همشهری آنلاین - محمد باریکانی: تصاویر منتشر شده ، شاهان قاجار و اطرافیان آنها را در دارالحکومه قاجار یا در وقت شکار و در سفرها به تصویر کشیده‌اند. همچنین شیوه زیست ایرانی‌ها در دوره قاجار، مجازات‌ها، آثار و بناهای تاریخی با شرح عکس‌های قاجاری در این تصاویر که متعلق به ۷۶ آلبوم تصویری مجموعه ثبت‌جهانی‌شده کاخ گلستان تهران است، به‌رایگان در اختیار عموم قرار گرفته است. اما آیا این تصاویر ارزش تجاری داشته‌اند؟ آیا فرد ناشناسی که به تصاویر آلبوم‌خانه کاخ گلستان تهران و احتمالا هارداکسترنال‌های این مجموعه تاریخی–فرهنگی دسترسی داشته، به‌طوری‌که نسخه‌های دیجیتال‌سازی‌شده این تصاویر را منتشر کرده است، با هدف تسهیل پژوهش‌های تاریخی هزاران عکس تاریخی را منتشر کرده است؟ اصلا ارزش تاریخی–فرهنگی تصاویری که به‌صورت فله‌ای در گوگل و شبکه‌های مجازی منتشر شده‌اند چیست، و آیا به‌معنای سرقت تصاویر اصلی در آلبوم‌های کاخ گلستان است؟
واکنش کاخ گلستان
مجموعه تاریخی–فرهنگی کاخ گلستان تهران ساعاتی پس از انتشار تصاویر آلبوم‌های متعلق به آلبوم‌خانه کاخ گلستان تهران با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «شیء یا آلبومی از کاخ گلستان مفقود نشده و تنها بخش کوچکی از آلبوم عکس‌های تاریخی این کاخ‌موزه منتشر شده است.»
کاخ گلستان اعلام کرده است که «اخیرا بخش کوچکی از آلبوم عکس‌های تاریخی کاخ گلستان به‌صورت مجازی منتشر شده است که به «آلبوم‌های سایه» شهرت دارند. این آلبوم‌ها نیز تصاویر اسکن‌شده از نسخه اصلی عکس‌ها هستند که به‌منظور خدمات‌دهی به پژوهشگران و دانشگاهیان تهیه شده است. بنابراین شیء یا آلبومی مفقود نشده و تنها نسخه دیجیتال آلبوم‌ها منتشر شده است.»
مجموعه تاریخی–فرهنگی گلستان درباره ارزش تاریخی ۳۲۰۰ عکس به‌ناگهان منتشرشده کاخ گلستان در فضای مجازی اعلام کرد: «برخی از این عکس‌ها بارها با توجه به تقاضای پژوهشگران داخلی و حتی خارجی، در اختیار آنان قرار گرفته است و موضوع غیرقابل انتشار نبوده است.»
براساس اعلام مجموعه تاریخی–فرهنگی کاخ گلستان تهران، «در راستای خدمت‌رسانی بهتر به جامعه دانشگاهی و پژوهشی و در راستای شعار امسال ایکوم که «موزه‌ها برای آموزش و پژوهش» است، مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان تصمیم به انتشار عمومی «آلبوم‌های سایه» گرفته و مراحل دسته‌بندی عکس‌ها و تغییر نام پوشه‌ها نیز در حال انجام است. انتشار شتابزده و غیرنهایی بخشی از این آرشیو عظیم هم در دست بررسی است.»
تصاویر فله‌ای و خوشحالی کاربران شبکه‌های مجازی
عکس‌های فله‌ای منتشرشده در فضای مجازی اگرچه موجی از شادی در میان برخی کاربران شبکه‌های مجازی ایجاد کرد و برداشت بخش زیادی از خوشحالان مجازی آن بود که انتشار این تصاویر کار پژوهشگران را آسان می‌کند و باید تمامی تصاویر آلبوم‌خانه کاخ گلستان زودتر از اینها در دسترس عموم قرار می‌گرفت، اما همشهری در گفت‌وگو با برخی کارشناسان موزه‌داری به این نتیجه رسید که انتشار فله‌ای تصاویر «آلبوم‌های سایه» کاخ گلستان که با کیفیت بسیار پایین‌تر از کیفیت اصلی تصاویر، آن هم تنها با زیرنویس‌های تشریحی، نه‌تنها کمک علمی به پژوهشگران نمی‌کند که ارزش تجاری و اقتصادی هم ندارد. وزارت میراث فرهنگی نیز هم‌اکنون بررسی چگونگی انتشار بدون مجوز این تصاویر را که بخش بسیار کوچکی از مجموعه آلبوم‌خانه کاخ گلستان تهران است، همچنین بررسی هویت فرد منتشرکننده آلبوم‌ها، را آغاز کرده است.