و گفت: همچنین طی 2 سال گذشته 2 روش جدید پیشگیری از بارداری به برنامه کشوری تنظیم خانواده اضافه شد که در کارنامه ما سابقه درخشانی است. وی افزود: تنظیم خانواده، مهم‌ترین راه دستیابی به اهداف سلامت باروری است.
دکتر محمد اسلامی، این دو روش را شامل آمپول‌های تزریقی یک ماهه (سیکلوفم) و روش اورژانسی پیشگیری از بارداری (لونورژسترول) برشمرد و افزود: از این دو روش به‌مدت 2 سال در کشور استفاده شده است.
وی، با بیان اینکه هم‌اکنون این دو روش جدید جلوگیری از بارداری حتی در مناطق روستایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، تصریح کرد: کار تحقیقاتی روی روش پیشگیری از بارداری کاشتنی هم به‌مدت 6 ماه با نتایج مقدماتی رضایت بخش در حال انجام است و امید آن می‌رود که این روش جدید طی یکسال آینده به برنامه کشوری تنظیم خانواده اضافه شود.
رئیس اداره تنظیم خانواده وزارت بهداشت، با این توضیح که در نخستین سال استفاده از سیکلوفم شمار مصرف کنندگان20 هزار نفر و در سال دوم با 5/2 برابر افزایش به 50 هزار نفر رسید، به ایسنا گفت: امیدواریم این سیر افزایشی طی 2 سال آینده با سرعت بیشتری طی شود و در حد سایر روش‌های پیشگیری از بارداری به ثبات لازم برسد.
دکتر اسلامی، همچنین با بیان اینکه میزان نرخ رشد جمعیت براساس اعلام مرکز آمار ایران در فاصله سال‌های 75 تا 85، 6/1 بوده است، افزود: میزان نرخ رشد جمعیت در آغاز برنامه‌های تنظیم خانواده با هدف ارتقای سلامت مادران و کودکان 8/3 بود که هم‌اکنون پس از گذشت 20 سال به متوسط 6/1 رسیده است.
وی هدف برنامه‌های کشوری تنظیم خانواده را ارتقای سلامت مادر و کودک و نه کاهش نرخ رشد جمعیت برشمرد و ادامه داد: وزارت بهداشت در کنار سایر سازمان‌ها، مسئول اجرای قانون آمایش سرزمین است که در این قانون به حداکثر رشد جمعیت یک درصد اشاره شده است.
رئیس اداره تنظیم خانواده وزارت بهداشت، با بیان اینکه در برخی از مناطق کشور باروری به میزان جایگزین رسیده در ادامه خاطرنشان کرد: این در حالی است که در برخی از مناطق کشور هنوز باروری‌های خطرناک وجود دارند که باید کاهش یابد.
یکی از اجزای سلامت و ایمنی مادران تحقق زایمان ایمن است. از آنجا که اکثر مرگ‌ها و عوارض ناشی از بارداری و زایمان، در حول و حوش زایمان اتفاق می‌افتد، بنابر این تامین شرایط لازم برای انجام زایمان ایمن در نظام ارائه خدمات، توجه به کیفیت خدمات ارائه شده برای مردم روستا و امکان تشخیص و ارجاع بموقع آنان درصورت بروز عوارض بارداری و زایمان از اولویت‌های مهم در سیستم ارائه خدمات است.
وی پیشگیری از بارداری‌های ناخواسته و پرخطر را از مزیت‌های تنظیم خانواده دانست و ادامه داد: بارداری‌های ناخواسته به 2 گروه یک همسر (یا زن یا مرد مخالف بارداری هستند) و 2 همسر (هر دو مخالف بارداری هستند) تقسیم می‌شوند. طبیعتا سیاست‌های اداره سلامت جمعیت خانواده، کاهش بارداری‌های ناخواسته 2 همسر و پیشگیری از بارداری‌های پرخطر است.
حداکثر سن سالم برای بارداری 35 سال است
به گفته دکتر اسلامی، بارداری‌های پرخطر که سلامت مادر و نوزاد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند از چند محور اختصاصی برخوردار است. بر این اساس، مادران زیر 18 سال، بالای 35 سال، فاصله بارداری کمتر از 3 تا 5 سال و بارداری بیشتر از 4 بار در گروه پرخطر قرار می‌گیرند.
همچنین حدود 80 مورد بیماری وجود دارد که درصورت ابتلای مادر به یکی از آنها، بارداری وی در گروه پرخطر قرار می‌گیرد. حداکثر سن سالم برای بارداری 35 سال است و بارداری در سنین بالای 35 سال نیاز به مراقبت ویژه دارد.وی گروهی دیگر از زوج‌ها را در گروه نیازهای برآورده نشده قرار داد و گفت: این گروه از زوج‌ها تصمیم به بچه‌دار شدن ندارند؛
از طرفی هم بنا به دلایلی مانند عدم‌دسترسی به روش‌های پیشگیری یا به‌علت بیماری قادر به استفاده از قرص نیستند و از هیچ روش پیشگیری استفاده نمی‌کنند.
بنابراین این خطر وجود دارد که در معرض بارداری ناخواسته قرار گیرند. وی در توضیح اهداف تنظیم خانواده گفت: قادر ساختن خانواده‌ها برای رسیدن به اهداف سلامت بارداری، کاهش بارداری‌های ناخواسته، پرخطر و نیاز برآورده نشده از جمله اهداف اصلی تنظیم خانواده است.
وی افزود: براساس آخرین بررسی در پایان سال 1384، پوشش خدمات تنظیم خانواده در کشور حدود 60 درصد است. برخی از نقاط کشور از این متوسط کشوری پایین‌تر و برخی بالاتر از آن قرار دارند. برنامه‌هایی به‌منظور بالا بردن این متوسط کشوری در نقاط محروم و ارتقای دیگر نقاط در دست است.
ضرورت افزایش خدمات در مناطق محروم
دکتر اسلامی اعلام کرد: سعی ما بر این است تا علاوه بر اینکه در مناطق محروم، کمیت خدمت در نظر گرفته شود، مردم در سراسر کشور نیز از خدماتی با استانداردهای بالاتر بهره‌مند شوند.
به این منظور در سال‌جاری برنامه‌هایی برای ایجاد حالت تعامل میان ارائه‌کننده خدمت و گیرنده خدمت در نظر گرفته شده است. به‌دنبال این تعامل این اطمینان وجود دارد که گیرنده خدمت، اطلاعات را بهتر به ذهن خود سپرده و بهترین روش پیشگیری را مناسب با نیاز خود انتخاب کرده است.
بارداری‌های ناخواسته
وی شاخص بارداری ناخواسته کشور در سال 68 را 37 درصد عنوان کرد و گفت: این آمار در پایان سال 84 به 18 درصد کاهش یافت. امیدواریم این شاخص به همین ترتیب رو به بهبود باشد.
به این ترتیب با ارتقای پوشش تنظیم خانواده، بارداری ناخواسته کاهش می‌یابد. این امر نشان‌دهنده کیفیت وسایل پیشگیری از بارداری است ضمن اینکه مشاهده می‌شود اغلب بارداری‌های ناخواسته در جمعیتی اتفاق افتاده که از هیچ روش پیشگیری استفاده نمی‌کنند.
دکتر اسلامی در این باره ادامه داد: در بررسی‌های کشوری ضریب شکست روش‌های پیشگیری از بارداری اندازه‌گیری شد. در این بررسی به همان عددهایی رسیدیم که در کتب بین‌المللی درباره شکست روش‌های پیشگیری با قرص و سایر روش‌ها مطرح است.
بنابراین می‌توان گفت روش‌های پیشگیری از بارداری که در کشور چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی ارائه می‌شود از کیفیت مطلوبی برخوردار است. وی با بیان اینکه در حال حاضر دامنه وسیعی از روش‌های پیشگیری از بارداری به مردم ارائه می‌شود؛
بیان کرد: در حال حاضر حدود 11 روش پیشگیری از بارداری در شبکه ارائه خدمات به مردم عرضه می‌شود و افراد می‌توانند متناسب با سلیقه و نیاز خود یکی از این روش‌ها را انتخاب کنند و به این ترتیب به اهداف سلامت باروری خود دست یابند.
دکتر اسلامی با اشاره به روش‌های اورژانس پیشگیری از بارداری گفت: درصورتی‌که فردی از روش‌های مطمئن پیشگیری استفاده نمی‌کند و این تصور به‌وجود آمده که ممکن است باردار شود، استفاده از روش‌های اورژانس پیشگیری می‌تواند تا 72 ساعت قابل استفاده باشد. این روش‌ها در دسترس عموم افراد جامعه قرار دارد.