همشهری آنلاین - محمد باریکانی: ؛ مجموعه تاریخی - فرهنگی سعدآباد تهران اما در چندماه اخیر با حاشیه‌های بسیار مواجه شده است. از قطع درختان سعدآباد توسط مدیران این مجموعه به بهانه فرسودگی و ایجاد خطر برای بازدیدکنندگان تا تعطیلی و تخلیه موزه مرکز اسناد و وضعیت نامعلوم هاردهای حاوی میلیون‌ها عکس و سند تصویری سعدآباد که ۳۰سال برای ذخیره‌سازی آنها زمان گذاشته شده بود، تبدیل این موزه به دفتر کار مدیر، یافتن یک شیء زیر خاک که مدیران سعدآباد در همهمه قطع درختان مدعی شدند قاچاقچیان آثار تاریخی در این مجموعه آن را برای بیرون‌بردن از سعدآباد زیر خاک کرده‌اند و هنوز هم در دست بررسی است که آیا قدمت آن قاجاری است یا پهلوی و معاصر، تا آب‌گرفتگی شدید موزه ظروف سلطنتی سعدآباد که به تعبیر برخی رسانه‌ها پشت‌بام آن را تبدیل به استخر کرد و آسیب‌های بسیاری به بنای ساختمان این مجموعه که به کاخ اشرف شهرت داشت وارد کرد، همگی حاشیه‌های بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین مجموعه تاریخی-فرهنگی شهر تهران در ماه‌های گذشته‌اند. پرونده شکایت شهرداری از قطع درختان سعدآباد همچنان در جریان است و همین چند روز قبل بود که بازپرس دادسرا برای تکمیل تحقیقات درخصوص تعداد درختان قطع‌شده به این مجموعه رفت و شهرداری تهران در انتظار اعلام نظر دستگاه قضایی است.
قبض آب ۷میلیارد تومانی
مجموعه تاریخی-فرهنگی سعدآباد چندین منبع تامین آب دارد؛ رودخانه دربند و - آنطور که صدای میراث اعلام کرده است - حقابه پس‌قلعه و چندین قنات و چندین چاه آب؛ اما هزینه‌ای که این مجموعه برای مصرف ۲سال آب شرب شهری از دو کنتور موجود در تمام این مجموعه زیرنظر وزارت میراث فرهنگی باید پرداخت کند، به‌گفته وزیر میراث فرهنگی، ۷میلیارد تومان است. براساس آنچه در رسانه‌ها منتشر شده است، ۳نشتی آب وسیع در سعدآباد و آبیاری باغات و فضای سبز این مجموعه با آب شهری موجب شده است که قبض آبی نجومی برای مجموعه تاریخی-فرهنگی سعدآباد بیاید و این مجموعه ماهانه ۳۵۰میلیون تومان بدهی آب داشته باشد.
هزاران لیتر آب بر پشت‌بام موزه ظروف سلطنتی سعدآباد
روزنامه همشهری اما مهم‌ترین آسیب واردشده به مجموعه تاریخی-فرهنگی سعدآباد را که آب‌گرفتگی شدید این مجموعه در هفته‌های گذشته بود، زیر ذره‌بین برده است؛ اتفاقی که موجب شد جریان آب ۳روز مداوم بر پشت‌بام ساختمان موزه ظروف سلطنتی جریان داشته باشد و به دیوارها و بنای این مجموعه سرایت کند و سالن خلیج‌فارس آن را که سایت صدای میراث خبر از وجود یکی از مخازن مهم این مجموعه در آن داده بود، دچار آسیب پلمب کند.
اما ماجرا چه بود؟ بارش‌های اواخر فروردین‌ماه سال‌جاری که چند روز ادامه یافت، به همراه خرابی منبع انبساط آب واقع بر پشت‌بام موزه ظروف سلطنتی سعدآباد، موجب نشتی هزاران لیتر آب در ۳روز متوالی - آنطور که صدای میراث گزارش داده بود - شد؛ اما این آب چگونه به پشت‌بام ساختمان موزه و سپس به پشت دیوارهای سالن‌های موزه رسید و از سقف داخلی وارد محوطه موزه‌ای شد و کف سالن خلیج‌فارس را گرفت و پشت دیوارهای داخلی مجموعه جمع شد؟
بی‌توجهی به یک هشدار
اسفندماه سال گذشته نامه‌ای با قید فوریت در اتوماسیون اداری مجموعه تاریخی-فرهنگی سعدآباد قرار گرفت که به موجب آن شیرین شعبانی، رئیس موزه ظروف سلطنتی سعدآباد به حسین علوی، مدیر وسیع‌ترین مجموعه تاریخی-فرهنگی شهر تهران، خبر داد که خطر آب‌گرفتگی این مجموعه جدی است. او درخواست اعزام کارشناس برای رفع ایرادات در ساختمان موزه ظروف سلطنتی سعدآباد را ارائه کرد.
شعبانی اما به صدای میراث گفته است که مدیر سعدآباد به این نامه توجه نکرد تا آنکه آب‌گرفتگی این مجموعه به‌دلیل خرابی منبع انبساط و بارش‌های فروردین‌ماه سال‌جاری خسارات زیادی به این ساختمان و سالن‌های آن وارد آورد.
ویدئوهایی که در اختیار روزنامه همشهری نیز قرار گرفته است، شامل تصاویر عجیبی از داخل سالن‌های آب‌گرفته موزه ظروف سلطنتی است؛ تصاویری که نشان‌دهنده تجمع زیاد آب پشت دیوارهای موزه است به‌طوری‌که آب با یک فشار دست از داخل دیوارها به بیرون نشت می‌کند.
ارزش‌های تاریخی موزه ظروف سلطنتی سعدآباد
شیرین شعبانی، مدیر سابق موزه ظروف سلطنتی سعدآباد: موزه ظروف سلطنتی سعدآباد دومین موزه مجموعه تاریخی-فرهنگی سعدآباد به لحاظ تعداد آثار است. بیش از ۸۰هزار شیء تاریخی در مخازن و این موزه وجود دارد. ظروف موزه در چهار بخش مختلف قاجار، پهلوی اول، پهلوی دوم و ظروف اهدایی تقسیم‌بندی می‌شوند که ظروف دوره قاجار شامل ظروف نقره و با روکش نقره و همچنین ظروف دارای روکش ضخیم طلا در دوره‌های بعدی هستند. ظروف مربوط به جشن‌های ۲۵۰۰ساله نیز در این مخازن وجود دارند. البته میان این ظروف آثاری هست که تنها یک عدد از آنها در جهان وجود دارد و قابل قیمت‌گذاری نیستند؛ ظروفی که به کارخانه‌های معروف دنیا مانند لیموژ، باواریا، رزنتال سور و غیره سفارش داده شده‌اند و شاید در مواردی تنها یک قطعه یا یک دست برای ایران تولید شده‌اند. ظروف اهدایی هم به مناسبت‌های مختلف به خاندان پهلوی اهدا شده‌اند. این موزه دارای آثار منحصربه‌فردی است؛ ازجمله ظروف کریستال، چینی و ظروف فلزی مشتمل بر ظروف نقره‌ای و دارای روکش نقره بسیار باارزش، و همچنین آثار و ظروفی با روکش طلا با چندین میکرون ضخامت. آثار موزه ظروف سلطنتی تحت حسابرسی دقیق اموال دولتی است. این آثار البته هنوز صورتجلسه کامل ندارند و برخی از اموال موجود در مخازن هم هنوز ثبت‌نهایی نشده‌اند. بخشی دیگر البته در مرحله ثبت قرار دارند. یک مخزن از آثار گنجینه موزه ظروف سلطنتی سعدآباد در سالن خلیج‌فارس و همان سالنی است که دچار آب‌گرفتگی شد. مخزن موجود در این سالن به‌دلیل آب‌گرفتگی دچار رطوبت شدید شده و ممکن است آثار موجود در آن آسیب ببینند؛ درحالی‌که ۸سال زحمت کشیده شده است تا ۸۰هزار شیء ارزشمند این مجموعه ساماندهی شوند.