همشهری آنلاین - فتانه احدی: قانون گذار، شهادت دروغ را در نظام حقوقی ما جرم انگاری کرده است؛ زیرا، هرچند ممکن است در برخی پرونده ها، شهادت، تاثیر بسیار زیادی در حکم نهایی داشته باشد، اما در موارد بسیاری دیده شده که افراد با گرفتن پول یا هر منفعت دیگری، به دروغ شهادت داده اند و سبب شده اند، حکم نهایی به کلی مسیر دیگری پیدا کند. اکنون قصد داریم به تعریف و شرایط تحقق جرم شهادت دروغ پرداخته و در ادامه، مجازات شهادت دروغ و جبران خسارت این جرم و نحوه شکایت و رسیدگی به آن را بررسی کنیم.
حمید شیرافکن، وکیل پایه یک دادگستری در این باره می‌گوید: ابتدا باید گفت که شهادت یعنی اتفاقی را با حواس پنجگانه، به ضرر یک شخص و به نفع دیگری در نزد مقامات رسمی (قاضی) تعریف کرد. اگر آنچه که تعریف می‌شود با علم به دروغ بودن آن گفته شود، مشمول مجازات شهادت دروغ است. دروغ بودن شهادت نیز باید در دادگاه صالح به موجب حکم قطعی به اثبات برسد.
او می‌گوید: شهادت دروغ در دادگاه، اقدامی مجرمانه تلقی می‌شود و از ارکان بر هم زننده نظم عمومی و عدالت قضایی به شمار می رود. این جرم، با خدشه وارد کردن به اعتبار نظام دادرسی، موجب تضییع حقوق افراد و سلب اعتماد عمومی از دستگاه قضا می‌شود.
شیرافکن می‌افزاید: درخصوص مجازات شهادت دروغ باید این مطلب را در نظر بگیریم که شهادت در چه زمینه‌ای است. آیا رای دادگاه مستند به شهادت صادرشده یا خیر؟ شهادت کذب برای مرتکب دو مسئولیت کیفری و مدنی دارد.
در صورتی که شهادت کذب در دادگاه ثابت شود، بر اساس ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵، مرتکب به ۳ماه و یک روز تا دو سال حبس و یا به ۶۰ تا ۲۴۰ میلیون ریال جزای نقدی در حق دولت محکوم خواهد شد و این در حالتی هست که شاکی متحمل ضرر و زیان مالی نشده باشد.
اگر شاکی ضرر مالی یا جانی دیده باشد می‌تواند از باب مسئولیت مدنی به شخص مرتکب مراجعه کند و خسارت خود را مطالبه کند.
این وکیل می‌افزاید: در قواعد فقهی شیعه، موارد بسیار زیادی در پشیمان شدن از شهادت دادن بعد از صدور رای یا قبل از آن یا قبل از اجرای حکم یا بعد از آن یا توجه به مالی یا غیر مالی بودن دعوی یا حتی در زمانی که جان شخصی در میان است مثل شهادت دادن در قاتل بودن شخصی و... و. بیان شده که صحبت از آن ها مربوط به سوال پرسیده شده نیست.
او ادامه می‌دهد: اما آن چیزی که شهروندان باید بدانند این است که در صورت اثبات به کذب بودن شهادت علاوه بر مجازات کیفری، مسئول جبران خسارت وارده به شاکی هستند.
شیرافکن می‌گوید: به شهروندان توصیه می‌شود قبل از هر گونه ادای شهادت به وکیل متخصص و اشخاص متخصص در امور مذهبی مراجعه و از آنها مشاوره بگیرند. زیرا در بعضی از موارد باید جنبه اخلاقی و مصلحت اشخاص به ویژه در امور خانوادگی را مدنظر قرار بدهیم و نمی‌توانیم به صرف محق بودن خواهان یا شاکی در نزد مقام قضایی ادای شهادت کنیم.