همشهری آنلاین - مریم سرخوش: نسل جدید باطری‌های قلبی عمر چندانی ندارند. حدود دو سال می‌شود که تکنولوژی کاشت باطری‌های بی‌سیم بدون نیاز به عمل باز و ارسالش از طریق رگ پا به قلب از آمریکا آغاز و به کشورهای اروپایی رسیده است.
تکنولوژی که جراحان ایرانی هم از همان ابتدا به دنبال آن بودند اما به دلیل تحریم و موانع بین‌المللی ناشی از آن تقریبا همین بازه زمانی طول کشید که برای اولین بار به عنوان یک اقدام علمی ارزشمند در کشور محقق شود.
دکتر مسعود اسلامی، رئیس بخش قلب مجتمع درمانی امام خمینی و دبیر انجمن آترواسکلروز ایران به همراه دکتر رضا ملازاده، اولین کسانی بودند که با گذراندن دوره‌های آموزشی این تکنولوژی در یکی از کشورهای خارجی توانستند مسیر ورود آن به کشور را میسر کنند، چون بدون این مدرک آموزشی، شرکت‌های آمریکایی این تکنولوژی را در اختیار ایران قرار نمی‌دادند.
در نهایت اولین جراحی کاشت این باطری قلبی نسل جدید در بیمارستان امام صبح سه‌شنبه ۳۰ مرداد ۱۴۰۳ برای یک بیماری ۷۲ ساله انجام شد که به دلیل عفونت باطری قدیمی در معرض خطر بود.
رئیس بخش قلب مجتمع درمانی امام در گفت‌وگو با همشهری، نکات جالبی را از محقق شدن این تکنولوژی در کشور با کمک پزشکان ایرانی کمپانی آمریکایی (تنها شرکت‌های دارند این تکنولوژی در دنیا)، بیمارانی که فعلا در اولویت دریافت این خدمت هستند و... مطرح می‌کند.
باطری‌های قلبی نسل جدید چه ویژگی‌هایی نسبت به تجهیزات قدیمی دارند؟
برای درمان بیمارانی که نامنظمی شدید ضربان قلب (خیلی تند یا خیلی آهسته) دارند باید زیرپوست آنها باطری گذاشته و سیم آن از طریق رگ وارد قلب شود. از ۳۰ سال پیش این کار در کشور انجام می‌شد. این باطری‌ها حدود ۲۰ تا ۳۰ گرم وزن داشتند و عمرشان در بدن بیماران ۷ تا ۱۰ سال بود. اما نسل جدید باطری‌های قلبی بی‌سیم هستند، وزنشان ۲.۵ گرم استو از طریق رگ و سیاهرگ پا وارد قلب و در داخل عضله قلب کاشته و پیچ می‌شود. طول عمر آنها بین ۱۰ تا ۲۰ سال است. در پایان عمرشان هم به راحتی باطری دیگری در قلب فرد کاشته و ۲۰ سال دیگر ضربان منظم قلب ادامه خواهد داشت. پزشکان می‌توانند این باطری‌ها را از طریق امواج رادیویی کنترل کنند.
این تکنولوژی، گران است؟
باطری‌های قلبی بی‌سیم جزو تجهیزات گران به شمار می‌روند و چیزی حدود ۱۰ هزار یورو قیمت دارند. اما به همت وزارت بهداشت و تامین ارز دولتی با قیمت کمتری وارد کشور می‌شوند و تحت پوشش بیمه در اختیار بیماران قرار می‌گیرد، در حالی که دیگر کشورها چنین پوشش بیمه‌ای را در نظر نمی‌گیرند. دو سال است که حوزه پزشکی دنیا به این تکنولوژی دست پیدا کرده و ما از همان ابتدا تلاش کردیم آن را وارد کشور کنیم، چون درباره برخی بیماران بسیار کمک‌کننده است. اما مساله اینجاست که فقط ۲ کمپانی آمریکایی تولیدکننده این باطری‌ها هستند و به دلیل تحریم‌ها در اختیار ما قرار نمی‌گرفت. اما یک نکته جالب در این شرکت‌ها وجود داشت، از ۸ مدیر ارشد آنها ۵ نفر ایرانی بودند و کمک کردند که این تکنولوژی را در اختیار داشته باشیم.
درباره حمایت این پزشکان بیشتر توضیح می‌دهید؟
مهندسان پزشکی ایرانی که در خارج از کشور حضور دارند، در بسیاری از کمپانی‌های پزشکی در راس این شرکت‌ها حضور دارند؛ چه در تهیه پروژه‌ها و چه در مقام مدیریتی. باطری‌های قلبی که دیروز در بیمارستان امام برای یک بیمار کاشت شد، تکنولوژی فوق‌العاده پیشرفته‌ای است که تنها در اختیار دو شرکت آمریکایی است. تعدادی از مدیران آنها، متخصصان ایرانی هستند. آنها ایران را خیلی دوست دارند و همیشه سعی کرده‌اند به بیماران و مردم ایران کمک کنند. با پیگیری‌هایی که آنها انجام دادند و همکاری مهندسان پزشکی در ایران ما موفق شدیم این تکنولوژی فوق‌العاده جدید را در ایران داشته باشیم. این کار رو به گسترش است و روزبه‌روز تعداد بیمارانی که از این تکنولوژی جدید استفاده می‌کنند، بیشتر می‌شود.
این تکنولوژی در کشورهای دیگر هم انجام می‌شود؟
در کشورهای اروپایی هم این مساله انجام می‌شود و ما هم از همان ابتدا قابلیت این را داشتیم که از دو سال قبل آن را انجام دهیم اما به دلیل تحریم‌ها برای ورودش به کشور مشکل داشتیم. مراکز آموزشی خاصی در خارج از کشور برای این تکنولوژی وجود دارد و دکتر ملازاده و من درخواست دادیم تا برایمان زمان آموزش تعیین کنند. با گذراندن دوره آموزشی هم گواهی گرفتیم و در نهایت اجازه دادند که در داخل کشور این کار را انجام دهیم. بدون گذراندن این دوره، چنین امکانی را به کشور ما نمی‌دادند.
این تکنولوژی به کدام بیماران قلبی کمک می‌کند؟
تکنولوژی باطری‌های قلبی بی‌سیم به درد بیمارانی می‌خورد که ضربان قلب بسیار آهسته دارد؛ به اصطلاح ۲۰ تا ۳۰ ضربان در دقیقه. این افراد دچار سرگیجه و عدم تعادل و گاهی ایست قلبی می‌شوند. امکان گذاشتن باطری‌های معمولی هم به دلایل مختلف برای آنها وجود ندارد. به عنوان مثال دچار عفونت خونی هستند. درباره این افراد باید با جراحی باز، باطری در قلبشان گذاشته می‌شد که یک روش قدیمی است و ریسک بالایی دارد. با کاشت باطری‌های بی‌سیم از طریق رگ پا در قلب این افراد احتمال بروز عوارض کمتر از یک درصد می‌شود و بیمار بدون داشتن حتی یک بخیه، در کوتاه‌ترین زمان (یک روز پس از نصب باطری) از بیمارستان مرخص می‌شود.
فردی که اولین باطری بی‌سیم را در قلب او گذاشتید هم همین شرایط را داشت؟
برخی بیماران دچار عفونت ناشی از باطری قلبی شده‌اند که در گذشته برای آنها انجام شده است. به همین دلیل نمی‌توان همان روش قدیمی را برای آنها اجرا کرد. بیماری هم که برای اولین بار عمل کاشت باطری نسل جدید برای او انجام شد، ۷۲ ساله و پیشتر برای او باطری کار گذشته شده بود. اما در خون او عفونت رخ داده بود. ابتدا با تکنیک خاص این سیم‌ها از بدن بیمار خارج شد و پس از مصرف آنتی‌بیوتیک و رفع عفونت‌ها، باطری بی‌سیم در بدن او کار گذاشته شد. عمل کاشت باطری هم با بی‌حسی موضعی انجام شد و بیمار کاملا هوشیار بود. در این روش دیگر احتمال عفونت وجود ندارد و باطری قلبی هم قابل رویت نیست.
آیا ظرفیت کامل برای بهره‌مندی تمام بیماران نیازمند به باطری‌های بی‌سیم در کشور فراهم است؟
این مساله نیازمند زمان است. ممکن است همین حالا بیمارانی که نیازمند این نوع باطری باشند، در کل کشور بیش از هزار نفر باشند. امکان این که هزار باطری به صورت همزمان وارد شود یا تیمی وجود داشته باشد که شبانه‌روز برای این بیماران کار کند، در حال حاضر وجود ندارد. اما به تدریج با آموزش تیم‌های پزشکی و انتخاب مناسب بیماران می‌توان به این نیاز پاسخ داد. این اقدام در حال حاضر باید برای بیمارانی انجام شود که در معرض خطر بیشتری هستند.
دسترسی به تکنولوژی جایگاه ایران در حوزه پزشکی به ویژه قلب و عروق را افزایش می‌دهد؟
همین حال هم در رشته قلبی – عروقی در سطح بهترین‌های دنیا قرار داریم. نکته مهم اینجاست که اگر امکانات در اختیار همکاران ما در این حوزه قرار بگیرد، برای هر نوع تکنولوژی جدید که در آمریکا ایجاد شود، با فاصله یک هفته ما هم می‌توانیم آن را در ایران داشته باشیم. اما مساله اینجاست که به دلایل مختلف آنها را در اختیار ما قرار نمی‌دهند یا با تاخیر به آن دسترسی پیدا می‌کنیم.
خوشحالی عجیبی در صدا و نگاه شما هنگامی که درباره این عمل صحبت می‌کنید، وجود دارد، دلیلش چیست؟
من ایران را بسیار دوست دارم و مردم برای من بسیار ارزشمند هستند. ما مدیون این مردم هستیم و هر کار مثبتی که باعث شود آنها به جدیدترین متدهای درمانی دست پیدا کنند، برایم ارزشمند است و از جان و دل انجام می‌دهم.