به گزارش همشهری آنلاین، هر دولتی در دو دهه اخیر در ایران بر سر کار بوده یکی از شعارهایش بازگشت ایرانیان خارج از کشور و به ویژه استفاده از سرمایه‌های مادی و علمی آن‌ها بوده است. شعاری که البته ظاهری زیبا دارد اما در عمل توفیق چندانی نداشته است.
از اواخر دولت احمدی نژاد شورایی به نام شورای عالی ایرانیان خارج از کشور تشکیل شد که قرار بوده کار بازگشت ایرانی‌ها یا تردد آن‌ها به کشور را تسهیل کند. ترس از اقدامات قضایی وعدم قبول این بخش از هموطنان ما توسط دستگاه‌های دولتی و غیردولتی از جمله موانع‌عدم بازگشت آن هاست. دغدغه‌ای که در صورت رفع شدن می‌تواند گشایش عجیبی در حوزه‌های مختلف ایجاد کند. ظرفیت ۲۰۰ میلیارد دلاری سرمایه داران ایرانی خارج از کشور، توان علمی و فناوری برخی از آن‌ها و حتی توانمندی‌های هنری بخشی دیگر، می‌تواند برای کشور آن قدر سودمند باشد که دولت‌ها نمی‌توانند از توجه به آن‌ها صرف نظر کنند.
موضوع مهم دیگر نگرانی‌های امنیتی ایرانیان خارج از کشور به ویژه دو تابعیتی هاست. اگرچه نهادهای امنیتی کشورمان همواره گفته‌اند دستگیری‌های دو تابعیتی‌ها براساس مدارک مستدل بوده و به صورت تصادفی یا بدون پرونده متقن دستگیری صورت نگرفته اما تبلیغات پرحجم رسانه‌های معاند باعث شد تا این گروه از ایرانیان همواره ترس و نگرانی‌های زیادی برای سفر به کشور داشته باشند.
در حاشیه بیست و چهارمین دوره نمایشگاه رسانه‌های ایران، فرصتی دست داد تا با دکتر سهرابی دستیار وزیر و مدیرکل شورای عالی امور ایرانیان گفت وگویی داشته باشیم و برخی ابهامات و سوالات این حوزه را مطرح کنیم.
وی از تدوین قانون برای این گروه از ایرانیان خبر داد و گفت که از سایت پرسمان می‌توانند متوجه مشکلات قضایی خود شوند حتی اگر مشکل امنیتی داشته باشند. سهرابی درباره معین که این روزها بازگشتش به کشور حاشیه ساز شده نیز گفت که در حال تدارک و برنامه ریزی این موضوع با نهادهای مختلف هستیم و اخبار خوبی در پیش است. در ادامه گفت وگوی ما با دستیار وزیر و مدیرکل شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور را بخوانید:
شاهد اقداماتی در حوزه ایرانیان خارج ازکشور در سال‌های اخیر بودیم اما به نظر می‌رسد حرف نسبت به اقدامات بیشتر است. همه دنبال بازگشت ایرانیان خارج از کشور هستند اما ظاهرا یا ایرانیان خارج از کشور باور نمی‌کنند یا واقعا کار زیادی انجام نشده است. نظر شما چیست؟
در این سال‌ها نوع نگاه دولت‌ها یکپارچه نبوده البته در ظاهر همه شعار حمایت از ایرانیان خارج از کشور می‌دهند اما اقدامات ماندگار زیادی نبوده است. اولین مشکل این بوده که ایرانیان یک جایگاه حقوقی و قانونی نداشتند. براساس قانون، رئیس شورای عالی ایرانیان خارج از کشور شخص رئیس جمهور است و در آیین نامه قبلی گفته شده بود رئیس جمهور می‌تواند یکی از معاونان خودش را به عنوان جانشین انتخاب کند.
آقای دکتر رئیسی بر اساس یک تاکتیک مشخص وزیرخارجه و رئیس دستگاه سیاست خارجی را جانشین خودش قرار داد تا هم سطحش را بالا ببرد و هم بخش زیادی از کار وزارت خارجه در خارج از کشور کنسولی و در ارتباط با ایرانیان آن جاست. دیپلمات‌ها و کارمندان ایرانی در خارج از کشور تحت مدیریت سفرا و سرکنسول‌ها در حال خدمات‌رسانی به ایرانیان خارج کشور هستند.
برای همین اولین اقدام دولت سیزدهم در دی ماه ۱۴۰۰ این بود که با دستور قاطع رئیس جمهور لایحه جامعه ایرانیان خارج کشور سه ماهه در دولت تدوین و تصویب شود که این کار با کمی تاخیر انجام شد. امروز این لایحه با ۱۶ ماده در کمیسیون سیاست خارجی در حال بررسی است و مجلس هم بسیار به ما کمک کرد.
ما در تیرماه سال جاری این قانون را به مجلس آوردیم و ۷ بند هم مرور شده و امیدواریم در همین مجلس یازدهم بتوانیم این لایحه را قانون کنیم. اولین نکته‌ای که آقای رئیس جمهور تاکید داشتند تغییر ادراک بود، ما در داخل و در نخبگان و فرهیختگان نگاه واحد به ایرانیان خارج از کشور متاسفانه نداشتیم. تلاش کردیم با عضوگیری جدید، در کارگروه‌های تخصصی همه دستگاه‌های ذی ربط عضو دبیرخانه شورای عالی ایرانیان باشند. هشت کارگروه تشکیل شد، وزیر گردشگری اضافه شد، برای ترویج زبان فارسی بنیاد سعدی را در کنار کارگروه فرهنگ و رسانه عضو کردیم. حتی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح عضو شد، وزیر اطلاعات، وزیر کشور و سازمان اطلاعات سپاه عضو هستند. اولین موضوع و دغدغه این بود که بیرون از کشور و به ویژه بعد از حوادث تلخ پاییز پارسال، پمپاژ رسانه‌های معاند، ایرانیان خارج از کشور را حسابی به غلط نگران کردند.
همه ما نزدیکانی داریم که در خارج کشور هستند و نگرانی این‌ها به ویژه دوتابعیتی‌ها این است که به ایران بیایند مشکل پیدا می‌کنند. این فضا توسط رسانه‌های معاند تشدید هم شده است. برای این دغدغه چه کردید؟
در ارتباط با این فضا مخصوصا درباره دو تابعیتی‌ها بخشی مربوط به تبلیغات بیگانگان بوده و یک جاهایی هم به خاطر غفلت خودمان بوده است. ما به خاطر این که این فضا را بشکنیم سایتی درست کردیم به نام پرسمان تردد، هر کسی از این سایت استعلام کند حداکثر ظرف ۱۲ تا ۱۵ روز می‌گوییم مشکل دارد یا ندارد. بیش از ۱۱ هزار نفر با این سامانه ارتباط گرفتند که تنها زیر ۳۰۰ نفر دچار مشکل بودند که ۹۷ درصد آن‌ها هم مشکلات شخصی و حقوقی بود. همچنین ظرف سه تا چهار هفته گذشته برای اولین بار ایرانیان از طریق سامانه ثنا مسائل حقوقی و قضایی خودشان را مطرح می‌کنند.
می‌توانید با اطمینان بگویید اگر کسی به سامانه پرسمان مراجعه کند و بعد از دو هفته به او بگویند هیچ مشکلی نداری و بیا، حتما مشکلی برایش پیش نمی‌آید؟
صد درصد
با توجه به این که بازداشت دوتابعیتی‌ها بیشتر از سوی نهادهای امنیتی و قضایی اتفاق می‌افتد، سامانه شما به این نهادها هم وصل است؟
چهار نهاد موثر ما شامل دادستانی کل کشور، اطلاعات فراجا، اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات با حضور نماینده تام الاختیار وزیر خارجه در کمیته استعلام حضور دارند و با اطمینان می‌گویم اگر نتیجه استعلام مثبت بود تضمین با ماست.
واقعا اگر کسی اتهام جاسوسی یا امنیتی داشته باشد و از سایت شما استعلام کند جواب سایت شما این است که نیا، چون دستگیر می‌شوی؟
اولا این افراد استعلام نمی‌کنند ثانیا آن‌هایی که چنین مشکلی داشته باشند می‌گوییم به نزدیک‌ترین نمایندگی ایران مراجعه کنید تا مسئله دقیقا مشخص شود. الان در سفر رئیس جمهور به نیویورک یک فردی که شما هم می‌شناسید درخواست پاسپورت داشت که گفتیم درخواست را بفرست و به شما پاسپورت می‌دهیم.
آقای معین نبود؟
در رابطه با ایشان هم با توجه به این که نگاه وزیر فرهنگ و ارشاد به موضوع نگاه جذب حداکثری است در حال تدارک و برنامه ریزی این موضوع با نهادهای مختلف هستیم و اخبار خوبی در پیش است. هم درمورد معین و هم در مورد افراد دیگر ما دنبال این هستیم که جذب حداکثری داشته باشیم.
یعنی معین هم در سامانه پرسمان استعلام کند و بگویند مشکلی نداری می‌تواند به ایران بیاید؟
اگر مشکل نداشته باشد بله. هیچ کسی به یک ایرانی نمی‌تواند بگوید به ایران نیا، کسی ممنوع الورود نیست. من خواهش می‌کنم ایرانیان با سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های کشورمان در ۱۴۰ نقطه دنیا در ارتباط باشند. ما ۲۴ساعته در حال پاسخ گویی هستیم شاید هنوز به نقطه مطلوب نرسیده باشیم. کسانی که به ما مراجعه کرده باشند یا ما آن‌ها را پیدا کرده باشیم می‌توانند گواهی دهند که خدمات ما در چه سطحی بوده و نوع نگاه ما چگونه است. این نوع نگاه در راستای نگاه آقای رئیس جمهور و وزیر امورخارجه است که بحث تغییر ادراک را داشتند. در هر سفر آقای رئیس جمهور و وزیر خارجه این مسائل در نشست با ایرانیان عزیز خارج از کشور مطرح می‌شود. خود من هم به دستور وزیر امورخارجه سفرهایی دارم تا این مشکلات را حل کنیم. ایرانیان وقتی از نزدیک با ما حرف می‌زنند نظرشان عوض می‌شود. الان درصد قابل توجهی از جامعه مخاطب ما در وضعیت غبار سال قبل هستند و هنوز غبار به صورت کامل کنار نرفته است و متاسفانه امپراتوری رسانه‌ای صهیونیستی و معاند تاثیرات سویی داشته اند.
بخشی از این کارها را باید سفرا انجام دهند و باید با ایرانیان بیشتر صحبت کنند. آن‌ها هم فعال هستند؟
همین نشست‌های دهه فجر ما نمونه خوبی بود برای ارتباط ایرانیان با نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور که تصمیم گرفتیم تلویزیون هم به گونه‌ای که برای افراد مشکل ایجاد نشود نشان دهد. شما اگر می‌خواهید میزان رفت و آمدهای ایرانیان به داخل کشور را بدانید، رفت و آمدهای آن‌ها را از پروازهای خارجی به ایران بررسی کنید.
بیش از ۶۰ درصد مسافران شرکت‌های هواپیمایی خارجی که به ایران می‌آیند ایرانیان خارج از کشور هستند. قبل از کرونا سالی ۸۵۰هزار نفر ایرانی خارج از کشور به ایران می‌آمدند و می‌رفتند. در کرونا که همه کشورها آسیب دیدند، بر اساس آمار ما به ۳۵۰هزار نفر رسیدیم و دوباره در حال اوج گرفتن هستیم که بقیه کار به تلاش ما و شما رسانه‌ها و مطبوعات بستگی دارد. ظرفیت ایرانیان برای لابی کردن در کشورهای مختلف بسیار بالاست و دنبال این هستیم که چنین موضوعی فعال شود. زیرا پتانسیل فراوان ایرانیان عزیز و فرهیخته در سراسر جهان به ویژه در کشورهای اروپایی و آمریکایی و آسیایی و سایر نقاط جهان در همه عرصه‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و نخبگانی در مراکز خصوصی، اداری و دانشگاهی و سایر مراکز درمانی و پزشکی هسته‌ای و سایر رشته‌ها و بخش‌های خدماتی و مالی و پولی دارند که از آن غافل بوده‌ایم و روسای کارگروه‌های هشت‌گانه به دستور ریاست محترم جمهوری و وزیر امورخارجه (جانشین ایشان در شورای عالی ایرانیان خارج از کشور) مشغول برنامه ریزی و تهیه دستورکارهای روان‌سازی و جذب حداکثری و ارائه خدمات هستند و امیدواریم که در آینده نه چندان دور شاهد تحقق این خدمات باشیم.