انتخاب این نام به دلیل شوری بسیار زیاد دریاچه است به طوری که در فصل تابستان قطعات نمک روی آن شناور می‌شود.
این دریاچه، با طول ۸۰ و پهنای ۳۰ کیلومتر، یک فرونشست زمین‌ساختی است که در ارتفاع حدود ۷۹۵ متر از سطح دریای آزاد تشکیل شده و فاصله آن تا قم حدود ۶۲ کیلومتر است.
وسعت و شکل این دریاچه، متناسب با آب‌های تغذیه کننده و میزان بارندگی، تغییرات زیاد دارد و وسعت آن همراه با کفه‌های گلی پیرامون، حدود ۱۹۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلومترمربع است.
دریاچه نمک در یک فرونشست کم ژرفای زمین‌ساختی تشکیل شده که پیرامون آن تعدادی گسل‌های اصلی و فرعی وجود دارد که بعضی از آنها مانند گسل‌های مرنجاب، راوند، سیاه‌کوه و دوازده امام، از گسل‌های جوان و فعال کواترنر به شمار می‌روند.