کافی است نگاهی بر سپیدی قامت آزادی بنشینید یا برج‌میلاد واژه‌ای شود به وقت نجوا تا تصویر شهری بی‌کران در ذهن، جان بگیرد؛ شهری که جمعیت 14میلیون نفری‌اش هیچ تناسبی با تاریخ 300، 400ساله‌اش ندارد. ابرشهری چون تهران نمادهای زیادی دارد، اما دو‌برج نامدار شهر، سرآمد نمادهای شهری به‌نام تهران هستند.
نشانه‌ها، شاخص‌ها، برجستگی‌های هنر یا معماری، صفحه‌ای از تاریخ، چیزهایی که دوست‌شان داریم و برای ماندگار شدن نام‌و‌نشانی‌مان، خود را به آن‌ها می‌چسبانیم، نشانه‌هایی برای گم نشدن در تاریخ، چیزی ماندگار در خاطره که «نماد» نام دارد. نماد می‌تواند خوب یا بد باشد. برج‌میلاد برای به‌تصویر کشیدن نام تهران نماد خوبی است و کارایی لازم را پیدا کرده، اما برج‌میلاد تعریف کامل و نمایی چندوجهی از تهران را نشان نمی‌دهد.
آلودگی هوا، سنگینی ترافیک، درختان چنار خیابان حضرت‌ولیعصر(عج)، برج‌طغرل، ورزشگاه آزادی و... نمادهای دیگری از تهران هستند و هرکدام وجه تازه‌ای از شهرمان را معرفی می‌کنند. نماد هر شهر، در‌واقع برجسته‌ترین نشانه و البته دوست‌داشتنی‌ترین شاخصه است، اما نمادهایی چون برج‌میلاد یا برج‌آزادی نباید باعث شوند تا نشانه‌های دیگر شهر زیر سایه فراموشی بروند.
تولدی دیگر
نماد مدرن تهران، تلفیقی از هنر، معماری، تکنولوژی و ارتفاع است! «میلاد» برج 437متری چندمنظوره‌ای است که از نظر قد‌و‌قامت در ایران رقیبی ندارد، در میان برج‌های مخابراتی جهان، چهارمین است و رتبه هشتم را بین مرتفع‌ترین برج‌های جهان دارد. برج میلاد، 15سال پیش شروع به قد کشیدن کرد و روی تپه‌ای بین شهرک قدس و کوی‌نصر آن‌قدر بالا رفت که تقریباً از تمام نقاط شهر، دیده می‌شود.
کاربری‌های مخابراتی، تلویزیونی و گردشگری در ساخت برج‌میلاد مورد‌توجه بوده است. در این سازه بخش‌های اداری، تجاری، رستوران گردان، کافی‌شاپ، گالری‌های هنری و سالن همایش نیز ساخته شده است و جمعی از هنرمندان نامدار ایرانی به هنرنمایی در بخش‌های داخلی این برج مشغول هستند.
به‌نام «آزادی»
طرح مهندس جوان و 24سالهای به‌نام حسین امانت، پس از 28ماه کار و به‌کار‌بردن 46هزار قطعه سنگ پرداخت‌شده، با تولد نماد سپید و زیبای پایتخت در غرب تهران پایان یافت. برج‌آزادی، روز 24دی ماه سال1350 افتتاح شد؛ نماد سپید شهر، تلفیقی از معماری دوره‌های هخامنشی، ساسانی و اسلامی است و در سه‌طبقه، با چهار‌آسانسور و 286پله ساخته شده.
در طبقه زیرین برج آزادی، گالری‌های هنری، کتابخانه، موزه و قسمت‌های اداری قرار دارد. برج‌آزادی 63متر طول دارد و ارتفاعش 45متر است. جالب است بدانید که از منشور حقوق بشر کوروش، برای اولین بار و همزمان با افتتاح برج آزادی پرده‌برداری شد.
بنای خورشید، جایی برای دیدن شهر
هوس ناصرالدین، شاه قاجار برای دیدن شهر و اطراف آن، باعث شد تا سنگ بنای شمس‌العماره گذاشته شود. شمس‌العماره را بنای خورشید نیز نامیده‌اند. این بنای تاریخی دوران قاجار، یکی از شاخص‌ترین و زیباترین ساختمان‌های کاخ گلستان است.ساخت این بنا در سال1282هجری‌قمری آغاز شد و دو‌سال طول کشید تا ناصرالدین‌شاه و میهمانانش بتوانند از فراز شمس‌العماره شهر تهران و اطراف را تماشا کنند.ارتفاع این بنا، تزیینات به‌کار‌رفته در آن و طراحی خاص شمس‌العماره که تلفیقی از هنر معماری سنتی ایران و معماری غربی است، اعتبار ویژه‌ای به این بنا بخشیده.
برج بی‌تاریخ!
از دوره سلجوقیان، بنایی به یادگار مانده که در شرق آرامگاه ابن‌بابویه شهرری واقع است. برج‌طغرل با آن‌‌که گنبد مخروطی شکلش را در گذر زمان از دست داده، 20متر ارتفاع دارد. اطلاع دقیقی از پیشینه برج‌طغرل وجود ندارد؛ عده‌ای آن را آرامگاه طغرل‌‌بیک سلجوقی می‌‌دانند و عده‌ای دیگر معتقدند، خلیل‌سلطان فرزند تیمور‌لنگ در این برج مدفون است.
در سالهای گذشته بی‌توجهی و متروک ماندن باعث نابودی قسمت‌های عمده‌ای از برج‌طغرل شد‌ه‌است. طرح مرمت و بازسازی برج‌طغرل را هم‌اکنون شهرداری منطقه20 تهران در دست اجرا دارد و قرار است در دو‌هکتار محوطه کنار برج، موزه، کتابخانه، رستوران و فرهنگسرا ساخته شود.
ورزشگاهی به‌نام «آزادی»
«وحشتناک است؛ جهنمی واقعی با فضایی هراس‌انگیز و تاثیرگذار». این واژه‌ها باعث شده تا رقیبان آسیایی فوتبال ایران، رتبه اول ایجاد جو سنگین توسط تماشاگران را به ورزشگاه یکصدهزار نفری آزادی بدهند.ورزشگاه آزادی تهران را ورزشگاه ملی ایران نامیده‌اند.
این ورزشگاه برای میزبانی بازی‌های آسیایی1974 تهران و با طراحی عبدالعزیز فرمانفرمایان ساخته شد و روز 26مهر سال1350 گشایش یافت. ورزشگاه آزادی یکی از بی‌نظیرترین ورزشگا‌ه‌های آسیاست و با دارا بودن استادیوم صدهزار نفری، سالن‌های چندمنظوره، سالن 12هزار نفری، دریاچه مصنوعی و... نماد ورزشی شهر تهران به حساب می‌آید.
شهر تئاتر
ساختمان مدور و زیبای بنا‌شده در ضلع جنوب‌غربی پارک دانشجو، کانون توجه اهالی تئاتر و بزرگ‌ترین مجموعه نمایشی ایران است. بنای زیبا و دایره‌شکل تئاتر‌شهر بر اساس طرحی از بیژن انصاری طی 5سال ساخته شد و در سال1350 گشایش یافت. این مجموعه نمایشی هفت‌سالن دارد که شامل سالن اصلی، چهارسوق، سالن شماره2، سالن قشقایی، سایه، تالار کوچک و کارگاه نمایش می‌شوند. کتابخانه تخصصی تئاتر و هنر مجموعه تئاتر شهر نیز برای استفاده هنرمندان و علاقه‌مندان دایر است.
از تجریش تا بی‌بی‌شهربانو
نشانه‌ها، شاخص‌ها، نمادهای یک شهر، آن‌جا که هنر و تاریخ آماسیده و نشانه‌ای از تهران متبلور شده است را می‌توان نمادی – کوچک یا بزرگ – نامید. از میدان تجریش، امامزاده صالح(ع) و بازارچه کنار آن گرفته تا میدان فردوسی، کاخ گلستان، بازار، میدان توپخانه(امام‌خمینی(ره) امروزی)، لاله‌زار، دارالفنون، سردر باغ ملی و...؛ تهران پر از نمادهای کوچک و بزرگ است که هرکدام می‌توانند تعریف جداگانه و کامل‌کننده‌ای از پایتخت ارایه دهند.