همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: سفر اربعین، یکی از باشکوه‌ترین سفرها برای خیل مشتاقان امام حسین(ع) است و هر سال میلیون‌ها نفر برای زیارت ایشان با پای پیاده راهی این سفر می‌شوند. اما برای هر سفری باید نکات لازم مرتبط با حوزه سلامت را هم بدانیم تا بهره کامل را از سفر خود ببریم و بیمار و ضعیف نشویم.
یکی از بزرگ‌ترین خطراتی که زائران پیاده اربعین را تهدید می‌کند و کار برخی از آنها را به بستری شدن در موکب‌های درمانی می‌کشاند، یا حتی باعث می‌شود که به مرز ایران برگردانده شوند و از ادمه سفر باز بمانند، "خطر گرمازدگی" است. چراکه اولا در فصل تابستان به سر می‌بریم و دوما دمای هوا در مرزهای منتهی به عتبات عالیات گاهی حتی از ۵۰ درجه سانتیگراد هم می‌گذرد. بنابراین اگر نکات لازم درباره چگونگی سفر به شهرهای بسیار گرم را ندانیم، احتمال گرمازده شدن، به کما رفتن و حتی مرگ‌مان بسیار بالا است.
خوردن آب خالی فایده ندارد
گرمازدگی زمانی رخ می‌دهد که فرد مدت زمان زیادی در دمای بسیار بالا قرار گرفته باشد و دمای مرکزی بدنش از ۴۰ درجه سانتیگراد بگذرد و تعریق فرد قطع شود.
مهرسروش، مهم‌ترین نکاتی را که هر زائری برای پیشگیری از گرمازدگی و نیز بعد از گرمازدگی باید بداند، عنوان می‌کند و می‌گوید: زائران اربعین باید در تمام مسیر پیاده‌روی کلاه و عینک آفتابی بزنند، اگر می‌توانند از چتر استفاده کنند، چنانچه امکانش را دارند لباس‌های گشاد، رنگ روشن و نخی بپوشند، مایعات زیاد مصرف کنند و ترجیحا مایعاتی بنوشند که حاوی الکترولیت باشد. مثلا آب قندی که کمی نمک داخلش باشد، یا دوغ و ... . چون آب خالی نمی‌تواند برای پیشگیری از گرمازدگی آن هم در گرمای شدید مسیر اربعین کمک‌کننده باشد.
او می‌گوید: تعریق یک جور مکانیزم دفاعی است. با تعریق زیاد بدن، مقدار زیادی هم سدیم از بدن ما خارج می‌شود و با خوردن مایعات حاوی الکترولیت می‌توانیم سدیم ازدست‌رفته را دوباره جایگزین کنیم. آب خالی چون سدیمی ندارد، از گرمازدگی هم نمی‌تواند پیشگیری کند.
بیشتر بخوانید؛
-
۴ بیماری در کمین زائران اربعین
-
با سردردهای ناشی از گرما چه کنیم؟
-
این سکته فقط تابستان‌ها رخ می‌دهد
-
۲۰ خاصیت باورنکردنی خاکشیر
گرمازدگی ۴ مرحله دارد
به گفته متخصصان اورژانس، گرمازدگی ۴ مرحله شامل استرس گرمایی، خستگی گرمایی، گرمازدگی و سکته گرمایی دارد که سکته گرمایی، آخرین و خطرناک‌ترین مرحله گرمازدگی است.
مهرسروش درباره این مراحل توضیح می‌دهد و می‌گوید: استرس گرمایی یا گرفتگی عضلانی بیشتر برای ورزشکاران رخ می‌دهد و نیازی به مداخلات اورژانس و پزشکی نیست. در این مرحله فرد علائمی مانند سرگیجه، ضعف، حالت تهوع، تشنگی و سردرد را احساس می‌کند. در خستگی گرمایی؛ بدن شروع می‌کند به عرق کردن. بدن در این مرحله از همه مکانیزم‌های دفاعی خود استفاده می‌کند تا دمای بدن فرد را ثابت نگه دارد. اگر فرد مدت زیادی در دمای خیلی بالایی قرار گرفته باشد و از همه مکانیزم‌های دفاعی هم استفاده کرده باشد، تعریق بدن دیگر معمولا قطع می‌شود و دمای مرکزی بدن از ۴۰ درجه می‌گذرد و این دیگر گرمازدگی محسوب می‌شود و نیازمند مداخلات پزشکی و اورژانس پزشکی است و می‌تواند حتی منجر به مرگ فرد شود.
علائم گرمازدگی را بدانید
این مدرس اورژانس درباره علائم گرمازدگی توضیح می‌دهد: در گرمازدگی دمای مرکزی بدن از ۴۰ درجه سانتیگراد عبور می‌کند، فرد دچار سردرد، حالت تهوع، ضعف و بیحالی می‌شود، پوست خشک و داغ می‌شود، اگر زمان بگذرد و درمانی برای فرد انجام نشود، قدرت بلع و قورت دادن در فرد پایین می‌آید و کاهش سطح هوشیاری تشنج و حتی مرگ هم می‌تواند برای او اتفاق بیفتد.
بعد از گرمازدگی چه کنیم؟
اما اگر زائری در مسیر پیاده‌روی دچار گرمازدگی شد، باید چه کارهایی انجام دهد یا اطرافیانش چه کارهایی باید برایش انجام دهند؟ مهرسروش می‌گوید: اگر فردی را دیدیم که دچار علائمی شد که در بالا گفتم، باید او را به سایه منتقل کنند که در معرض تابش مستقیم نور خورشید نباشد، لباس‌هایش را کم کنند، آب با دمای ۱۰ تا ۱۵ درجه روی بدن بیمار اسپری کنند و بعد شروع به باد زدن بیمار کنند تا دمای بدن بیمار بیاید پایین، هرگز آب سرد روی بدنش نپاشند، اگر بیمار هنوز هوشیار است و قدرت قورت دادن مایعات را دارد، به او میاعات بخورانند اما اگر سطح هوشیاری پایینی دارد و قدرت بلع ندارد، به هیچ عنوان به او مایعات نخورانند. چون احتمال خفگی وجود دارد.
این کارشناس اورژانس می‌گوید: بعد از انجام این کارها بهتر است فرد را به نزدیک‌ترین تیم پزشکی در مسیر اربعین برسانند تا آنها مداخلات پزشکی را روی او انجام دهند و زودتر دمای بدنش را پایین بیاورند تا حالش خوب شود.
این افراد بیشتر مراقب خود باشند
به گفته این کارشناس اورژانس، گروه‌های خاص یعنی افراد زیر ۵ سال، افراد بالای ۶۵ سال، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت و فشارخون و نیز افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی بیشتر در معرض گرمازدگی هستند و زودتر گرمازده می‌شوند و بیشتر باید مراقب آنها بود.
چطور آمبولانس خبر کنیم؟
اما در مسیر پیاده‌روی اربعین چطور می‌توان با اورژانس تماس گرفت یا آمبولانس خبر کرد تا بیمار گرمازده هرچه زودتر مورد رسیدگی و مداوا قرار گیرد و دچار کما و مرگ نشود؟
دکتر بابک یکتاپرست، مدیر روابط عمومی سازمان اورژانس کشور در این باره به همشهری‌آنلاین می‌گوید: این سوی مرزها و
یکتاپرست می‌گوید: در طول مسیرهای پیاده‌روی، هم تعداد زیادی موکب‌های درمانی مستقر است که به بیماران خدمات لازم را ارائه می‌دهند، هم آمبولانس‌های هلال احمر مستقرند و هم آمبولانس‌های خود عراق حضور دارند. بنابراین اگر زائری گرمازده شد، معمولا مستاصل نمی‌شود و بچه‌های هلال احمر و بسیج جامعه پزشکی و ... کمک‌های لازم را می‌رسانند تا زائر حالش خوب بشود و بتواند به مسیرش ادامه بدهد.