به گزارش همشهری آنلاین شیوه عزاداری و آداب و رسوم برخی از شهرها در ماه محرم یک میراث ارزشمند معنوی است. آیین عزاداری سقایی همدان که در میراث ناملموس ملی ثبت شده، از سال ۱۲۷۷ آغاز شد و موسس عزاداری سقایی در همدان مرحوم سیداحمد روح‌بخش است که با کمک مرحوم کربلائی ابوالقاسم سقا، هیات سقایی عباسیه جولان را به عنوان اولین هیات سقای همدان پایه‌گذاری کردند.
لباس سقایی
در این رسم سقاها در روزهای محرم و صفر با لباس‌های سیاه و گل‌اندود و پای برهنه در کوچه های شهر ذکر مصیبت می¬خوانند. روزهای تاسوعا و عاشورا هم بین عزاداران راه می¬روند و به یاد لبان تشنه شهدای دشت کربلا آب و گلاب توزیع می‌کنند. رسم است که زنان و مردان برای حاجت گرفتن یا ادای نذر خود به استقبال سقاها می‌روند. پیران سقا نقل کرده اند که لباس سقایی در اصل ۷۵ قلم بوده که با گذشت زمان اقلامی از آن حذف شده و امروز رخت سقایی اقلام خاصی را در بر می‌گیرد، پیراهن بلندی که تا زیر زانو می‌آید و برخی به غلط آن را لباده عربی می‌شمارند، در حالی‌که پیراهن سقایی باید تا زیر زانو باشد که دست و پا گیر نبوده و کار برداشتن آب و حمل کردن مشک به آسانی انجام شود.
سقاها پس از پوشیدن پیراهن، لچک می‌بندند، شال را چند دور بر گردن می‌پیچند و سپس بندی را که نطع (نطع روپوشی چرمی است که بر شانه راست مایل به چپ می‌اندازند و امروزه به جای چرم شبه چرم می‌پوشند) بر دوش با آن برجا می‌ماند می‌بوسند، نیت می‌کنند و مراد می‌خواهند و بر دوش می‌اندازند. مردان سقاپوش، لباس سقایی را بسیار مطهر و با ارزش می‌دانند و معتقدند پوشیدن این لباس، آداب و رسومی دارد. سقا باید ابتدا وضو بگیرد و دهانش را با ذکر «بسم الله» تطهیر کند و با فرستادن درود و صلوات بر خاندان پیامبر مهربانی(ص) خود را آماده حضور در هیئت کند، سقایان خود را پیرو و مرید ابوالفضل العباس(ع) می‌دانند.
رسم سقایی
سقاها معمولا از ریش سفیدان محل هستند و با خود کاسه‌ها و کشکول حمل می کنند. سقاهای سادات شالی سبز بر گردن می‌اندازند.
سقاها پس از پوشیدن لباس، صف‌آرایی می‌کنند و دسته‌های عزای سقایی ۲ قسمت می‌شوند و هر قسمت ۲ صف به موازات یکدیگر گام بر می‌دارند و در جلوی دسته اول و در ۲ صف آن سادات می‌ایستند و بعد با فاصله‌ای کوتاه دسته دوم می‌ایستد و شروع به عزاداری می‌کنند، میان‌دار جلویش از سادات است، میانداران نقش اساسی دارند و مراقبند تا همخوانی و نظم صف‌ها حفظ شود.
رسم سقاها بر این است که دسته سقاها روز تاسوعا به بازار همدان می‌روند، نماز را در مسجد جامع می‌خوانند و به عباسیه و یا حسینیه باز می‌گردند و روز عاشورا نیز به همین منوال ادامه می‌یابد.
روز عاشورا بزرگ خطیب سقایان بر منبر می رود و همه سقایان در گذشته را یاد می‌کند و مجلس با فاتحه و صلوات بر روان درگذشتگان به پایان می‌رسد.
مراسم سقایی همدان در فهرست عادی میراث ناملموس ثبت شد و هر ساله گردشگران خارجی و داخلی زیادی را برای دیدن این مراسم آئینی مذهبی ماه محرم روانه همدان می‌کند.
بیشتر بخوانید:
آیین های عزاداری محرم در استان ها | لال پله در لاهیجان
آیین های عزاداری محرم در استان ها | روضه های خانگی ۵۰۰ ساله شهرضا