همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: شاید شنیده باشید که دود سیگار بیشتر از آن که سلامت فردِ مصرف‌کننده سیگار را تهدید کند، برای سلامت افراد غیرسیگاری که در نزدیکی فرد سیگاری هستند، ضرر دارد.
باید گفت این حرف کاملا درست و علمی است و البته بیش از بزرگسالان، سلامت کودکان را تهدید می‌کند. کودکانی که والدین سیگاری دارند، در خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها قرار دارند. حتی سندرومی به نام سندروم مرگ ناگهانی نوزادان وجود دارد که باعث مرگ ناگهانی و غیرمنتظره نوزاد در خواب می‌شود و معمولاً هیچ نشانه‌ی قبلی ندارد. نوزادانی که در معرض دود سیگار هستند هم در خطر این سندروم هستند.
دود سیگار ۷۰۰۰ نوع ماده سمی دارد که درصد کمی از آن وارد بدن فرد سیگاری می‌شود و درصد بیشتری از آن در محیط اطراف پخش می‌شود و حتی باز کردن پنجره هم کمکی نمی‌کند که کل سموم از اتاق بیرون برود.
۷ خطر بزرگ بیخ گوش کودکانِ دارای والدین سیگاری
دودی که فرد سیگاری پس از استنشاق آن را بازدم می‌کند، "دود اصلی" است. به دود واردشده به محیط بعد از استنشاق دخانیات، "دود دست دوم" و به دود رسوب پیداکرده بر روی سطوح مثل مبل و تخت و ... "دود دست سوم" می‌گویند. برخلاف آنچه که عموم تصور می‌کنند، اتفاقا دود دست دوم و دود دست سوم سیگار، خطرات جدی و عارضه‌های ناخوشایندی برای افرادِ دور و اطراف فرد سیگاری به خصوص کودکان دارد.
دود سیگار والدین یا همان دود دست دوم یا دود غیرمستقیم می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت کودکان داشته باشد. در این گزارش به مهم‌ترین عوارض و مضرات آن اشاره می‌کنیم:
مشکلات تنفسی: کودکان در معرض دود سیگار بیشتر دچار مشکلات تنفسی مانند سرفه‌های مکرر، خس‌خس سینه و تنگی نفس می‌شوند. همچنین خطر ابتلا به بیماری‌هایی مثل آسم و برونشیت در این کودکان افزایش می‌یابد.
عفونت گوش میانی: دود سیگار می‌تواند باعث افزایش عفونت‌های گوش میانی در کودکان شود که ممکن است منجر به مشکلات شنوایی شود.
سندروم مرگ ناگهانی نوزاد: این امکان وجود دارد که یک کودک بر اثر استنشاق دود سیگار والدینش جان خد را از دست بدهد. این پدیده به ویژه در نوزادان و کودکان خردسال که سیستم تنفسی و ایمنی آنها هنوز تکامل پیدا نکرده، خطرناک‌تر است. یکی از شناخته‌شده‌ترین خطرات مرگ‌آور برای نوزادان، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) است. مطالعات متعدد نشان داده که نوزادانی که در معرض دود سیگار والدین قرار دارند، بیشتر در معرض خطر SIDS هستند. این سندرم باعث مرگ ناگهانی و غیرمنتظره نوزاد در خواب می‌شود و معمولاً هیچ نشانه‌ای از قبل ندارد. البته این مورد معمولاً در شرایطی رخ می‌دهد که کودک در محیط بسته و به مدت طولانی در معرض دود سیگار قرار گرفته باشد.
تضعیف عملکرد ریه: قرار گرفتن در معرض دود سیگار می‌تواند رشد و تکامل ریه‌های کودکان را تحت تأثیر قرار داده و عملکرد ریه آنها را کاهش دهد.
افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی: دود سیگار می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در آینده شود. زیرا تأثیرات منفی روی عروق خونی و سیستم قلبی-عروقی دارد.
تأثیرات منفی بر رشد مغزی: برخی از مطالعات نشان داده که قرار گرفتن در معرض دود سیگار می‌تواند بر رشد مغزی کودکان تأثیر منفی بگذارد و باعث کاهش توانایی‌های شناختی و یادگیری آنها شود.
افزایش خطر ابتلا به سرطان: قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض دود سیگار می‌تواند خطر ابتلا به برخی انواع سرطان مانند سرطان ریه و سرطان‌های دیگر مرتبط با دود سیگار را در آینده افزایش دهد.
بیشتر بخوانید؛
- چرا به سیگار عادت می‌کنیم؟ | دلایل وابستگی به نیکوتین
- این عادت‌ها به مغز شما آسیب می‌زنند | چگونه از حیاتی‌ترین دارایی خود مراقبت می‌کنید؟
- آیا سیگارهای الکترونیکی به تَرک سیگاری‌ها کمک می‌کنند؟ | قیمت‌های عجیب ویپ‌ها در مغازه‌ها و سایت‌ها
- اگر سرفه‌های فرزندتان قطع نمی‌شود بخوانید
باز گذاشتن پنجره‌ها تاثیری ندارد
دود سیگار حاوی بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی مختلف است که بسیاری از آنها برای سلامت سمی و مضر هستند. از این تعداد، ۲۵۰ ماده به طور خاص به عنوان مواد سمی شناخته می‌شوند و حداقل ۷۰ نوع آن به عنوان عوامل سرطان‌زا شناخته شده‌اند.
نیکوتین، کربن مونوکسید، آمونیاک، فرمالدهید، سیانید هیدروژن، قطران، بنزن و آرسنیک تنها تعدادی از مواد سمیِ موجود در دود سیگار هستند که می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌های مختلف مانند سرطان، بیماری‌های قلبی، مشکلات تنفسی و دیگر مشکلات جدی برای سلامت شوند.
باز کردن پنجره پس از کشیدن سیگار یا همزمان با این کار ممکن است به تهویه و کاهش میزان بوی سیگار کمک کند، اما مواد سمیِ دود سیگار را به طور کامل از خانه خارج نمی‌کند. حتی با وجود باز گذاشتن پنجره، ذرات ریز و مواد شیمیایی موجود در دود سیگار می‌توانند در هوا باقی بمانند و به سطوح مختلف خانه مثل دیوارها، مبلمان، فرش‌ها و لباس‌ها بچسبند. این ذرات برای مدت طولانی در محیط باقی می‌مانند و می‌توانند سلامت افراد غیر سیگاری را به خطر بیندازد. خطر این مورد برای کودکان بیشتر است. چون کودکان بیشتر با این سطوح در تماس هستند.
چرا غیرسیگاری‌ها بیشتر آسیب می‌بینند؟
اما چرا دود سیگار برای افراد غیرسیگاری که در معرض دود دست دوم هستند، بیشتر ضرر دارد؟ برای این مورد، چند دلیل علمی وجود دارد؛
غلظت بالاتر مواد سمی در دود جانبی: دود جانبی سیگار شامل غلظت‌های بیشتری از مواد سمی مانند نیکوتین، کربن مونوکسید و مواد سرطان‌زا است. به همین دلیل، افرادی که در نزدیکی فرد سیگاری هستند، در معرض مواد شیمیایی خطرناک‌تری قرار دارند.
نبود فیلتر برای افراد غیرسیگاری: فرد سیگاری دود را از فیلتر سیگار عبور می‌دهد که تا حدی (نه کامل) مواد مضر را کاهش می‌دهد، اما دود جانبی هیچ فیلتری ندارد و به طور مستقیم وارد محیط می‌شود.
مواجهه بیشتر با دود: افرادی که در محیط‌های بسته یا نزدیک فرد سیگاری هستند، به مدت طولانی‌تری در معرض دود قرار می‌گیرند. به ویژه اگر تهویه مناسبی در آن محیط وجود نداشته باشد.
پس چرا کودک من ظاهرا سالم است؟
خیلی‌ها می‌پرسند اگر دود سیگار تا این حد برای کودکان مضر است، پس چرا خیلی از کودکان که یک یا هردو والدین‌شان سیگاری هستند، کاملا سالم به نظر می‌رسند؟! به گفته متخصصان، برخی از بیماری‌ها و مشکلات ناشی از دود سیگار ممکن است سال‌ها یا حتی دهه‌ها بعد از قرار گرفتن در معرض دود سیگار بروز کنند. به عنوان مثال کاهش عملکرد ریه و بیماری‌های تنفسی، مشکلات قلبی و عروقی و سرطان ممکن است در دوران نوجوانی یا بزرگسالی فرد خود را نشان دهند. بنابراین دلیل نمی‌شود که چون کودک از نظر ظاهری سلامت است، پس حتما در ادامه هم سلامت می‌ماند. علاوه بر این، افراد از نظر ژنتیکی و بیولوژیکی با هم تفاوت دارند. برخی کودکان ممکن است مقاومت بیشتری نسبت به اثرات منفی دود سیگار داشته باشند و در کوتاه‌مدت علائمی نشان ندهند.
همچنین کودکان به میزان متفاوتی در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند. اگر والدین فقط گاهی سیگار بکشند یا در فضاهای باز این کار را انجام دهند، کودک کمتر در معرض دود قرار می‌گیرد و اثرات منفی کمتری را تجربه می‌کند.
دود سیگار برای افراد غیر سیگاری بزرگسال هم مضرات خاص خود را دارد و تنها سلامت کودکان را تهدید نمی‌کند. بنابراین بهتر است افراد سیگاری نکات ایمنی را رعایت کنند تا سلامت عزیزان خود را با یک سیگار به خطر نیندازند.