به گزارش همشهری آنلاین، اولین‌بار مزارع جلبک را در سفر دانشجویی به خوزستان دید و جرقه صید این طلا در ذهنش زده شد. در آزمایشگاه شروع به استخراج مواد مغذی جلبک و بعد از آن، نخستین فراورده خوراک آبزیان بر پایه جلبک در ایران را تولید کرد. در مسیر کارآفرینی توانست برای جوان‌های استان یک‌قدم کوچک بردارد و برای ۴۰ نفر به‌صورت مستقیم و بیش از ۲۰۰ نفر به‌صورت غیرمستقیم فرصت شغلی ایجاد کند. پس از آن به این نتیجه رسید که تولید خوراک آبزیان باید به صرفه باشد و بعد دستگاهی را اختراع کرد تا هزینه‌های این تولید به حداقل برسد.
در این سال‌ها با عملکرد خود در حوزه پرورش آبزیان، اختراعاتی کاربردی انجام داد. زهرا ساکی، اهل شهرستان درود لرستان که کارشناس مهندسی شیلات است در این گفت‌وگو پاسخگوی روزنامه همشهری است.
از شما به عنوان کارآفرین جوان لرستانی یاد می‌شود که در حوزه شیلات و به ویژه خوراک آبزیان کارهای بزرگی کردید. چگونه سر از این حوزه درآوردید؟
وقتی 19- 20 ساله بودم و زمان فارغ‌التحصیلی در یک آزمایشگاه شرکت خوراک آبزیان کار می‌کردم. مسئولیت من در این آزمایشگاه آنالیز خوراک بود و دغدغه داشتم تا فرمولاسیون خوراک را تقویت کنم. آن موقع خوراک آبزیان مبتنی بر جلبک با گریدبندی تولید می‌شد و اینکه از گریدی استفاده کنیم که مفید باشد. یعنی برای من همه چیز از دوران دانشجویی آغاز شد و با مطالعاتی که داشتم، چنین مسائلی به ذهنم خطور می‌کرد.
نخستین ایده شما تولید خوراک آبزیان مبتنی با جلبک بود و چگونه این ایده به سرانجام رسید؟
تولید خوراک آبزیان مبتنی بر جلبک نخستین ایده من بود که دو سال پیش اجرا کردم. این خوراک در حال حاضر تجاری‌سازی شده و صادرات آن هم صورت گرفته است. خوشبختانه بازخوردهای خوبی از خوراک آبزیان داشتم ولی برای کاهش هزینه‌ها دستگاهی را اختراع کردم که الان در دست تولید قرار دارد. هدف این است که کاهش هزینه‌ها را با بیشترین بهره‌وری داشته باشیم. در کار تولید به یکی از نکاتی که باید به آن توجه زیادی شود، بیشترین بهره‌وری و کمترین هزینه است.
2 سال بعد از اجرای این ایده به سراغ اختراع دستگاهی رفتید که حالا خیلی مورد توجه قرار گرفته است. در این باره توضیح دهید.
دستگاهی که اختراع کردم با سیاست جذابیت خوراک برای آبزیان تولید شده است. برای اینکه بتوانم در مسیر درستی برای اختراع این دستگاه حرکت کنم بر روی خوراکی‌هایی که اغلب کودکان دوست دارند، تحقیقاتی انجام دادم. اینکه برخی از خوراکی‌ها چه جذابیتی دارد که بچه‌ها علاقه شدیدی به آن پیدا می‌کنند. برای نخستین بار بر روی پفک تحقیقاتی را انجام دادم و به این نتیجه رسیدم که پوشش پفک برای بچه‌ها جذاب و خوشمره است. اگر ما لایه بیرون پفک را برش دهیم، داخل آن طعم خاصی ندارد. بعد از آن سعی کردم این سیاست را بر روی خوراک آبزیان به اجرا بگذارم، اما درباره خوراک آبزیان با توجه به مواد مغذی و طعم‌دهنده‌های معطر کارهایی انجام دادم. همین شد که با فشار هوا و کمپرسورها بر روی خوراک اسپری شده و بر روی آن لایه نازکی ایجاد می‌شود. با این کار، علاوه بر افزایش بهره‌وری، جذابیت خوراک را برای آبزیان بیشتر کردیم. به این ترتیب، ماهی طعم لایه بیرونی خوراک را می‌چشد و برای اینکه دوباره این طعم را تجربه کند به سراغ خوراک بعدی می‌رود. همین موضوع سبب مصرف خوراک بیشتر توسط آبزیان می‌شود و وزن آبزیان را افزایش می‌دهد. همچنین لایه بیرونی خوراک باعث ماندگاری بیشتر خوراک در آب می‌شود تا از هزینه رفت هم جلوگیری شود.
برای ساخت این دستگاه چه تحقیقاتی انجام دادید؟
طبق تحقیقاتی که درباره ماهی‌ها در دنیا انجام شد، هنوز مشخص نشده است که ماهی‌ها از چه طریقی طعم خوراک را می‌چشند. یعنی ما صدرصد نمی‌توانیم بگوییم که ماهی از طریق حس چشایی یا بویایی یا از خطوط روی بدن خود متوجه طعم‌ها می‌شود. من هم سعی کردم خوراک را به صورتی آماده کنم که هم از طریق پوست جذب شود و هم اینکه با مواد طعم‌دهنده از طریق چشایی یا بویایی آبزی تغذیه کند. در خوراک آبزیان یکسری ویتامین‌ها مانند ویتامین C وجود دارد که به حرارت خیلی حساس است. وقتی که ما ویتامین C را قبل از اینکه لایه بیرونی به خوراک آبزیان اضافه کنیم، دیگر نیاز نیست که نگران جذب ویتامین توسط آبزیان باشیم.
آیا این فعالیت‌ها به صادرات آبزیان و به ویژه ماهی هم کمک می‌کند؟
یکی از مواردی که در بازار و ارز آوری پرورش ماهی خیلی اهمیت دارد، بهبود کیفیت لاشه آبزی است. طوری که رنگ و بافت لاشه ماهی را کاملا تقویت می‌کند و آن انسجام لازم در بافت لاشه رویت می‌شود. البته این اختراعی که من کردم، هم برای پرورش‌دهنده ماهی مفید است و هم برای تولیدکننده خوراک.
ظاهرا ساخت چنین دستگاهی سختی‌های بسیاری هم به همراه داشته است. به طور کلی از دشواری‌های این اختراع بگویید؟
این تکنولوژی مورد توجه قرار نگرفت. بابت دو ایده‌ای که اجرا کردم، حمایت مالی نشدم. الان برای اینکه بخواهید یک محصول را تجاری‌سازی کنید، باید تبلیغات مناسبی صورت بگیرد. حتی محصول بهترین هم باشد، اگر تبلیغات مناسبی بر روی آن صورت نگیرد، کسی آن را نخواهد شناخت. لازمه تجاری‌سازی نیز هزینه و تبلیغات است. حمایت خاصی از من نشد، من سعی کردم در فضای مجازی آن هم به صورت محدود تبلیغاتی بر روی این دو ایده انجام دهم. تنها یک شرکت اجازه اجرای ایده‌ها را داد.
چقدر هزینه ساخت دستگاه خوراک بانداژ مغذی شد؟
هنوز داریم بر روی این دستگاه کار می‌کنیم. چون ابتدا طراحی این دستگاه را انجام دادم و بعد مونتاژ آن صورت گرفت. ارزش و قیمت دستگاه با توجه به اینکه اخیرا تعداد کمپرسور ها و لوله ها را اضافه کردم تا کل تولید رو پوشش بدهد، حدود ٦ الی ٧میلیارد تومان می شود. البته با توجه به اینکه روی هوشمند سازی دستگاه با هوش مصنوعی هم کار می کنم، بعد از پایان کار و ارائه آن احتمالا 10 میلیارد تومان هزینه آن می شود.
به عنوان یک کارآفرین جوان چه آینده ای برای خودتان متصور هستید؟
همین که بتوانم ایده‌های خود را اجرایی کنم، خوب است. در حال حاضر هدفم این است که ایده‌هایی که در ذهن دارم را به نتیجه برسانم. همه این ایده‌ها هم درباره حوزه تولید و پرورش آبزیان است.