همشهری آنلاین _ الناز عباسیان: اگر بخواهید برای کودکتان عروسک ایرانی بخرید، قطعا به در بسته می‌خورید. در فروشگاه‌های اسباب‌بازی از مرد عنکبوتی تا باربی، بتمن، باب‌اسفنجی، دخترک کفشدوزکی و... را می‌توانید خیلی راحت در سایزها و قیمت‌های مختلف پیدا کنید، اما عروسک ایرانی قطعا نه. فروشنده‌ها هم اغلب ۲دلیل برای نداشتن عروسک‌های ایرانی دارند؛ اول اینکه عروسک ایرانی جذاب و با قیمت مناسب تولید نمی‌شود و دوم اینکه کودکان بیشتر مشتاق خرید عروسک‌های خارجی هستند که شخصیت آنها را در کارتون‌ها دیده‌اند.
مطالبه رهبری درباره عروسک‌سازی چه بود؟
مقام معظم رهبری در این زمینه نیز توصیه‌هایی داشته‌اند. ایشان ساخت عروسک را فرصت خوبی برای پیشرفت کارکردهای اقتصادی و فرهنگی در این زمینه دانستند. آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار سال۹۲ با اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در بخشی از بیاناتشان فرمودند: «خب، دوستان ما آمدند در یکی از دستگاه‌های فعال و مسئول، عروسک‌های خوبی درست کردند. خوب هم بود؛ اول هم حساسیت طرف مقابل را - یعنی مخالفان را، خارجی‌ها را - برانگیخت که اینها آمدند در مقابل باربی و مانند اینها، این [عروسک‌ها] را درست کردند، ولی نگرفت. من به اینها گفتم که اشکال کار شما این است که شما آمدید به فلان نام، یک پسری را، یک دختری را آوردید در بازار، این عروسک شما را بچه ما اصلاً نمی‌شناسد - ببینید، پیوست فرهنگی که می‌گوییم اینهاست - خب، یک عروسک است فقط، درحالی‌که مرد عنکبوتی را بچه ما می‌شناسد، بتمن را بچه ما می‌شناسد. ۱۰، ۲۰ فیلم درست کرده‌اند، این فیلم را آنجا دیده، بعد که می‌بیند همان عروسکی که در فیلم داشت کار می‌کرد، در مغازه هست، به پدر و مادرش می‌گوید این را برای من بخرید؛ عروسک را می‌شناسد؛ این پیوست فرهنگی است.»
بازگشت دارا و سارا با شرایط جدید
شخصیت‌پردازی برای محصولات مرتبط با کودکان همچون کتاب، انیمیشن، اسباب‌بازی، نوشت‌افزار و... موضوع مهم و نیاز جامعه ماست که در ارائه الگو به کودکان مؤثر است. این نکته‌ای است که فرهاد فلاح، معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به آن اشاره دارد و در همین راستا از احیای عروسک‌های دارا و سارا خبر می‌دهد: «بخشی از سابقه کانون در طراحی شخصیت به کتاب‌ها و بخشی به تجربه کانون در طراحی عروسک‌های دارا و سارا در دهه‌های گذشته بازمی‌گردد. قصد داریم به مرور زمان یک خانواده از شخصیت‌های عروسکی طراحی و روانه بازار کنیم که عروسک‌های دارا و سارا یکی از آنهاست. از این‌رو در جشنواره نمایش کودک و نوجوان که اواخر شهریورماه برگزار می‌شود، از عروسک نمایشی دارا و سارا رونمایی می‌شود تا از آن پس با تولید محتوا در حوزه نمایشی هم کودکان و نوجوانان با این دو عروسک ارتباط برقرار کنند.» اینطور به‌نظر می‌رسد که کانون پرورش فکری تصمیم به احیای عروسک دارا و سارا گرفته و قرار است اشکالات گذشته را برطرف کند. فلاح در این‌باره می‌گوید: «تصمیم داریم منظومه‌وار نسبت به بازارپردازی و تولید محتوا پیرامون عروسک‌های دارا و سارا اقدام کنیم تا علاوه بر خود عروسک بتوانیم محتوا برای کتاب، انیمیشن، نمایش و... نیز آماده کنیم.»
دارا و سارا با وزن سبک‌تر و جنس بهتر
معایبی چون سنگینی دارا و سارا و قیمت بالای آن موجب شد تا از دسترس عموم کودکان دور بماند. حالا گویا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای احیا و تولید مجدد این عروسک‌ها برنامه‌هایی دارد. محمدرضا کریمی صارمی، معاون تولید کانون پرورش فکری، در این‌باره می‌گوید: «عروسک‌های نسل جدید دارا و سارا در مراحل پیش تولید است. چندین شرکت عروسک‌ساز ایرانی نمونه کار به کانون ارائه دادند. کارشناسان مربوطه در حال بررسی هستند و اگر این نمونه‌ها کیفیت و استاندارد مطلوب را داشته باشند در کشور تولید انبوه می‌کنیم. در غیراین صورت با همکاری شرکت‌های چینی عروسک‌ها تولید خواهند شد.» از کریمی درباره وزن عروسک‌های جدید و قیمت آنها می‌پرسیم و می‌گوید: «نسل بعدی عروسک‌های دارا و سارا سبک هستند و با کارایی بهتر ارائه خواهند شد. درخصوص قیمت هم کانون پرورش فکری چه در حوزه کتاب چه لوازم تحریر و فعالیت‌های فرهنگی همیشه طرف مخاطب بوده و به‌دنبال سوددهی نبوده است. با اینکه این عروسک‌ها با مواداولیه مطلوب و با رعایت تمامی استانداردهای بهداشتی و ایمنی و گاهی با لباس‌های محلی تولید می‌شد اما به فکر درآمدزایی در این حوزه نبوده و نیستیم.»