اما این موضوع باوجود تمام ضرورت‌هایش چه در بعد اقتصادی و چه از منظر هنری، در کشور ما هنوز به مرحله اجرا نرسیده است؛ گرچه این روزها صحبت‌هایی در این رابطه به گوش می‌رسد.
بهروز غریب پور، کارگردان نمایش‌های عروسکی رستم و سهراب، مکبث وعاشورا ضرورت برگزاری رپرتوار را همه جانبه می‌داند و به تاریخچه این کار در اروپا اشاره می‌کند: زمانی که اجرای یک نمایش به پایان می‌رسید با انباشت بازمانده‌های اجرای تئاتر مواجه می‌شدند.
انباشت تئاتر یا موزه‌ای می‌شد یا دورریختنی. به گفته این هنرمند عروسکی با نگاهی به هزینه‌هایی که برای هر اثر تئاتری می‌شود بخش دورریختنی مترادف بود با آتش زدن هزینه‌های صرف‌شده. اما با توجه به بعد اقتصادی، صرفه جویی و کم کردن هزینه‌های تئاتر، به رپرتوار روی آوردند.
غریب پور رپرتوار یا اجرای متناوبی آثار نمایشی یا هرگونه آثار صحنه‌ای را مؤثر در صرفه‌جویی در زمان، هزینه و تولید می‌داند. او در ادامه می‌افزاید: متأسفانه تئاتری‌های ما به این موضوع فکر نکرده‌اند و هربار با تولید یک اثر، هزینه‌های صرف‌شده را دور می‌ریزیم.
او با اشاره به 30 سال تئاتر ایران و تعداد اجراها و هزینه‌هایی که صرف دکور، لباس و بازیگر می‌شود به این نتیجه می‌رسد که میلیاردها هزینه به‌دلیل نداشتن رپرتوار تئاتر دور ریخته شده است.
حرف اول را گروه می‌زند
بازگشایی تماشاخانه ایرانشهر نویدی خوب برای اهالی تئاتر بود که همواره از کمبود سالن گلایه داشتند. اما نکته مهم‌تر تاکید مدیریت این تالار برای اجراهای رپرتوار است. دکتر مجید جوزانی معتقد است که باید گروه‌های تئاتری با ماهیت تئاتری وجود داشته باشند تا بحث رپرتوار شکل جدی به‌خود بگیرد.
او در ادامه می‌گوید: در کشور ما گروه‌های تئاتری ثابت نیستند و از طرفی هم فضای تئاتر کم است. رسم عدالت این است که فضا به شکل مساوی بین گروه‌های حرفه‌ای تقسیم شود.
درحالی‌که اگر گروه تئاتر ثابت باشند می‌توانند یک نمایش از کارهای قبلی خود را با همان تیم در ساعت دیگر اجرا کنند. به‌دلیل اینکه گروه‌های تئاتر منسجم نیستند، زمانی که بحث رپرتوار پیش می‌آید، گروه تغییر کرده است، بازیگر در جای دیگری مشغول به کار است و این عوامل، اجرای رپرتوار را مشکل می‌کند.
به گفته او تلاش شده تا به گروه‌هایی در تماشاخانه ایرانشهر اجرا داده شود که ثابت باشند و بتوانند چند ساعت قبل از اجرای نمایش جدید خود، یک یا 2 نمایش قبلی‌شان را اجرا کنند تا به این ترتیب بحث رپرتوار، جدی گرفته شود. تا به امروز با همایون غنی‌زاده و آتیلا پسیانی برای اجرای رپرتوار در ایرانشهر صحبت شده است.
ویژگی‌های نمایش رپرتوار
غریب‌پور، هر نمایشی را واجد اجرای رپرتوار نمی‌داند. به‌نظر او آثاری که روزمره باشند فاقد شرایط چنین اجرایی هستند. او تفاوت‌های این دو نوع نمایش را مانند تفاوت کتاب و روزنامه می‌داند و معتقد است که در مدیریت کلان تئاتر باید همه ظرفیت‌های موجود در نمایش در خدمت اجرای تئاتر قرار گیرد.
وی در ادامه می‌افزاید: نمایش‌هایی که روزمره نیستند و هزینه‌های کلان برای تولیدشان صرف شده است در اجراهای بعدی‌شان می‌تواند هزینه‌های تولید را پایین بیاورند؛ چرا که در اجراهای بعدی غیراز دستمزد بازیگر و دستمزد چینش جدید، هزینه دیگر برای گروه نخواهد داشت.
او معتقد است که اگر نمایشی ظرفیت اجراهای بعدی داشته و مدیریت درست هم وجود داشته باشد، قطعا تئاتر مخاطب خود را خواهد یافت.
کمبود سالن
جوزانی که این روزها با هنرمندان مختلفی برای اجرای رپرتوار صحبت می‌کند معتقد است که ساخت سالن‌های نمایشی استاندارد، اختصاص سالن به گروه‌های نمایشی، اختصاص بودجه خاص و متعهدکردن گروه برای چند اجرای مشخص در سال، باعث ایجاد انگیزه در هنرمندان می‌شود.
در این صورت است که کمبود بودجه مشکلی نخواهد بود؛ چرا که کمبود بودجه را هنرمندان می‌توانند از گیشه، اسپانسر و صد البته از رپرتوار جبران کنند. او در ادامه می‌گوید: سال بعد که گروه نمایش جدیدی را طراحی کرده است می‌تواند از رپرتوار نمایش‌های قبلی خود هزینه‌ها را جبران کند.
طبق توافق انجام شده با بنیاد فرهنگی رودکی قرار شده رپرتوار 3 اپرای عروسکی رستم و سهراب، مکبث وعاشورا از نیمه دوم مهرماه در سالن فردوسی برگزار شود. این رپرتوار با اپرای عروسکی رستم و سهراب آغاز می‌شود و بعد از اجرای اپرای مکبث با اجرای اپرای عاشورا در ماه محرم ادامه می‌یابد.
به‌نظر می‌رسد که رپرتوار از دغدعه‌های بهروز غریب پور است. او معتقد است که کمبود سالن یکی از مواردی است که باعث شده رپرتوار با تمام نیازهایش کمتر به آن توجه شود. اما او نقش هنرمندان را هم در این مورد بی‌اثر نمی‌داند.
به‌نظر او بهتر است که هنرمندان را این نگاه سنتی اجرا در تئاتر شهر را فراموش کنند و به امکانات دیگر فضاهای تئاتر شهر هم توجه کنند: اجراهایی که خاصیت اجرای رپرتوار ندارند می‌تواند در نقاط دیگر شهر تهران اجرا شوند و نمایش دیگر در سالن‌های اصلی به اجرا در بیایند.
اجرای نمایش بینوایان در سال 1376 نخستین گام‌های این کارگردان برای اجرای رپرتوار در تئاتر ایران بوده است قدم‌هایی که به گفته خودش به‌دلیل حسد، ناکام ماند. غریب‌پور اجرای رپرتوار برای نمایش‌های ایرانی را امری لازم می‌داند. او معتقد است در غیراین‌صورت بودجه قلیل تئاتر جوابگوی نیازهای تئاتر نخواهد بود.