به این ترتیب، در شرایطی که وضعیت گیشه نمایش در سینماها خوب است و محصولات سینمایی با فروشهای خوبی روبهرو میشوند، سؤالی که تحلیلگران اقتصادی سینما مطرح میکنند این است که چه عاملی باعث میشود مردمی که وضعیت اقتصادی خوبی ندارند، باز هم به سینما رفته و پول خود را خرج تماشای فیلم کنند؟
در بین کشورهای اروپایی، آلمان یکی از آن جاهایی است که استقبال تماشاگران از فیلمهای سینمایی نهتنها کاهش پیدا نکرده، بلکه افزایش هم پیدا کرده است. گزارشهای رسمی خبر از یک رشد 14درصدی فروش در سینماهای این کشور میدهد. به کمک چنین رشد خوبی، فیلمهایی که در 6ماه اول سال جاری میلادی در این کشور اروپایی اکران عمومی شدند، یک فروش 583میلیون دلاری را تجربه کردند. اهل فن میگویند در 5سال گذشته چنین رقم فروشی برای سینمای آلمان حکم یک رکورد را داشته است.
گفته میشود علت امر را باید در نمایش عمومی یکسری فیلم موفق و پر سر و صدای داخلی و بینالمللی جستوجو کرد که با دقت و ظرافت خاصی برای نمایش عمومی در سینماهای آلمان انتخاب شده بودند. در این بین، به ویژه باید از «فرشتگان و شیاطین» (قسمت دوم فیلم جنجالی «رمزداوینچی») اسم برد که با فروش 47میلیون دلاری خود، لقب موفقترین فیلم 6ماه اول سال 2009 سینماهای آلمان را به خود اختصاص داد. البته ساخته جدید رانهاوارد- با بازی تامهنکس- در شرایطی این چنین مورد توجه تماشاگران آلمانی و دیگر کشورهای اروپایی قرار گرفت که در خود آمریکا با استقبال زیادی روبهرو نشد. در شرایطی که فروش بینالمللی فیلم بالای 300میلیون دلار بوده است، تماشاگران آمریکایی فقط 130میلیون دلار برای تماشای آن پرداخت کردهاند.
آندارس کرامر یکی از مدیران بخش تولید و توزیع فیلم در آلمان میگوید: «موفقیت گیشه نمایش سینماهای آلمان پیش از آنکه مرهون یکی دو فیلم پر سروصدا و پرخرج باشد، موفقیت خود را به واسطه اکران عمومی چندین فیلم کوچکتر دارد که با هزینههایی معمولی ساخته شدهاند. شمار این فیلمها در جدول بهترینهای 6ماه اول سال میلادی، بیشتر از فیلمهای پرطمطراق است. در این رابطه، او از فیلمهایی مثل «مورد عجیب بنجامین باتن»، «میلیونر زاغهنشین» و حتی فیلم کمدی فرانسوی «به اشنیتس خوش آمدید» اشاره میکند. برای مثال او از فروش 20میلیون دلاری «کتابخوان» به عنوان یکی از پدیدههای سال سینماهای آلمان اسم میبرد.
گزارش وضعیت اقتصادی سینماهای آلمان در 6 ماه اول سال در شرایطی منتشر میشود که دو فیلم تازه اکرانشده «عصر یخبندان: ظهور دایناسورها» و «هریپاتر و شاهزاده دورگه» در هفتههای اول نمایش خود فروشهایی 52 و24 میلیون دلاری داشتهاند. فروش هفته اول ششمین قسمت مجموعه «هریپاتر» با کل فروش 3ماهه «گرگ و میش» در سینماهای آلمان برابری میکند! یوهانس کلینگز پورن یکی دیگر از مسئولین توزیع فیلم در آلمان چنین میگوید: «این مسئله واقعا فوقالعاده است و جای بحث زیادی دارد. این نکته به ویژه زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که ببینیم کل این اتفاقات در دوران رکود و بحران اقتصادی جهانی رخ میدهد.»
حضور 65میلیون تماشاچی در سالنهای نمایش سینماهای آلمان در 2فصل اول سال جاری، کل صنعت سینمای این کشور را نسبت به 6ماه بعدی سال امیدوار کرده است. اگرچه این تعداد بیننده نتوانست رکورد 72میلیون نفری نیم سال اول 2004 آلمان را بشکند ولی اهالی سینما امیدوارند این اتفاق در نیم سال دوم رخ بدهد. صنعت سینمای آلمان که در 6ماه اول سال یک محصول داخلی بسیار موفق مثل «مردان» (ساخته ماریو بارت و گرنوت رول) را داشت، برای ماههای بعدی سال هم چند فیلم مطرح دیگر را روانه پرده سینماها خواهدکرد. این فیلم در نمایش عمومی خود، حدود 18میلیون دلار فروش کرد.
سینماهای فرانسه هم سال جدید میلادی را در شرایطی شروع کردند که تمام دستاندرکاران سینمایی کشور هنوز از موفقیت کلان 180میلیون دلاری کمدی خانوادگی به «اشنیتس خوش آمدید» سرخوش و خندان بودند. با آنکه هیچ یک از فیلمهای نیم سال اول سینماهای فرانسه (چه محصول داخلی و چه محصول خارجی) نتوانست این موفقیت را تکرار کند ولی سینماهای کشور همواره پر از تماشاچی بود و تعداد زیادی از محصولات فرانسوی در رقابت با فیلمهای هالیوودی، از آزمون نمایش سربلند بیرونآمدند. تحلیلگران سینمایی میگویند از بین 10فیلم پرفروش فرانسوی نیم سال اول 2009، 8تای آنها کمدی بودهاند. به اعتقاد آنها موفقیت کلان «به اشنیتس خوش آمدید» راه را برای موفقیت دیگر محصولات کمدی هموار کرده و مردم را مشتاق تماشای این نوع فیلمها کرده است.
فیلمهایی مثل «ال او ال» (سوفی مارکو و کریستتا ترت)، «کوکو» (ژرار دپاردیو و گادالماله) و «اواساس117: گمشده درریو» (ژان دوجاردین و لویی مونه) که هجو فیلمهای جیمزباندی است، جزو مطرحترین محصولات نیم سال اول سینماهای فرانسه هستند. این فیلمها کمک کردهاند تا گیشه نمایش سینماها داغ باقی بماند و سینماها یک فروش کلی بالای 600میلیون دلاری را از سر بگذرانند. تحلیلگران اقتصادی سینما میگویند در غیبت فیلمی مثل «به اشنیتس خوشآمدید»، شمار خرید بلیت در گیشه سینماها شاهد یک افت چند درصدی بود.
اما این مسئله مانع از آن نشد که صنعت سینمای فرانسه، 6 ماه اول سال را خوب و مثبت ارزیابی نکند. «الاو ال» با جذب 5/3میلیون تماشاچی، لقب پرفروشترین فیلم نیم سال اول 2009را گرفته است. فیلیپ دساندره مسئول واحد توزیع «استودیو کانال» فرانسه میگوید: «تقاضای تماشای فیلم در شهرهای بزرگ هنوز خوب و قوی است ولی در شهرهای کوچک و روستاها، ما با کمی افت تماشاچی روبهرو هستیم.»
اما صنعت سینمای فرانسه برگ برنده هنری خود را اول سپتامبر رو میکند و آن زمانی است که کمدی کمیک استریپی «نیکلاس کوچولو» در سطح وسیعی روی پرده سینماهای این کشور اروپایی میرود. فیلم براساس قصه قدیمی و محبوب سمپه و رنهگاسینی ساخته شده است. این قصه قبل از این هم چند بار دستمایه تولید تعدادی فیلم سینمایی و مجموعه تلویزیون بوده است و درباره پسر بچهای به نام نیکلاس است که متوجه میشود به زودی صاحب یک برادر یا خواهر کوچولو خواهد شد.
او که عادت کرده تنها فرزند خانواده خود باشد، حالا با مسائل و اتفاقات تازهای روبهروست، چند تن از بازیگران مطرح سینمای فرانسه مثل کادمراد (به اشنیتس خوش آمدید)، والری لمرسیه (مهمان شام) و فابریک لوچینی (دختری از موناکو) نقشهای اصلی فیلم را به عهده دارند. منتقدین سینمایی بر سر این نکته که آیا این فیلم میتواند به رقم فروشی معادل «به اشنیتس خوشآمدید» دست پیدا کند یا خیر، اتفاقنظر ندارند. اما همه در یک نکته متفقالقول هستند و آن هم این است که بچهها و خانوادههایشان استقبال خیلی خوبی از آن خواهند کرد.
با فرسنگها فاصله از فرانسه، در کشور چین هم مسئولین رسمی خبر از وضعیت خیلی خوب سینماهای خود میدهند. یک آمار رسمی حکایت از آن میکند که در 6ماه اول سال2009، جدول گیشه نمایش سینماهای این کشور آسیای دور، حدود 40درصد رشد داشته است. این رشد 40درصدی کمک کرد تا رقم فروش فیلمها در چین به 336میلیون دلار برسد. این رقم فروش به واسطه نمایش حدود 80محصول داخلی و خارجی به دست آمده است.
چین هر سال فقط اجازه نمایش 10فیلم خارجی را دارد که عموما این فیلمها از بین ساختههای پرخرج و پرسروصدای هالیوودی انتخاب میشوند. تحلیلگران عقیده دارند که اگر استقبال تماشاگران در نیم سال دوم 2009 هم مثل نیم سال اول آن باشد، سینمای چین یک فروش کلی خیرهکننده 835میلیون دلاری را در این سال تجربه خواهد کرد. این رقم فروش به معنی رشد 40درصدی جدول گیشه نمایش در مقایسه با فروش کلی 629میلیون دلاری سال 2008 خواهد بود.طی 5ماه اول سال، فروش کلی فیلمها به 275میلیون دلار رسید. در ماه ژوئن 3فیلم پرهزینه «شبی در موزه2»، «رستگاری ترمیناتور» و «ترانسفورمرها: انتقام شکست خوردگان» روی پرده سینماها رفتند.
این فیلمها به تنهایی یک فروش (حدودا) 100میلیون دلاری را برای جدول گیشه نمایش چین به همراه آوردند. «صخره سرخ2» جانوو و «مسابقهدهنده دیوانه» نینگهائو از جمله کارهای موفق داخلی بودند اما موفقیت اصلی را در بین محصولات داخلی، انیمیشن «گرگگندهگنده و بز دلپذیر» از آن خود کرد.
هیچکس پیشبینی یک موفقیت کلان را برای این فیلم نمیکرد. سینماهای چین در شرایطی به موفقیت خوب خود در نیم سال2009 دست پیدا کردند که بسیاری از اهالی صنعت سینما به سانسور رسمی و دولتی اعتراض دارند و میگویند هنرمندان و روشنفکران از سوی ایدئولوگهای حاکم تحت فشار هستند و نمیتوانند آنچه را که خود میخواهند، جلوی دوربین برده و بسازند.
سینماهای برزیل با وجود فروش خوب 245میلیون دلاری نیم سال اول 2009، موفقیت زیادی برای صنعت سینمای کشورش به ارمغان نیاورند. رشد 34درصدی فروش گیشه سینماهای این کشور، بیشتر به واسطه نمایش محصولات خارجی همچون «فرشتگان و شیاطین» (14میلیون)، «مردان ایکس4» (14میلیون)، «شبی در موزه2» (11میلیون)، «سریع و آتشی4» (10میلیون) و «مورد عجیب بنیامین باتن» (10میلیون) است.
این در حالی است که محصول داخلی «سه ایو فوسه ووکه2» با فروشی 25میلیون دلاری صدرنشین جدول فروش 6ماه اول سال است و «دیوا» یک محصول داخلی دیگر، با فروشی 9میلیون دلاری در رتبه هفتم قرار دارد. به جز فیلم برزیلی «یک موجود ناپیدا» (با فروشی 7میلیونی در ردیف نهم)، ردیفهای هشتم و دهم را انیمیشن «هیولاها علیه بیگانههای فضایی» (7میلیون) و میلیونر زاغهنشین» (5/6میلیون) در اختیار دارند.
اسکرین دیلی