اما بررسی آمار تولید خودرو در کشورهای مختلف جهان بیانگر غیرواقعیبودن این نگرش است. طبق آمار انجمن جهانی خودروسازان از میزان تولید خودرو در کشورهای مختلف جهان طی سال 2008 میلادی، ایران با تولید یک میلیون و 51 هزار خودرو رتبه شانزدهم را بین کشورهای خودروساز دنیا بهدست آورده گرچه براساس این آمار، میزان تولید خودرو در کشورمان حدود 300 هزار دستگاه از آمار اعلام شده توسط وزارت صنایع ایران کمتر است.
براساس آمار انجمن جهانی خودروسازان، جایگاه نخست در صنعت خودروسازی به کشور ژاپن با تولید سالانه 5/11میلیون خودرو اختصاص داشته(بیش از 11 برابر ایران ) و پس از آن چین با تولید 9میلیون و 345 هزار دستگاه، آمریکا با تولید سالانه 8 میلیونو 705 هزار و آلمان با تولید 6 میلیون و 42 هزار دستگاه خودرو ردههای دوم تا چهارم را بهخود اختصاص دادهاند. این آمار نشان میدهد چین در زمینه میزان تولید خودرو هم آمریکا را پشت سر گذاشته و به رده دوم صعود کرده است. همچنین تولید خودرو در آمریکا نیز حدود 20 درصد نزول کرده است.
کشور کرهجنوبی نیز که همزمان با کشورمان پای به عرصه صنعت خودرو گذاشته با تولید سالانه 3 میلیون و 806 هزار دستگاه خودرو در مکان پنجم این رتبهبندی قرار گرفته است. طبق این آمار، خودروسازان جهان طی سال 2008 حدود 70 میلیون خودرو تولید کردهاند که سهم ایران چیزی در حدود 5/1 درصد این آمار است. بررسی آمار میزان تولید خودرو در جهان بیانگر آن است که ایران با تولید سالانه یک میلیون دستگاه خودرو که فناوری بیش از 80درصد آن نیز حداقل به 20 سال قبل باز میگردد، شانزدهمین کشور تولیدکننده خودرو در جهان است.
چشمانداز خودروسازان
براساس برنامهریزیهای وزارت صنایع و سازمان گسترش که از چند سال پیش انجام شده، ایران با بازاریابی در خاورمیانه، شمال آفریقا، آسیای میانه و شرق اروپا در خوشبینانهترین حالت میتواند 2میلیون خودرو تولیدکند که از این میزان یک میلیون خودرو صادر و یک میلیون دیگر را نیز در بازار داخلی به فروش رساند. تحقق این هدف نیز در شرایطی ممکن است که همکاری ایران در فضای آرام سیاسی با شرکتهای بزرگ خودروسازی، جهت تولید مشترک افزایش یافته و هر سال حداقل 10درصد رشد تولید داشته باشیم اما رشد تولید صنعت خودرو در 2 سال گذشته از سوی انجمن جهانی خودروسازان حدود 5درصد گزارش میشود. جالبتر آنکه هر سال نیز وضعیت ایران از نظر رشد تولید، روند نزولی داشته که علت اصلی آن نیز محدود بودن ظرفیت بازار ایران به یک میلیون دستگاه است.
خودروسازان برای افزایش تولیدات خود باید به فکر یافتن بازارهای جدید باشند و برای حضور در بازارهای جهانی احتیاج به کیفیت و فناوری مناسب است حال آنکه اصلیترین محصول بازار خودروی ایران که پراید است با فناوری 20 سال قبل و با عدد منفی بیش از 300 در بخش کیفیت، توان رقابت با محصولات همکلاس خود را که توسط تولیدکنندگان بزرگ عرضه میشود، ندارد چرا که محصولات مشابه این خودرو با فناوری روز، 50درصد مصرف سوخت کمتر و با عدد منفی حداکثر 40 در بخش کیفیت و با قیمتی مشابه پراید در بازارهای جهانی عرضه میشود. یا بهعنوان نمونه سمند که خودروی اصلی ایران خودرو برای صادرات محسوب میشود، وضعیت مشابه پراید را با محصولات همکلاس خود در جهان دارد.
شرکتهای خودروسازی و رتبهبندی
خودروسازان ایرانی تنها در حالی میتوانند به صادرات یک میلیون خودرو امیدوار باشند که با خودروسازان بزرگ همکاری کرده و پایگاه منطقهای آنان باشند، همان کاری که ترکیه انجام داده و مرز صادرات صنعت خودروی خود را به 500 هزار دستگاه در سال رسانده است، بهنحویکه هماکنون با تولید یک میلیون و 100 هزار دستگاه خودرو رتبه 15 را در صنعت خودروی جهان در اختیار دارد. اما صنعت خودرو ایران با وجود سرمایهگذاریهای بعضا زیانده برای ساخت کارخانههای خودروسازی در کشورهای دیگر، تنها توانسته صادرات محصولاتی مانند سمند و پراید را به عددی کمتر از 50 هزار دستگاه برساند؛ رقمی که تنها 5درصد مجموع تولید صنعت خودرو ایران را شامل میشود. گذشته از بحث کیفیت، فناوری و صادرات، در 3 سال اخیر کاهش رشد تولید بهگونهای بوده که این شاخص از حدود 20درصد در سال 83 به 5درصد رسیده است.
البته غیر از این تغییر، سایپا برای نخستین بار در صنعت خودرو ایران پس از کنار زدن ایرانخودرو با تولید 630 هزار خودروی سبک و سنگین در سال 2008 به رتبه 21 شرکتهای خودروساز جهان رسیده و ایران خودرو با تولید حدود 615 هزار دستگاه پس از شرکت سوبارو جزو23 شرکت تولیدکننده خودرو در جهان بود. با این روند طبق آمار انجمن جهانی خودروسازان شرکت تویوتا هم پس از پشتسرگذاشتن جنرال موتورز با تولید 9 میلیون و 237 هزار دستگاه قویترین شرکت خودروسازی جهان لقب گرفت و پس از آن شرکت جنرال موتورز با8 میلیون و 200 هزار دستگاه و فولکس واگن با تولید 6 میلیون و 400 هزار دستگاه خودرو در مکانهای دوم تا سوم قرار دارند؛ اعدادی که به خوبی فاصله زیاد کارخانههای بزرگ خودروسازی جهان با شرکتهای داخلی را نشان میدهند.
واقعیتهای پیش رو
در اینکه صنعت خودروی کشورمان در مقایسه با شرکتهای بزرگ خودروساز جهانی هیچ حرفی برای گفتن دارد بحثی نیست چرا که حتی در قیاس با خودروسازان شرقی مانند کره و چین نیز در شرایطی که این کشورها هر روز در حال افزایش و تنوع تولید و ارتقای فناوری و کیفیت هستند ما حرفی برای گفتن نداریم. همچنین در بخش فناوری هم به غیر از موتور ملی و چندین طرح مانند خودرو رانا و سمند هنوز کار چندانی صورت نگرفته است.
این در حالی است که 5خودروساز اول جهان هر کدام سالانه چندین برابر بیش از مجموع درآمد صنعت خودرو ایران که 11 میلیارد دلار تخمین زده میشود برای طرحهای تحقیقاتی هزینه کرده و هرکدام از آنها سالانه بیش از 10 مدل جدید خودرو را به بازار معرفی میکنند اما در عمر 40 ساله صنعت خودروی ایران محصولات جدید خودروسازان داخلی که بتوان آن را محصول و نشان یک شرکت دانست به تعداد انگشتان یک دست هم نرسیده و هزینه تحقیقات در عمر 40ساله صنعت خودرو ایران هم به اندازه هزینه یک ماه تحقیقات در صنعت خودروی ژاپن نیست.
با این وجود بهنظر میرسد در چنین شرایطی در بهترین حالت و با کار فشرده و منظم و به دور از مدیریتهای مقطعی ایران طی 10 سال آینده نیز بتواند جزو 10کشور برتر تولیدکننده خودرو نزدیک شود در غیر این صورت با رشد سریع کشورهای در حال توسعه مانند اندونزی که در سال 2008رشد 50درصدی تولید را داشته، جایگاه کنونی خود را هم از دست خواهد داد.