گروه اجتماعی- زهرا رفیعی: معضلات عدم‌هماهنگی و تعادل کار و زندگی در سال‌های آینده دامنگیر ایران نیز خواهد شد

دکتر مریم نهاوندی، جامعه‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه در نشست انجمن جامعه‌شناسی با عنوان تعادل کار و زندگی گفت: در بحث تعادل کار و زندگی اصولا به 3 سطح فرد، سازمان و مسائل کلان توجه می‌شود.

امروزه رویکرد اکثر متفکران در این بین به اهمیت فرد و مسائل روانشناختی است؛ اینکه یک کارگر( به معنای عام) به تنهایی چه کارهایی می‌تواند بکند تا مسائل و مشکلاتی را که مانع ایجاد تعادل می‌شود حذف کرده و کمتر اذیت شود.

در حالی که سازمان‌ها نیز به‌عنوان کسانی که این افراد را در استخدام خود دارند نیز باید برنامه‌ها و قوانینی در جهت تعادل کار و زندگی برقرار کنند. دولت‌ها هم در سطح کلان با قانونگذاری و سیاستگذاری می‌توانند در ایجاد این تعادل نقش داشته باشند.

وی در مورد معضلاتی که عدم‌تعادل کار و زندگی ایجاد می‌کند، افزود: استرس شغلی نخستین مشکلی است که به شما و اطرافیانتان وارد می‌شود. مشکلات روانی، احساس عدم‌امنیت و تحلیل قوای جسمی از جمله مشکلاتی است که عدم‌تعادل کار و زندگی ایجاد می‌کند.

استرسی که در کار ایجاد می‌شود فقط شامل کارگران و کارمندان رده پایین نمی‌شود بلکه مدیران رده بالا را نیز که به‌عنوان یقه‌سفید‌ها معروفنددر بر می‌گیرد. در طول دهه گذشته خشونت در کار، غیبت از محل کار و دریافت غرامت در کار در دنیا افزایش یافته است. این نشان می‌دهد که افراد نمی‌توانند به‌راحتی کار کنند.

براساس تحقیقی که در دانشگاه شیکاگو انجام و نتایج آن منتشر شده مشخص شده است که 40 درصد از خانواده‌هایی که والدین هر دو شاغل هستند، 3 ساعت و بیشتر در محل کار خود حضور می‌یابند. 60 درصد باقیمانده نیز کسانی هستند که کار را به خانه می‌آورند. این عدم‌تعادل کار و زندگی را نشان می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه این اضافه‌کاری‌ها از نظر جامعه شناختی تسلط کار بر خانواده را به‌همراه می‌آورد، گفت: کاهش نظارت بر خانواده، افزایش برخورد اعضای خانواده به‌خصوص با جوانان، تقسیم نابرابر امور خانه و کمرنگ شدن نقش و جایگاه خانواده از عوارضی است که این اضافه کاری به خانواده تحمیل می‌کند.

همچنین براساس تحقیقی دیگر افرادی که دچار استرس کار هستند 3برابر کسانی که استرس کار ندارند دچار آسیب‌های جسمی می‌شوند و دو‌برابر افراد بی‌استرس در معرض ترک کار هستند.

وی با تاکید بر اینکه زنان بیشتر از مردان استرس کار دارند عنوان کرد: مسئله نگهداری از فرزندان و تربیت آنها، نگهداری از والدین سالخورده، مشکلات راهیابی به جامعه کار و داشتن مشاغل کم درآمد بر استرس زنان می‌افزاید. به همین دلیل وقتی دولت شرایط بازنشستگی پیش از موعد را اعلام کرد زنان بیشتر از مردان از آن استقبال کردند.

زنان بیشتر از مردان نیز از کمک‌ها و تسهیلات کارفرمایان مانند مهد کودک برای فرزندان شاغلین استقبال می‌کنند. تحقیقات نشان داده است که مردان خیلی به این چیزها بهاء نمی‌دهند.

دکتر نهاوندی در ادامه یادآور شد: کارفرمایان به حفظ تعادل در کار و زندگی خیلی توجه نمی‌کنند مگر در موقعیت‌هایی که احساس کنند که کارمندشان از نظر بهره‌وری و خلاقیت بسیار ارزش داشته و مؤثر است.

وی با اشاره به امتیازاتی که کشورهای پیشرفته برای بزرگ کردن بچه‌ها به پدر و مادرها می‌دهند، توضیح داد: زنان به‌طور روزمره باید برای تعادل کار و زندگی تلاش بکنند.

این موضوع به‌خصوص برای کشور ما که قانون برای کار و زندگی خیلی متعادل نیست بیشتر مشهود است. شما فکر کنید وقتی برف مدرسه‌ها را تعطیل می‌کند این مادر خانواده است که باید از کارش صرف‌نظر کند و به کودک در خانه‌اش برسد. این عدم‌تعادل روزانه استرس به خانواده تحمیل می‌کند و زنان بیشتر درصدد رفع آن بر می‌آیند.