلی، رئیس سازمان اورژانس استان تهران هم درباره اجرای طرح انتقال عضو پیوندی با موتولانس گفت: از سنوات گذشته اورژانس کشور و استان تهران با انتقال اعضای پیوندی از سراسر کشور با کمک هواپیمای بال ثابت و بالگرد اقدام می‌کرد. اما برای اولین بار در کشور با دستور مقام عالی وزارت و همکاری اداره پیوند بهداشت و اورژانس استان تهران با بهره‌گیری از ناوگان موتولانس به عنوان سریع‌ترین ناوگان پیشران در وزارت بهداشت انتقال عضو پیوند از بیمارستان سینا به بیمارستان هاشمی‌نژاد در ۱۷ دقیقه محقق شد.
به گفته این مسئول ناوگان موتولانس به عنوان سریع‌ترین ناوگان در کلانشهر تهران به شمار می‌رود و با توجه به حجم ترافیک تهران و سایر کلانشهرها تصمیم گرفته شد که کار نوینی در عرصه پیوند با همکاری و هماهنگی اورژانس انجام شود.
او تاکید کرد: این ماموریت با دو دستگاه موتولانس خارج از چرخه عملیات و بدون ایجاد خلل در روند عادی و جاری ماموریت‌های موتولانس در سطح استان وارد این ماموریت شدند و به صورت همزمان انتقال عضو پیوند کلیه را برعهده داشتند تا رکورد انتقال در کشور شکسته شود.
فیلم اولین انتقال عضو پیوندی با موتولانس را در ادامه ببینید.