به گزارش همشهری آنلاین، آن‌طور که «احمد کاشانی «نویسنده و محقق اهل خراسان جنوبی به همشهری می‌گوید، این روزها، قبل از طلوع خورشید وقتی وارد روستایی شوید، فکر می‌کنید اتفاقی در روستا رخ داده که آن را ترک کرده‌اند، اما کمی از روستا فاصله بگیرید، فانوس‌های روشنی را می‌بینید که در مزارع در حال حرکت هستند. کشاورزانی فانوس به دست وارد مزرعه می‌شوند تا عملیات برداشت زعفران را انجام دهند.
فصل برداشت
کاشت، داشت و برداشت زعفران با آیین‌هایی همراه است. معمولا در اوایل آبان تا اواسط آذر برداشت زعفران رخ می‌دهد و بعد از برداشت، محصول زعفران در خانه‌های کاهگی اطراف مزرعه انبار می‌شود. پس از مرحله زعفران پاک‌کنی است که برای آن سفره‌ای پهن می‌شود و اغلب، زنان دور آن می‌نشینند و تک به تک گل‌ها را برداشته و آهسته پرچم زعفران را جدا می‌کنند.
نویسنده و محقق اهل خراسان جنوبی با ذکر این توضیحات به همشهری می‌گوید: «گل‌های زعفران از دل زمین می‌رویند؛ منظره جالب و منحصر به فردی از گلبرگ‌های ارغوانی با ساقه‌های بسیار کوتاه.»
احمد کاشانی با بیان اینکه هر مزرعه بین دو تا سه هفته گل می‌دهد و هر پیاز زغفران به طور متوسط حدود ۴ گل دارد، اظهار می‌کند: «گلبرگ‌ها ارغوانی هستند و پرچم گل‌ها، همان زعفرانی است که ما می‌شناسیم یعنی گران قیمت‌ترین ادویه جهان.»
زعفران سرگل یا زعفران نگینی، زعفرانی است که قسمت سرخ رنگ آن جدا شده و به فروش می‌رسد. وقتی مردم می‌خواهند یک هدیه لوکس از خراسان جنوبی انتخاب کنند، زعفران سرگل یا نگینی خریداری می‌کنند. کسانی که می خواهند برای استفاده خود زعفران خریداری کنند، کل آن پرچم زعفران را انتخاب کنند.
قطب‌های زعفرانی
منطقه خراسان قطب تولید زعفران در ایران است، اما گفته می‌شود رتبه اول کیفیت سهم خراسان جنوبی است. در مرکز استان و در خود بیرجند و روستاهای اطراف آن، مزارع زعفران زیادی وجود دارد یا در منطقه قائنات که با همین طلای سرخ شهرت جهانی یافته. همچنین در نزدیکی شهر خوسف، روستایی به نام گل وجود دارد که منظور از آن زعفران است و یکی از خوش طعم‌ترین و معطرترین زعفران‌های دنیا در هم روستا تولید می‌شود.
جالب اینکه قائن در خراسان جنوبی به عنوان پایتخت زعفران، گناباد در خراسان رضوی قطب کاشت زعفران، فردوس در خراسان جنوبی قدیمی‌ترین شهر تولیدکننده زعفران، تربت حیدریه در خراسان رضوی بزرگترین مرکز کشت نوین زعفران و مرند در آذربایجان شرقی جدیدترین مرکز تولید زعفران محسوب می‌شوند.
جاده ابریشم و تجارت زعفران
همان‌قدر که می‌توان یونان را منبع اصلی گیاه زعفران به شمار آورد، ایرانیان را نیز می‌توان منبع دسترسی بین‌المللی آن در نظر گرفت. پس از مواجه با تاجران فنیقی و یافتن زعفران در کیسه‌های این تاجران، این ایرانی‌ها بودند که جذابیت زعفران را از طریق راه شاهی دوران هخامنشی که از ایران تا خاورمیانه، قفقاز و شمال آفریقا و از طریق ترکیه و یونان تا اروپا کشیده می‌شد به جهانیان معرفی کردند. بعدها که ایران مرکز اصلی تجارت ابریشم شد خرما، پسته و زعفران از طریق ایران تجارت می‌شد. خراسان جنوبی هم در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته بود و تجار بزرگ ادویه همیشه در بیرجند حضور داشتند و همین رفت و آمدها به خراسان جنوبی سبب جهانی شدن زعفران این استان شد.
بیشتر بخوانید: