مثل برج‌های کنترل فرودگاه‌ها؛ پر از سروصدای تلفن و گفت‌وگوهای افرادی که دغدغه‌های کنترل یک‌ناهنجاری را دارند، اما...مرکز کنترل ترافیک با تمام دغدغه‌ها و نقش موثری که در کنترل ترافیک عصیانزده این شهر دارد، جایی به غایت آرام و ساکت است. همه‌چیز در کمال آرامش و خونسردی کنترل می‌شود؛ شاید قاعده کنترل یک ناهنجاری به درستی، وجود فضایی هنجار و آرام است. گزارش ویژه این شماره همشهری‌مسافر در این باره را می‌خوانید.
برای بررسی وضعیت و نقش تصادف‌ها و هم‌چنین ایرادهای فنی در ایجاد ترافیک و لمس مشهود این قضیه، مرکز کنترل ترافیک بهترین جاست. در این مرکز با کمک تکنولوژی و حدود 450دوربینی که خیابان‌های اصلی شهر را زیر نظر دارند، بهخوبی می‌توان نقش تصادف‌ها و حتی‌نقص فنی و خراب‌شدن اتومبیل‌ها را در تشدید گره‌خوردگی‌های ترافیک بهخوبی مشاهده کرد.
خیابان‌های این شهر عادت عجیبی دارند به گره‌خوردن با اتومبیل‌ها؛ گره‌خوردن‌هایی که با آغاز فصل پاییز و شروع مدارس، کورتر و پیچیده‌تر شده است. در این روزها که حجم ترافیک، قدرتش را به خیابان‌های کم‌ظرفیت تهران دیکته می‌کند، آن‌چه بیش از همه نگران‌کننده است، نقش 38درصدی تصادف‌ها و نقص‌فنی خودروها در تشدید و افزایش ترافیک پایتخت است.
درواقع، وقوع یک‌تصادف یا خرابی یک‌خودرو در ساعت‌های اوج ترافیک به‌منزله ریختن بنزین بر آتش ترافیک و کورشدن گره‌های آن است؛ گره‌هایی که می‌تواند زنجیروار خیابان‌ها و معبرهای دیگر را هم به‌کام خود بکشاند و ساعت‌های بسیاری از عمر شهروندان تهرانی را به هزار توی اتاقک‌های فولادی وماشین، به یغما ببرد.
برای نشان‌دادن نقش تصادف‌ها و خرابی اتومبیل‌ها در تشدید بارترافیکی شهر، به‌همراه، عکاس همشهری‌مسافر به ضیافت میزبانان با صفا و مهربان خود در مرکز کنترل ترافیک شهرداری تهران رفتیم تا روزی را میهمان تصاویر شهر و خیابان‌هایش باشیم و اگر سوژه‌ای پیش آمد، شکارش کنیم.
مرکزی با تمام جذابیت‌های لازم
مرکز کنترل ترافیک شهرداری تهران در نوع خود یکی از مجهزترین مراکز آسیا و حتی جهان به شمار می‌رود. این مرکز با توجه به قابلیت‌ها و نقش موثری که در کنترل و رصد ترافیک تهران دارد، آن‌قدر جذاب و دارای ارزش‌ها و ابعاد خبری است که برای پرداختن به آن به فضایی بیش از این دوصفحه نیاز است.
ساختمان سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، طبقه‌های یک تا 5 خود را به امور اداری و اجرایی اختصاص داده و طبقه‌های 6 تا 9 هم مخصوص کارهای عملیاتی این مجموعه است. مرکز کنترل ترافیک با دیواره‌هایش که پوشیده از تلویزیون و نقشه ترافیکی تهران است، در طبقه هشتم این ساختمان قرار دارد. رادیو‌پیام در طبقه نهم و صدای شهر در طبقه ششم، برنامه‌های رادیویی در مورد شهر و ترافیک را از این ساختمان به گوش شهروندان می‌رسانند.
یکی از نکته‌های جالب در مرکز کنترل ترافیک، حضور پررنگ خانم‌هاست که به پایش و رصد خیابان‌های شهر می‌پردازند. در مرکز کنترل ترافیک و در سایت اصلی آن 14اپراتور و یک سوپروایزر کار کنترل و رصد خیابان‌های شهر را در سه‌شیفت شبانه‌روز بر‌عهده دارند. مرکز کنترل ترافیک شهرتهران می‌تواند الگویی باشد برای تحقق مدیریت واحد شهری؛ آرزویی که می‌تواند بسیاری از مشکلات شهری چون تهران را رفع کند.
با سرعت 150کیلومتر تصادف‌کردند!
علیرضا یوسف‌پور، یکی از شاهدان ماجراست. او در مورد این حادثه می‌گوید: «این خانم با سرعت بسیار بالایی چراغ قرمز تقاطع مرزداران را رد و پس از آن شاید با حدود 140کیلومتر سرعت با عابر جوانی تصادف کرد. او حتی ترمز هم نکرد و به سمت راست منحرف شد.سپس با این پراید سفید برخورد کرد و آن را به پیاده‌رو فرستاد»! این شاهد ماجرا از خونسردی راننده حادثه‌ساز اظهار تعجب می‌کند و می‌گوید:
«این خانم بیشتر از آن‌که نگران عابر مجروح باشد به خودرویش و خسارتی که دیده بود، فکر می‌کرد و نگران ماشینش بود». سعید باقری مامور نیروی انتظامی است که گزارش صحنه تصادف را آماده می‌کند. او که از کلانتری باغ فیض در محل حاضر شده، خانم راننده را مقصر اصلی می‌داند و می‌گوید:
«ایشان پس از برخورد با عابر و با سرعتی حدود 140 تا 150کیلومتر با یک‌خودروی پراید دیگر هم برخورد می‌کند و واژگون می‌شود». گروهبان یکم باقری در مورد ابعاد زمانی حادثه و مدت زمانی که طول کشید تا ترافیک معبر به حالت عادی بازگردد، می‌گوید: «حدود یک‌ساعت است که این حادثه رخ داده و هنوز هم به‌رغم کنار کشیدن خودروها، رفت‌وآمد در این مسیر کند شده. بسیاری از مردم برای تماشای حادثه می‌ایستند و به این ترتیب بر حجم ترافیک می‌افزایند».
قاعده‌های عجیب تصادف در تهران
وضعیت ترافیک و تصادف‌ها در تهران گاهی قاعده‌های عجیب و غریبی دارد. با زیاد شدن تردد اتومبیل‌ها، تعداد تصادف‌های خسارتی بیشتر می‌شود، اما عجیب است که در ساعت‌های کم‌تردد و خلوتی خیابان‌ها، حوادث و تصادفات، هم شکل جراحتی و فوتی‌تری به خود می‌گیرند و هم خسارت‌های مالی بیشتری گریبان‌گیر خودروهای حادثهدیده می‌شود. در مرکز کنترل ترافیک بهخوبی می‌توان اثرات عمیق یک‌تصادف کوچک و یا نقص‌فنی خودرو را بر ترافیک خیابان‌هامشاهده کرد.
همان‌طور که در این تصویر می‌بینید، در میدان قدس تهران، یک‌لحظه چنان خودروها در‌هم پیچیده شده‌اند که انگار بازکردن گره آن‌ها کار مشکلی است، یا در تصویری دیگر بهخوبی می‌توان مشاهده کرد که برخورد جزیی دو خودروی پیکان در بزرگراه شهیدصدر چگونه باعث می‌شود تا ترافیک به حجم گسترده‌ای برسد و لحظه‌های در راه ماندن بیشتر و بیشتر شود.
عیب فنی خودروی سمند روی پل پارکوی
به مرکز کنترل ترافیک بر‌می‌گردیم. چند‌حادثه کوچک و بزرگ در نقاط مختلف تهران به وقوع می‌پیوندد، اما به‌دلیل دوربودن مسیر و احتمال نرسیدن سر صحنه تصادف از خیر آن‌ها می‌گذریم، اما ناگهان دوربین‌هاتصاویر یک‌خودروی سمند در لاین وسط ورودی پل پارکوی را نشان می‌دهند که دچار نقص‌فنی شده است.
این در حالی است که ترافیک پشت این اتومبیل سمند سنگین و سنگین‌تر می‌شود. به همراه عکاس همشهری‌مسافر به سوی پل پارکوی حرکت می‌کنیم تا از نقش این نقص‌فنی در گسترش ترافیک، گزارش زنده و جامع‌تری داشته باشیم. حدود 20دقیقه بعد به پل پارکوی می‌رسیم، اما در این مدت ظاهراً خودروی سمند مورد‌نظر تعمیر شده و محل را ترک کرده است. به‌هر‌حال کار خبری است و این فراز‌و‌نشیب‌ها را هم دارد. بعضی وقت‌ها به موقع سرسوژه می‌رسیم و بعضی وقت‌ها هم نه!
شکارتصادف!
با همکاری و لطف مسئولان سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، قرار می‌گذاریم پس از دیدن و رصدکردن تصادف یا نقص‌فنی خودروها در این مرکز، سریع خودمان را سر صحنه حادثه برسانیم و از چند‌و‌چون حادثه یا تصادف اطلاعات بیشتری به‌دست آوریم. هر‌چند مسئولان مرکز کنترل ترافیک اظهار امیدواری می‌کنند تا تصادف یا حادثه‌ای رخ ندهد، اما آمار نشان می‌دهد روزانه 700 تا 800تصادف خسارتی در تهران به‌وقوع می‌پیوندد.
از اتاق بی‌سیم خبر می‌رسد که یک واژگونی در فلکه دوم صادقیه اتفاق افتاده است. با عکاس همشهری‌مسافر آماده رفتن به صحنه حادثه می‌شویم. دوربین‌های مرکز کنترل ترافیک، تصاویر دقیقی از تصادف نشان نمی‌دهند، اما آن‌چه مسلم است بر اثر این تصادف که ساعت 13 و 25دقیقه روی داده، ترافیک سنگینی بر خیابان آیت‌ا... اشرفی‌اصفهانی حاکم شده است. حضور ماشین آتش‌نشانی و خبری که از محل حادثه مبنی‌بر برخورد یک‌دستگاه خودروی پراید با یک عابرپیاده و سپس واژگون شدن آن دارد، نشان می‌دهد حادثه‌ای غم‌انگیز رخ داده!
مرکز کنترل ترافیک
برای شناختن بیشتر مرکز کنترل ترافیک بد نیست بیشتر راجع‌به این مرکز بدانید. نمایشگر دیواری(wall map) مرکز کنترل ترافیک تهران با گسترده‌تر شدن حیطه تحت‌پوشش دوربین‌های نظارت تصویری و عبور تعداد دوربین‌های فعال در سطح شهر از مرز 400دستگاه، بستر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پیشین مرکز کنترل ترافیک تهران، جوابگوی نیازهای نظارتی و مدیریتی جدید نبود.
تجدید دکوراسیون مرکز کنترل ترافیک و امکان استقرار تعداد بیشتر اپراتورها و احاطه مرکز به تصاویر کلیه دوربین‌های موجود و ایجاد ظرفیت لازم برای توسعه هر چه بیشتر شبکه دوربین‌های نظارت تصویری و نیز لزوم کارکرد تجهیزات با سیستم نظارت تصویری دیجیتال، تعویض نمایشگر دیواری و تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مرکز را ضروری ساخت.
نمایشگر دیواری مرکز کنترل ترافیک تهران با تکنولوژی DLP دارای قابلیت دریافت سیگنال از منابع مختلف همانند اطلاعات گرافیکی نرم‌افزارهای کنترل و نظارت بر ترافیک و تصاویر زنده دوربین‌های نظارت تصویری است و کاربران قادرند در هر لحظه از زمان موقعیت تصاویر در صفحه نمایش و اندازه آن را متناسب با نیاز خود تنظیم کنند.
برخورد نزدیک از نوع بی‌احتیاطی!
به‌سرعت خود را سر صحنه تصادف می‌رسانیم. خون زیادی در بزرگراه آ یت‌ا... اشرفی‌اصفهانی روی زمین دیده می‌شود. مجروح حادثه را به‌دلیل شدت جراحات وارده سریع به بیمارستان رسول‌اکرم(ص) انتقال داده‌اند . یک دستگاه پراید نوک‌مدادی با رانندگی یک‌خانم پس از برخورد با عابرپیاده جوانی که در حال گذر از عرض بزرگراه آیت‌ا... اشرفی‌اصفهانی بوده به جراحت شدید عابر منتهی شده است.
این خودرو پس از برخورد با عابر و به‌دلیل داشتن سرعت زیاد منحرف شده و به یک پراید دیگر برخورد کرده و پس از آن واژگون شده است. این خودرو پس از واژگونی هم دست از خسارت‌زدن برنداشته و با یک خودروی دیگر برخورد کرده تا حادثه‌ای غم‌انگیز با ابعادی انسانی و مالی در یک ظهر پاییزی شکل بگیرد؛ حادثه‌ای تلخ که جان شهروندی را به‌خطر انداخته، خسارات مالی بسیاری وارد کرده و ثانیه‌های بسیاری از عمر شهروندان را به گره‌های ترافیکی بخشیده است.
راننده زیر ماشین
یکی از مسایلی که در شهر تهران و کنار بزرگراه های شهر به‌کرات می توان دید، صحنه هایی مربوط به خرابی اتومبیل‌هاست. این مساله وقتی ابعاد بغرنجی به خود می‌گیرد که می‌بینیم برخی از راننده ها در مواجهه با این‌گونه مسایل هم جان خود را به خطر می اندازند و هم جان و مال دیگران را.
مثل این راننده وانت نیسان که برای درست کردن اتومبیل خود زیر ماشین رفته است و بدون توجه به عواقب احتمالی چنین کاری، با جان و مال خود و دیگران بازی می‌کند.این شخص حتی ز‌حمت گذاشتن علامت های هشداردهنده را به خود نداده ! این کار نه تنها باعث ایجاد خطر شده، بلکه به گسترده شدن ترافیک و افزایش بار ترافیکی هم منجر می‌شود.
امیدواریم آقایان و خانم های راننده از این به بعد با دقت بیشتری به اصول رانندگی و ایستادن در کناربزرگراه‌‌‌ها توجه کرده و با مراجعه به مراکز معاینه‌فنی خودرو با ایمنی بیشتری در شهر و جاده‌ها تردد کنند.
تایر های خونی!
یکی از صحنه های غم‌انگیز و دردناک در هنگام تصادف‌های منجر به جراحت یا فوت، ریختن و به‌جا ماندن اثر خون روی کف آسفالت و وسط بزرگراه است.در تصادفی که در فلکه دوم صادقیه روی داد، راننده خودرو یک عابر جوان را به قول یکی از شاهدان مثل «کتلت» به کف آسفالت چسباند و تا ساعت‌ها خون ریخته‌شده بر کف خیابان دیده می‌شد.
بسیاری از اتومبیل ها بدون توجه و شاید اطلاع از این موضوع از روی خون آن جوان حادثهدیده رد شدند. شاید تایر خودروی من و شما هم آغشته به خون باشد!تصور این موضوع که ممکن است خون یکی از شهروندان به لاستیک ماشین ما چسبیده باشد ،حس بد و چندش آوری است، اما شاید با عمیق شدن در این حس بتوانیم به شرایطی برسیم که با احتیاط رانندگی کنیم و از کسانی که پر‌خطر رانندگی می‌کنند بخواهیم بهتر و مطمئن‌تر رانندگی کنند.
صفحات نمایشگر
این نمایشگر شامل دو‌مجموعه به ابعاد 2 در 4 بلوک ماتریسی(Array raer projection) می‌شود که در سالن اصلی مرکز و به صورت دو‌مجموعه در کنار هم استقرار یافته و قادر است تصاویر با فرمت‌های مختلف آنالوگ و دیجیتال و اطلاعات گرافیکی نرم‌افزارهایی چون نرم‌افزار کنترل مرکزی تقاطعات هوشمند(SCATS) و ضمایم آن مانند سیستم واسط مدیریت ترافیک(TMIS)، نرم‌افزار مدیریت سیستم نظارت تصویری دیجیتالomnicast )IP )و نرم‌افزار ثبت وقایع ترافیکی را داراست.
سخت‌افزار کنترلر:قابلیت اتصال(Connectivity) و قابلیت کار(interoperability) با سیستم‌ها و شبکه‌های موجود در مرکز کنترل ترافیک از جمله ویژگی‌های برجسته نمایشگر دیواری جدید است. کنترلرهای دو‌مجموعه نمایشگر که از یکدیگر مجزا هستند، قابلیت اتصال به شبکه، به‌همراه ورودی‌های مختلف آنالوگ و دیجیتال تصاویر(از طریق شبکه و یا به‌طور‌مستقیم) را دارا هستند. قابلیت اتصال به شبکه این نمایشگر باعث شده تا کنترل آن از طریق LAN مرکز کنترل ترافیک میسر شود.
همشهری مسافر