به گزارش همشهری آنلاین، در هفته‌های گذشته، خبرهایی از توقف واردات برنج به بازار رسید که به رشد قیمت این کالای اساسی دامن زد؛ اما حالا، خبرهای حاکی از این است که هم‌زمان با اتمام فصل برداشت برنج داخلی، ترخیص برنج‌های خارجی هم از ابتدای آذر آغاز شده و به‌تدریج این محموله‌ها وارد بازار خواهد شد.
واردات برنج به کشور از ابتدای مرداد، هم‌زمان با فصل برداشت برنج داخلی ممنوع شد و این ممنوعیت به مدت ۴ ماه تا پایان آبان ادامه پیدا کرد. نکته قابل‌توجه اینکه بر اساس اعلام انجمن واردکنندگان برنج، به‌واسطه این محدودیت، حدود ۱۰۰ هزار تن برنج که وارد گمرکات کشور شده بود، امکان ترخیص پیدا نکرد و همین مسئله باعث شد بازار برنج وارداتی تا حدودی با کسری مواجه شود.
البته در جریان این ممنوعیت، بار دیگر اختلاف‌نظر میان دو طیف داغ شد؛ گروهی که بر افزایش تولید داخل و خودکفایی پافشاری می‌کنند و گروهی که قائل به تداوم تنظیم بازار با برنج وارداتی هستند.
وضعیت ورود برنج به بازار
حالا پس از پایان ممنوعیت ۴ ماهه واردات، درحالی‌که ترخیص برنج‌های خارجی آغاز شده که تولید برنج داخلی نیز نسبت به سال قبل ۱۰ درصد رشد کرده و عملاً شرایطی به وجود آمده است که بازار برنج می‌تواند با ثبات قیمت و حتی تعدیل نرخ مواجه شود.
پیش‌ازاین سهراب سهرابی، مجری طرح برنج کشور اعلام کرده بود که به‌واسطه استفاده بیشتر از بذرهای پر محصول و شیوه‌های نوین کشت برنج، میزان تولید برنج ایرانی در سال جاری به ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن رسیده که یک رکورد بسیار بزرگ در تولید برنج است.
در این میان، آنگونه که مجید رضا خاکی، سخنگوی انجمن واردکنندگان برنج اعلام کرده است: ترخیص برنج‌های دپو شده در گمرکات نیز آغاز شده و بسته به ظرفیت گمرکات، روزانه بخشی از محموله‌ها ترخیص و به‌زودی در بازار عرضه خواهد شد.
آنگونه که ناظر گمرکات استان سیستان و بلوچستان اعلام کرده، با پایان محدودیت ترخیص برنج، کار بارگیری و ترخیص برنج از ابتدای آذر از گمرکات سیستان و بلوچستان آغاز شده و در نخستین روز ترخیص از گمرکات زاهدان و چابهار درمجموع حدود ۵ هزار تن برنج بارگیری شد.
طبق آمارهای گمرکات استان سیستان و بلوچستان، مجموع موجودی این گمرک ۱۱۰ هزار تن بوده که به‌تدریج بارگیری و ترخیص خواهد شد.
بازار و قیمت برنج ایرانی و وارداتی
رشد تولید برنج ایرانی در سه سال اخیر باعث شده باوجود بالا ماندن نرخ تورم مصرف‌کننده، میانگین قیمت این کالای اساسی در یک بازه ۳ ساله فقط ۱۰ درصد تغییر کند. بر اساس اطلاعات مرکز آمار، میانگین قیمت یک کیلوگرم برنج ایرانی درجه‌یک در مهر امسال ۱۲۳ هزار تومان و در مهرماه پارسال و ۱۴۰۱ حدود ۱۱۲ هزار تومان بوده است. در حقیقت، قیمت برنج ایرانی در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ ثابت مانده و رشد آن در یک سال اخیر نیز فقط ۱۰ درصد بوده است.
در آن‌سوی بازار برنج، میانگین قیمت برنج خارجی در مهر امسال نسبت به مهر ۱۴۰۱ (با احتساب اثرات تغییر نرخ ارز) حدود ۶۳ درصد و در مهر امسال نسبت به مهر پارسال فقط ۴ درصد تغییر کرده است.
آنچه از نمای بازار برنج وارداتی و ایرانی برمی‌آید، حفظ ثبات تولید و ارتقای آن مانع افزایش قیمت برنج ایرانی شده و هم‌زمان استمرار واردات و مدیریت آن به فراخور نیاز کشور، به تثبیت قیمت این کالای اساسی منجر شده است.
در این میان، آنگونه که محمد مختاریانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان برنج می گوید: از ابتدای هفته جاری، ثبت سفارش جدید برای واردات برنج نیز از سر گرفته شده و ۲۰۰ هزار تن ثبت سفارش برنج آغاز شده است.
وی ادامه می‌دهد: از اول آذرماه برنج‌هایی که در گمرک مانده بودند می‌توانستند دیگر وارد کشور شوند و این برنج‌ها به‌صورت تدریجی وارد بازار می‌شوند و قیمت‌ها را می‌توانند به‌تدریج و در کوتاه‌مدت تغییر دهند و به گفته فروشندگان و توزیع‌کنندگان برنج، از آغاز واردات تاکنون حدود ۲۰ هزار تومان هر کیلو برنج کاهش قیمت داشته و قیمت عمده برنج هندی ۴۸ تا ۵۰ هزار تومان و برای مصرف‌کننده ۵۵ هزار تومان است و برنج پاکستانی نیز با قیمت ۵۷ هزار تومان به فروش می‌رسد.
خودکفایی یا واردات؟
در سه دهه گذشته، سیاست تنظیم بازار برنج به‌گونه‌ای بوده که ذائقه بخشی از جامعه به برنج خارجی تغییر کرده است و بر همین اساس، باید برای پاسخ به متقاضیان، واردات برنج به‌صورت مدریت شده ادامه پیدا کند.
در سوی دیگر ماجرا، با توجه به مشکلات آبی کشور، افزایش تولید برنج داخلی می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست و جوامع محلی وارد کند.