همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: پس از ۱۳شماره از انتشار روح‌القدوس این نشریه به دستور محمدعلی شاه و توسط وزیر علوم و معارف به مدت دو ماه توقیف شد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
علت توقیف روح القدس به انتشار مقاله‌ای در سیزدهمین شماره از این نشریه مربوط می‌شد که در آن از محمدعلی شاه انتقاد شده بود، اما پس از تشکیل دادگاه، ۵جرم دیگر هم برای او بریدند که هرکدام مربوط به گوشه‌ای از مقاله‌های شماره‌های قبلی این نشریه بود. محمد بیطرفان، محقق و رئیس انجمن علمی تاریخ استان تهران، درباره این دادگاه می‌گوید: «در سرمقاله سیزدهمین شماره روح‌القدس (نطق غیبی یا اشاره لاریبی) نابسامانی‌های مملکت را با دوره ساسانی مقایسه کرده و محمدعلی شاه را به عنوان ریشه ظلم و خودکامگی به طور مستقیم خطاب قرار داده بود.
این سرمقاله به تنهایی ماهیت فکری و مبارزاتی گرداننده‌های این نشریه را در برخورد با استبداد نشان می‌داد. روح‌القدس یکی از تأثیرگذارترین، مهمترین و به خصوص تندروترین نشریات بعد از مشروطه بود که به همت شیخ احمد تربتی، معروف به سلطان‌العلمای خراسان، تأسیس و اولین شماره آن مردادماه ۱۲۸۶ منتشر شد. این روزنامه در چهار صفحه به قطع ۱۱×۵/ ۶ به کشورهای دیگر چون روسیه نیز فرستاده می‌شد. نام شیخ احمد تربتی هم به خاطر انتشار این نشریه به روح‌القدس تغییر پیدا کرد.
استادان او پدرش، روحانیان و علمای محلی تربت و نواحی مجاور بودند. او بعد از گذر ایامی به تهران مهاجرت و در مدرسه صدر به صورت طلبگی زندگی کرد. او در حوادث انقلاب مشروطه جزو معدود روزنامه‌نگارهای فعال و آگاه بود. روح القدوس همانند میرزاجهانگیرخان شیرازی، بی‌پروا حقایق را می‌نوشت و با نهایت شهامت تا لحظه آخر بر سر عقاید خود باقی ماند. در نهایت نیز به دستور شاه محاکمه و در باغشاه اعدام شد.»
روزنامه روح القدس در زیر سرکلیشه‌اش خود را اینگونه معرفی می‌کرد: «جریده نیست. آزاد، علمی، سیاسی و پولیتیکی بحث می‌نماید و ابداً شئونات و عناوین ظاهری مانع از اظهار مطالب نخواهد بود.»
این روزنامه، شاه و درباریان را مستقیم مخاطب قرار می‌داد. روح‌القدس بیشتر مسائل و موضوعات سیاسی و یکی از مهمترین علل و عوامل خرابی مملکت را در وجود استبداد می‌دانست و معتقد بود که سه نیروی اصلی استبداد یعنی شاه، وزرا و عوامل وابسته، نقش مهمی در خرابی و ویرانی ایران آن زمان داشتند. سلطان العلما، روزنامه روح القدس را تا ۱۱خرداد ۱۲۸۷ یعنی حدود یازده ماه در ۲۸ شماره، هر دو هفته یکبار، منتشر کرد تا در نهایت دستگیر و کشته شد.