و راه شیری تنها کهکشانی است که در عالم هستی وجود دارد. حدود 964 سال قبل از میلاد مسیح، عبدالرحمن صوفی، برای اولینبار مجموعه ای از ستارهها را مشاهده کرد.
این ستارهها که بعدها توسط ستاره شناس‌های دیگری هم شناسایی شدند، این شک را در آنها ایجاد کرد که علاوه بر کهکشان ما، کهکشانهای دیگری وجود دارد. سال 9151 میلادی، فردی به نام «فردینان ماژلان» تعداد زیادی ستاره کم نور را مشاهده کرد که در فاصله 150 هزار سال نوری از زمین قرار دارند و در مقایسه با کهکشان ما مجموعهای بسیار کوچک به شمار میآیند. کشف این گروه از ستارهها که بعدها به نام «ابرهای ماژلانی» معروف شدند، باعث شد که ستارهشناسان به طور جدیتری، به بررسی این مسئله بپردازند. راستی، آیا شما تعریف دقیق و درست از کهکشان را میدانید؟ آیا
میدانید چند نوع کهکشان وجود دارد و هر کدام از آنها چه ویژگیهایی دارند؟
کهکشان آندرومدا ، نمونه ای از کهکشان مارپیچی
کهکشان های نامنظم ، شکل خاصی ندارند
به طور کلی کهکشان به میلیاردها ستاره و گاز و غبار موجود در جهان گفته میشود، که به وسیله نیروی جاذبه در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند. کهکشانها از نظر اندازه، شکل و رنگ با یکدیگر تفاوت دارند، بعضی از آنها بیضی شکل و برخی دیگر تخممرغی و یا مارپیچی هستند. در دهه 1920 میلادی، ستارهشناس معروف «ادوین هابل»، تصمیم گرفت که تقسیمبندی کاملی از نوعهای مختلف کهکشان ارائه کرده و ویژگیهای هر کدام را بررسی کند. بد نیست بدانید که تنها سه کهکشان را میتوان با چشم غیر مسلح دید؛ یکی کهکشان «آندرومدا» است و دو کهکشان دیگر ابرهای ماژلانی بزرگ و کوچک هستند.
کهکشانهای مارپیچی: کهکشانی که سیاره ما، یکی از میلیاردها جرم آسمانی آن است، کهکشان مارپیچی یا فرفرهای شکل است. بخشهای خارجی آن از خطهای دراز و منحنی شکلی تشکیل شده که بازوهای مارپیچی نام دارند و همه ستارههای موجود در این بازوها به دور مرکز کهکشان میگردند. تعداد ستارههای کهکشان راه شیری بین 200 تا 400 میلیون تخمین زده میشود که 90 درصد آنها در مرکز کهکشان تجمع یافتهاند. نمونه دیگری از کهکشانهای مارپیچی هم دیده شده که در آنها ستارگان شکل یک میله را در مرکز میسازند و به کهکشانهای میلهای شهرت دارند.
خورشید در کهکشان راه شیری مثل قطره ای در دریاست
تصویری از یک کهکشان بیضی گون
ابر ماژلانی بزرگ یکی از زیباترین کهکشان های کشف شده است
کهکشانهای بیضی شکل: ساختار این کهکشانها از کروی تا بیضیگون تغییر میکند؛ یعنی ممکن است شبیه توپ معمولی گرد و یا شبیه توپ آمریکایی و یا چیزی بین این دو باشند. این گروه از ستارهها بازو ندارند و بزرگی آنها چندین برابر کهکشانهای مارپیچی است.
کهکشان های نامنظم:همان‌طور که از اسمشان پیداست، شکل مشخصی ندارند و بیشترستاره های موجود در این نوع کهکشانها طول عمر کوتاهی دارند. ابرهای ماژلانی از جمله کهکشانهای نامنظم هستند.
باید این نکته را ذکر کرد که به اعتقاد برخی ستارهشناسان، گونههای دیگری از کهکشان وجود دارند که در این طبقه بندی قرار ندارند و یا هنوز کشف نشدهاند و در واقع ما تنها بخش کوچکی از جهان هستیم!