همشهری آنلاین- علی‌الله سلیمی: توسعه روزافزون رسانه‌های دیداری و شنیداری در سال‌های اخیر فضایی را فراهم کرده که برخی پلتفرم‌های عرصه کتاب‌های الکترونیکی هم به نام‌ها و نمادهای آشنا در میان کتابخوان‌ها تبدیل شوند و در تأمین بخشی از نیازهای مطالعاتی علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی سهمی هرچند کوچک داشته باشند. نکته قابل توجه در این میان، وجود برخی محرک‌های تأثیرگذار در گسترش حوزه نشر الکترونیک است که از عواملی مانند گرانی قیمت کاغذ و سهولت دسترسی به کتاب‌های الکترونیک نشأت می‌گیرد و آینده پررنگ این بخش از صنعت نشر را غیرقابل انکار معرفی می‌کند تا جایی که برخی از فعالان صنعت نشر، از همین حالا نشرالکترونیک را رقیب اصلی کتاب‌های کاغذی در بازار نشر می‌دانند و برای این ادعای خود استدلال‌های قابل توجهی دارند؛ ازجمله اینکه هزینه انتشار یک کتاب در قالب الکترونیکی به‌مراتب کمتر از هزینه کتابی است که قرار است در قالب کاغذی و با مقرر کردن تیراژی معین عرضه شود؛ فاکتور تعیین‌کننده‌ای که در شرایط فعلی بازار کتاب و قیمت روزافزون کاغذ به راحتی نمی‌توان از کنار آن گذشت.
سلبریتی بودن برای تولید کتاب صوتی کافی نیست
تولید کتاب‌های صوتی در سال‌های اخیر با استقبال نسبتا خوبی از سوی بعضی از ناشران و مخاطبان کتاب مواجه شده و در این میان، برخی از ناشران برای جلب توجه بیشتر به سراغ سلبریتی‌ها رفته‌اند و آثاری با صدای این افراد تولید و روانه بازار کتاب کرده‌اند. استقبال مخاطبان کتاب اما از این نوع آثار یکسان نبوده و فقط آثاری مورد توجه و استقبال مخاطبان کتاب قرار گرفته که در تولید آنها از صدای هنرمندان عرصه دوبلاژ استفاده شده و تنها سلبریتی بودن کمکی به موفقیت این آثار در بازار کتاب نکرده است. برای مثال، هنرمندی که در بخش بازیگری مشهور است ورودش به بازار کتاب‌های صوتی نه‌تنها کمکی به رونق این نوع آثار نکرده، بلکه باعث کم‌توجهی مخاطبان به آن شده است. اگر بخواهیم مثالی در این زمینه بزنیم، به همان اندازه که از کتاب صوتی «سال بلوا» با صدای عاطفه رضوی استقبال شده، از کتاب صوتی «مالیخولیای محبوب من» با صدای بهاره رهنما استقبال نشده است. نکته مهم دیگر ساده‌انگاری در بخش‌های فنی تولید کتاب‌های صوتی است که برخی ناشران به صرف قرارداد با یک سلبریتی بقیه موارد فنی را نادیده می‌گیرند، در حالی که تولید این نوع آثار به ابزارها و تجهیزات فنی و در مواردی پیشرفته نیاز دارد تا با صدایی استاندارد بتوان اثر صوتی ماندگاری خلق کرد.
موانع و مشکلات نشر الکترونیک
شرایط تولید و عرضه نسخه‌های الکترونیک برای همه کتاب‌ها به یک اندازه فراهم نیست و برخی موضوعات محتوایی تولید و عرضه این کتاب‌ها را با مشکل مواجه می‌کنند. مشکل دیگری که عرضه نسخه‌های الکترونیک کتاب این روزها با آن مواجه است، نوعی سرقت این کتاب‌ها در فضای مجازی است. حجت‌الاسلام علیرضا سبحانی‌نسب، مدیر انتشارات جمال در این زمینه معتقد است: « سر راه ناشرانی که در فضای الکترونیکی و دیجیتال فعالیت می‌کنند مشکلاتی هم وجود دارد، یکی از این آنها، وجود هکرهایی است که تلاش می‌کنند دستاورد ناشران را به رایگان در اختیار بگیرند، با اینکه راه‌هایی برای جلوگیری از سودجویی این افراد اندیشیده شده، اما هنوز چنین مشکلی در حوزه نشر الکترونیک به قوت خود باقی است و به‌طور کامل ریشه‌کن نشده است.» از سوی دیگر مهدی آتشی، مدیر مسئول انتشارات کتابکده کسری؛ ناشر تخصصی هنر، معماری و شهرسازی در مشهد، با اشاره به این موضوع می‌گوید: «کتاب‌های انتشارات ما در حوزه‌های معماری و شهرسازی است و مخاطبان این نوع آثار علاقه چندانی به تهیه نسخه‌های الکترونیکی ندارند. آنها دوست دارند نسخه‌های کاغذی و با کیفیت کتاب‌ها را تهیه کنند؛ به واسطه طرح‌ها، نقشه‌ها و رنگ‌های متنوعی که این نوع کتاب‌ها دارد. برای همین ما در انتشارات کتابکده کسری تمرکز اصلی خود را روی انتشار نسخه‌های کاغذی گذاشته‌ایم.»
عرضه نسخه الکترونیک همه کتاب‌ها
از عوامل اصلی گرایش برخی از ناشران به عرضه همزمان نسخه‌های الکترونیک و کاغذی کتاب‌ها، حذف فاصله و مسافت راه بین مراکز عرضه کتاب و خریداران این محصول فرهنگی است که حتی ساکنان دورافتاده‌ترین مناطق را در کمترین زمان ممکن به پلتفرم‌های عرضه کتاب متصل می‌کند و خرید نسخه الکترونیکی کتاب به سهولت انجام می‌شود.بسیاری از ناشران معتبر و فعال در سال‌های اخیر همزمان با چاپ کتاب‌های کاغذی، توجه ویژه‌ای هم به عرضه نسخه‌های الکترونیک همین کتاب‌ها داشته و 2شکل، نسخه‌های کاغذی و الکترونیکی کتاب‌های خود را به‌طور همزمان در بازار نشر عرضه کرده‌اند.