نقل ارومیه‌ که این روزها به عنوان یکی از مهم‌ترین سوغات این شهر شهره شده، یادگار مرحوم بدیعی است که او را بنیانگذار نقل ارومیه می‌دانند و بعد او هم حاج محمد علی قاسمی که در سال ۱۳۲۸متولد شد و از جوانی در صنف شیرینی و در کنار مرحوم بدیعی مشغول به کار شدآن را به جهان معرفی کرد.

به گزارش همشهری آنلاین، روایت است که با تلاش زیاد او نقل ارومیه به شکل امروزی و با عطر و طعم بیدمشک خلق شد. روایت‌ها نشان می‌دهد نقل ارومیه در قدیم فقط به صورت یک مدل و آن هم نقل بیدمشکی که قدیمیان به آن نقل ریز نیز می‌گفتند وجود داشت. بعدها در دهه 1340 شیرینی‌فروشی بدیعی برای اولین‌بار نقل گردویی را تولید کرد و از آن پس انواع مختلفی از این شیرینی تولید شده است.

سعید مظلوم

پیشینه نقل ارومیه

تعداد تولیدکننده‌های نقل در ارومیه بسیار است و سعید مظلوم‌فر، 66 ساله یکی از قدیمی‌های این صنف محسوب می‌شود. او به همشهری می‌گوید: «نقل پیش آنکه بنده به دنیا بیایم و حتی قبل از پدرم در ارومیه وجود داشت و تهیه می‌شد. در واقع قدمت نقل ارومیه به بیش از 100 سال می‌رسد. آن‌طور که پدرم تعریف می‌کرد، در گذشته نقل با بیدمشک و خلال بادام درست می‌شد. هرچند بیدمشک در خیلی از جاهای کشور وجود دارد ولی در اصل مختص ارومیه است یعنی بیدمشک‌هایی که ارومیه دارد را در هیچ کجای ایران نمی‌توانید پیدا کنید.»

مظلوم‌فر که مشهورترین نقل ارومیه را هم نقل ریز بیدمشکی می‌داند، توضیح می‌دهد که در گذشته نقل شاه‌پسند هم معروف بوده که هنوز هم با مغز گردو درست می‌شود.

قنادی بدیعی

پدر سعید مظلوم‌فر در سال 1328 نقل‌پزی و حلواپزی راه‌اندازی کرد که این تولیدی از آن زمان تا امروز پابرجاست. مظلوم‌فر می‌گوید: «خانوادگی از سال 1328 در این شغل فعالیت می‌کنیم. اولین بار در خاندان ما پدرم وارد حرفه نقل‌پزی و حلواپزی شد و بعد این حرفه به ما رسید.»

او البته تاکید می‌کند که قبل از این‌ها قنادی مرحوم بدیعی بود بسیار معروف بوده است و در واقع بنیانگذار نقل ارومیه مرحوم بدیعی است و قدیمی‌های این حوزه اغلب شاگردی ایشان را کردند؛ نقل بدیعی معروف است و از قدیمی‌ترها شنیدم که بر روی جعبه نقل شعری هم درج کرده بود با این مضمون «هر کجا می‌گذری، شهر پر از نقل تر است، همه دارند ولی نقل بدیعی دیگر است» او تاکید می‌کند: «بعد از مرحوم بدیعی، نقل فرهمند آمد و در واقع این دو عزیز از اولین‌های این حوزه بودند.»‌

ثبت در فهرست ملی

نقل بیدمشک ارومیه درسال1397در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسید؛ نقلی که ابتدا با دست تهیه می‌شد. مظلوم‌فر می‌گوید: «در گذشته نقل را با دست درست می‌کردند که البته کار خیلی سختی هم بود. پدرم تعریف می‌کرد خوشه‌های بیدمشک را به همراه خلال بادام داخل پارچه می‌پیچیدند و دو نفر از دو طرف پارچه می‌گرفتند و تکان می‌دادند تا بتوانند نقل را درست کنند.» او یادآور می‌شود: «در ارومیه که تردد کنید، اغلب نقل و حلوافروش هستند و در سردر مغازه‌ها می‌بینید که نوشته شده؛ نقل و حلوا. شغل پدرم هم حلواپزی و نقل‌پزی بود.»

منبع: روزنامه همشهری