همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: شکار در دوره قاجار، به ویژه در زمان ناصرالدین شاه، یکی از فعالیتهای محبوب و مهم درباریان و شخص شاه بوده است. ناصرالدین شاه از ۱۶ سالگی پادشاه شد طیف وسیعی از گونههای حیات وحش در ایران از جمله گوزن، آهو، خرس، پلنگ و یوزپلنگ، ببرریالشاهین و باز، کبک و تیهو، قرقاول، خرگوش گراز وحشی را شکار کرده است. اما آنچه در «آلبومهای سایه» (آلبومهای اسکنشده از روی نسخه اصل) تا کنون منتشر شده شامل تصاویری از گونه قوچ است.
ناصرالدین شاه و درباریانش اغلب به مناطق مختلفی برای شکار میرفتند. از جمله این مناطق میتوان به دشت قزوین، ساوجبلاغ، و دماوند اشاره کرد. این مناطق به دلیل وجود حیات وحش متنوع، برای شکار مناسب بودند. برای تسهیل شکار، شاه و همراهانش اغلب اردوگاههایی در محلهای شکار برپا میکردند. این اردوگاهها معمولاً شامل خیمههای بزرگ و مجهز، آشپزخانهها، و تجهیزات لازم برای اقامت چند روزه بودند. شاه و همراهانش از تفنگهای پیشرفتهای که غالباً از اروپا وارد میشدند، استفاده میکردند. همچنین استفاده از سگهای شکارچی و پرندگان شکاری مانند شاهین نیز معمول بود. عکسهای موجود در ۷۴ آلبوم منتشر شده، تشریفات پخت و پز این شکارها را نیز نشان میدهد.
سایر گونههای موجود در این آلبومها نقش حیوان خانگی و یا باغ وحش اختصاصی را برای ناصرالدین شاه و درباریان دارد. برخی گونهها را هم صرفا برای نشان دادن مهارت تیراندازی و صد البته فرصت مدح اطرافیان از مهارت تیراندازی ناصرالدین شاه شکار کردهاند. در ادامه تصاویری از حیات وحش در آلبومهای عکس کاخ گلستان میبینید.
آلبومخانه کاخ گلستان یکی از گنجینههای غنی عکس و فیلم به شمار میآید، در این مجموعه، عکسهایی از دورانِ سلطنت پادشاهان قاجار به انضمام آلبومهای اهدا شده به آنها وجود دارد و پیشنیه آن به بیش از ۱۷۰ سال میرسد. براساس اطلاعاتی که پیش تر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان منتشر کرده است، اسناد مصور و عکس هایی که در آلبوم خانه موجود است درباره سفرها، اعیاد، سوگواریها، روزمرگیها، حرمسراها و ابنیهی تاریخی است. افزون بر این، عکسهایی از کشورهای روسیه، اتریش، آلمان و بسیاری از ملل دنیا در این آرشیو موجود است. آلبومخانه شامل ۱۵۲۰ آلبوم و حدود ۹۰۰۰ شیشه است و عکسهای سیاه و سفید، رنگی، باسمهای، لیتوگراف و... را دربرمیگیرد.
از جمله عکاسان آلبومهای سایه، آنتوان سوروگین (Antoin Sevruguin)، آقا رضا عکاس باشی، ابراهیم خان بودند.
در آلبومهای سایه عکاسی از چند گونه دیگر نیز جلب توجه میکند که اساسا حیوان خانگی یا بخشی از حیات وحش نیستند ولی دیدن آنها خالی از لطف نیست.