به گزارش همشهری آنلاین، حوزه مولد در اقتصاد ایران سال‌ها زیر هجمه‌های تحریم و محدودیت‌های داخلی، برای بقا تقلا می‌کرد و این وضعیت در سال‌های اخیر به دلایل مختلف به‌ویژه کوچ نقدینگی به سمت حوزه‌های نامولد و متورم شدن بازارها به اوج خود رسیده بود.
شاید یکی از حکمت‌های نامگذاری سال ۱۴۰۲ به نام «مهار تورم، رشد تولید» همین نکته بود که اگر روال قبلی می‌خواست ادامه پیدا کند، چرخ تولید متوقف می‌شد و به‌تبع آن زنجیره تأمین کالاهای موردنیاز کشور نیز سرنوشتی جز فروپاشی پیدا نمی‌کرد. حالا اما، یک سال از ورود تولید به شعار سال گذشته و باید دید حال و احوال تولید چه تغییری کرده است.
تولید در اتاق احیا
آمارهای رسمی از بهبود شرایط حکایت دارد؛ اما نه آن‌گونه تأثیر کاستی‌ها و صدمه‌های قبلی خنثی شده و تولید ایران به حالت عادی برگشته باشد. آمارهای می‌گویند اوضاع در این حد بهبود پیدا کرده است که دیگر بنگاه‌های تولید تعطیل نشوند و روزبه‌روز از تعداد واحدهای تولیدی راکد و نیمه تعطیل نیز کاسته شود.
استمرار در نهضت احیای واحدهای راکد در سال جاری، یکی از نمادین‌ترین اقدامات برای کمک به تولید بود. بر اساس آمارها با تدوین آیین‌نامه‌ها، تسهیل امور، رفع موانع و انعقاد تفاهم‌نامه‌های متعدد برای تأمین مالی، ۶۵۵۳ واحد تولیدی شاخص توانستند به چرخه کار و فعالیت بازگردند که با احیای این میزان واحد تولیدی، ۱۸۲ هزار میلیارد تومان سرمایه و ۱۴۵ هزار شغل احیا شده است.
جوانه‌های رشد تولید
اطلاعات مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در پاییز امسال، تولید ناخالص داخلی ایران با احتساب نفت ۵.۱ درصد و بدون نفت ۲.۵ درصد رشد کرده است. در این فصل بخش صنعت ۱.۳ درصد و بخش خدمات ۴.۶ درصد رشد کرد و حتی بخش ساختمان بعد از مدت‌ها افول، رشد ۰.۴ درصدی را تجربه کرد. در این میان گروه کشاورزی با رشد منفی یک‌درصدی مواجه شده که البته بیش از هر چیز ناشی از تبعات خشک‌سالی بوده است.
به استناد آمارهای رسمی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران رشد صنعت کشور در دولت سیزدهم ۳.۶ برابر دولت قبل بوده است. رشد تولیدات صنعتی از ۳.۳ درصد در سال ۱۴۰۰ به ۹.۵ درصد در سال ۱۴۰۱ رسیده است که رشد ۲.۹ برابری را نشان می‌دهد که حدنصاب جدیدی در ۱۰ سال گذشته است. این رشد در ۸ سال دولت قبل رقم 1.6 درصد بوده است.
بیشتر بخوانید:
جزئیات پیام نوروزی رهبر انقلاب | سال ۱۴۰۲؛ سال «مهار تورم و رشد تولید»
تکانه‌های مثبت در صنعت ساختمان
یکی از نمودهای رشد تولید در سال جاری، تکانه‌های مثبتی است که در صنعت ساختمان رخ داد و بالاخره بعد از حدود یک دهه رشد منفی در این بخش، آمارها مثبت شدند. آمارهایی که چندی پیش، وزیر راه و شهرسازی از وضعیت بخش مسکن و ساختمان در ۹ ماهه سال جاری ارائه داد نشان می‌دهد این بخش با رشد ۲.۸ درصد مواجه شده که در صورت رفع مسائل و مشکلات نهضت ملی مسکن و تخصیص اعتبارات عمرانی بودجه، می‌تواند به چندین برابر افزایش یابد.
این تحول در صنعت ساختمان، در حالی بود که نرخ رشد بخش مسکن و ساختمان در ۹ ماهه سال قبل منفی ۱.۸ درصد ثبت شده بود. تسریع در نهضت ملی مسکن، بهبود تأمین مالی این طرح و همچنین اجرای طرح واگذاری زمین به خانوارهای مشمول قانونی جوانی جمعیت ازجمله اتفاقاتی بود که در سال ۱۴۰۲ به بهبود رشد بخش مسکن و ساختمان کمک کرد.
ارتقای فولادی تولید
یک تصویر دیگر از هواداری تولید در سال ۱۴۰۲، تلاش برای تأمین مواد اولیه و انرژی موردنیاز صنایع بزرگ بوده که گرچه در بخش‌هایی به‌صورت برنامه‌ریزی شده با محدودیت‌هایی مواجه شد اما درمجموع توانست به رشد تولید در این صنایع منجر شود.
وضعیت فولادسازان، به‌عنوان طلایه‌داران تولید صنعتی در قرن جدید، یکی از نماگرهایی است که می‌تواند برای سنجش اوضاع تولید مدنظر قرار گیرد و در سال جاری تولیدکنندگان فولاد ایران باوجود افت تولید بسیاری از فولادسازان جهان، درمجموع با رشد تولید مواجه شدند.
بر اساس آخرین آمارهای انجمن جهانی فولاد، ایران در ژانویه ۲۰۲۴ با رشد ۳۹.۹ درصدی تولید فولاد نسبت به ماه مشابه سال قبل، جایگاه خود در فهرست بزرگترین تولیدکنندگان فولاد جهان را یک پله ارتقا داد و با پشت سر گذاشتن برزیل، به رتبه نهم ارتقا پیدا کرد.
آمارهای جهانی نشان می‌دهد: تولید فولاد خام ایران در این ماه به ۲.۶ میلیون تن رسیده که ۳۹.۹ درصد بیشتر از ژانویه سال قبل است.
تیک آف تولید خودرو
در ۳ سال پایانی دهه ۹۰، صنعت خودروسازی ایران از یک‌سو با افت جدی تولید مواجه شده و از سوی دیگر بخش قابل‌توجهی از همین تولیدات محدود شده نیز به‌صورت ناقص در پارکینگ‌ها دپو می‌شد؛ اما در سال رشد تولید، این دو عارضه نسبتاً مرتفع شد و تولید خودروی ایرانی دوباره به مدار رونق برگشت.
بر اساس آخرین آمارهای مدیرکل دفتر صنایع خودروی وزارت صنعت، معدن و تجارت، در سال جاری حدود یک‌میلیون و ۱۳۲ هزار دستگاه خودروی سواری در کشور تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۶ درصد بیشتر است.
همچنین در سال جاری، ۱۶۶ هزار دستگاه خودروی وانت در کشور تولید شده که در مقایسه با سال قبل از رشد ۳۲ درصدی حکایت دارد و هم‌زمان در حوزه‌های تجاری نیز با تولید بیش از ۴۰ هزار دستگاه، رشد حدود ۲ درصدی تولید تجربه شده است.
نکته قابل‌توجه اینکه در سال جاری، خودروسازان بخش خصوصی فعال‌تر بوده‌اند و ۳۰۷ هزار دستگاه خودرو تولید کرده‌اند که ۵۸ درصد بیشتر از سال قبل بوده و در حقیقت، موتور محرک رشد مثبت صنعت خودرو، همین خودروسازان بخش خصوصی بوده‌اند.
جهاد در تولید کالاهای اساسی
جدای از آمارهای جهانی که از بهبود وضعیت تولید و ذخیره غلات در ایران حکایت دارد، نکته قابل‌توجه در سال جاری، رفع ریشه‌ای مشکل تأمین نهاده‌ها بود که بساط جوجه‌کشی به دلیل نبود نهاده و بازار یا کشتار دام مولد به دلیل کمبود آذوقه را جمع کرد.
به‌تازگی تعدادی از تشکل‌های بخش خصوصی در حوزه کشاورزی با صدور بیانیه‌ای خطاب به رئیس دولت سیزدهم، از اقدامات بخش بازرگانی و تنظیم بازار وزارت جهاد کشاورزی به‌ویژه قائم‌مقام وزیر در امور تجارت و تنظیم بازار، تقدیر کردند.
دلیل تقدیر این تشکل‌ها، افزایش تأمین‌کنندگان اصلی نهاده‌های دامی و کشاورزی بدون نگاه حذفی یا انتخابی و تنوع در تأمین محصولات و کشورهای تأمین‌کننده عنوان شده بود که در نتیجه آن، حجم قابل‌توجهی از نهاده‌ها در ایام پایانی سال فراهم شده و تولیدکنندگان با اطمینان خاطر مشغول به تولید هستند. جالب اینکه در این میان صادرات محصولات کشاورزی نیز با رشد ۲۵ درصدی مواجه بوده است.