تهران، هر روز بزرگ‌تر می‌شود هم از نظر وسعت و هم جمعیت و شهرداری به‌عنوان نهادی اجتماعی و فرهنگی که خدمات‌رسانی را جزوی از وظایف خود می‌داند و نه همه آن، به‌دنبال پاسخ دادن به بخش اعظمی از نیازهای شهروندان است. ایجاد پاتوق‌های فرهنگی و هنری و گسترش فرهنگ عمومی شهروندان، یکی از وظایف شهرداری است. شاید به این دلیل بود که سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تأسیس شد و امروز به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
فرهنگسراها، خانه‌های فرهنگ، نگارخانه‌ها، کتابخانه‌ها، موزه‌ها، خانه موزه‌ها و پردیس‌های سینمایی، مجموعاً سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران را تشکیل می‌دهند.
بدون شک هیچ‌یک از ما نیست که نام فرهنگسرا به گوشش نخورده باشد، محلی امن برای فعالیت‌های فرهنگی و هنری که درش به روی همه باز است. مأموریت سازمان در یک کلام گسترش فرهنگ عمومی است. اینکه شهری فرهنگی داشته باشیم با شهروندانی فرهنگی.
این روزها حرف و حدیث‌هایی از سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران شنیده می‌شود که اطلاع صحیح از چندوچون آن، خالی از لطف نیست. اینکه کارکرد مراکز این سازمان از هویتی به منطقه‌ای تغییر یافته تا خصوصی شدن آنها، گسترش فضاهای فرهنگی و... .به این بهانه به سراغ سید محمدجواد شوشتری، سرپرست این سازمان رفتیم تا واقعیت را از زبان او بشنویم.
کوچه به کوچه، خانه به خانه
فرهنگسراها به عناوینی شناخته می‌شوند که گاهی دستخوش تغییر قرار گرفته است. دانشجو، بانو، دختران، نوجوان و طبیعت، امروزه جای خود را به شفق، سرو، فردوس، رازی و اشراق داده‌اند. هیچ فرهنگسرایی تعطیل نشده بلکه نام و کارکرد آن تغییر کرده است. اما چرا این اتفاق افتاد؟ سید محمد جواد شوشتری، سرپرست سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران می‌گوید: «قرار است به اصل اساسنامه سازمان بازگردیم و همه فرهنگسراها در حوزه فرهنگ عمومی فعالیت کنند. اما در کنار آن، با تشکیل کارگروه‌های تخصصی، هویت‌ها را نیز در تمام شهر داشته باشیم.»
وی می‌افزاید: «هدف سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران توسعه فرهنگ عمومی است که از بدو تاسیس در سال74- 75، اجرایی شده بود. در زمان ریاست آقای زم در سازمان و از حدود سال80 به بعد، ایشان ابتکاری را به خرج می‌دهند که حوزه فرهنگ و هنر را تقسیم کرده تا هر فرهنگسرایی متولی یکی از این حوزه‌ها باشد. در حال حاضر سازمان به این نتیجه رسیده که این دسته‌بندی هویتی، امکان استفاده مساوی شهروندان از امکانات فرهنگی را موجب نمی‌شود. برای نمونه در فرهنگسرای کودک (واقع در منطقه 3) تنها کودکان منطقه3 در اولویت استفاده از فعالیت‌های مرکز قرار می‌گرفتند.
اما با تصمیم جدید، قرار است سازمان به اصل اساسنامه خود برگشته و همه فرهنگسراها به جز 3فرهنگسرای ملل، قرآن و رسانه در حوزه فرهنگ عمومی فعالیت کنند.» وی همچنین از تاسیس کارگروه‌های تخصصی در معاونت‌های سازمان خبر می‌دهد و می‌گوید:« قرار است در معاونت‌های تخصصی سازمان، گروه‌های تخصصی هویتی شکل گیرد. مثلا در معاونت هنری، گروه کودک و نوجوان را داریم که در حال برنامه‌ریزی برای انجام فعالیت در این حوزه و البته در کل مناطق هستند.»
مدیریت از مردم و نظارت از ما
محمدجواد شوشتری درباره واگذاری مراکز سازمان به بخش خصوصی می‌گوید: «قرار است که فضاهای آماده برای استفاده بهینه، به مردم واسپاری شود و این نیز پیرو سیاست دکتر قالیباف مبنی بر اداره مجموعه‌های مردمی توسط مردم است. بحث دخیل شدن مردم و گرفتن مدیریت کارها توسط آنها و نظارت ما بر آنها، در جهت استاندارد‌سازی کار است. این سیاست نیز ناشی از خواست مردم است. هم‌اکنون حدود 200 درخواست تاسیس خانه فرهنگ مشارکتی به دست ما رسیده که پس از بررسی‌های لازم، مجوز راه‌اندازی 50 خانه فرهنگ مشارکتی جدید داده شده و ما تنها در موارد خاصی به آنها کمک می‌کنیم تا خودکفا شده و به‌صورت مراکز مردمی فرهنگی در سطح 372 محله تهران، گسترش یابند. هدف ما سپردن اداره مراکز به مردم و شورایاری‌هاست.»
امکانات تازه
آیا مراکز فرهنگی شهر تهران افزایش می‌یابند یا به همین میزان بسنده می‌شود؟ سرپرست سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در این باره می‌گوید: «پیرو دستور شهردار تهران به شرکت توسعه فضاهای فرهنگی، فضاهای فرهنگی در دست ساخت این شرکت پس از پایان عملیات عمرانی، برای بهره‌برداری فرهنگی به سازمان فرهنگی هنری واگذار خواهد شد و باغ موزه دفاع مقدس از جمله آنهاست که امیدواریم دهه فجر راه‌اندازی شود. علاوه بر آن، در فصل پاییز، موزه موسیقی سازمان افتتاح خواهد شد و طی روزهای آینده نیز خانه هنرمندان شماره 2 در خیابان شریعتی آغاز به کار می‌کند. همچنین برای ایجاد تعامل میان هنرمندان پیشکسوت با مردم، یک VIP هنری در فرهنگسرای ارسباران فعال می‌شود.»
5 فرهنگسرا خودکفا می‌شوند
شوشتری معتقد است: «بودجه سازمان طبق مصوبه شورای شهر، حدود 40 میلیارد تومان است اما به این اکتفا نکرده و درآمدزایی نیز کرده‌ایم. پیرو این سیاست، مصوب کرده‌ایم که مدیریت‌های 4 یا 5فرهنگسرا باید از ابتدای فصل زمستان به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی و فعالیت کنند که از نظر درآمدی، خودکفا شوند. یادآور شوم که ما سال گذشته، 5میلیارد تومان درآمد داشتیم و امسال بنا داریم این رقم را افزایش دهیم. اما در کل، حدود 15میلیارد تومان از بودجه سازمان برای اجرای برنامه‌هاست و بقیه بودجه برای پرداخت بدهی‌های سازمان که جزو دیون است، تعمیرات و نگهداشت مراکز و تجهیزات و کارهای عمرانی و نیز هزینه پرسنلی اختصاص یافته است.»
نیروی انسانی
این روزها حرف و حدیث‌های زیادی مبنی بر تعدیل نیروی انسانی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به‌ویژه در بخش خدمات و انتظامات شنیده می‌شود که رئیس این سازمان در این باره توضیح می‌دهد: «طبق مصوبه شورای شهر، شرکت هادیان شهر باید در شرکت‌های مشابه شهرداری ادغام شود. در این باره، به این نیروهای زحمتکش که تحت پوشش شرکت هادیان شهر بودند، گفته شد که باید تغییر وضعیت بدهند.
ما می‌توانستیم این موضوع را شب عید سال89 اعلام کنیم اما الان مطرح کردیم تا این افراد به راحتی برای ادامه فعالیت تصمیم بگیرند. در اینجا به این همکاران چند گزینه پیشنهاد کردیم. یکی آنکه با شرکت جدید که از شرکت‌های معتبر طرف قرارداد با شهرداری است قرارداد ببندند، یا اینکه اگر تمایل به بازخرید کردن خود دارند و تا آخر مهر ماه به این کار اقدام می‌کنند بیایند و با 4ماه به‌صورت تشویقی بازخرید شوند. همچنان که تاکنون حدود 60نفر خود را بازخرید کرده و کسانی هم که خود را بازخرید نکردند بیش از 65درصد نیز قرارداد جدید امضا کرده‌اند.
بقیه هم تا اول دی ماه فرصت دارند در این باره تصمیم بگیرند. البته از آبان ماه به بعد اگر کسانی قصد بازخریدکردن خود را داشته باشند، مطابق ضوابط قانونی فقط با یک ماه بازخرید خواهند شد. ما به خانواده‌های این 700نفر توجه داریم و اصلا کسی را اخراج نکرده‌ایم. در سازمان، اخراج تنها به دلایل انضباطی صورت می‌گیرد و آن نیز پس از بررسی در کمیته انضباطی سازمان است که از افراد گوناگونی از جمله نماینده خود کارکنان سازمان تشکیل می‌شود. بدین‌ترتیب هر سخن دیگری درباره این افراد و این تغییر وضعیت، بحث‌های حاشیه‌ای است.»
استفاده از ظرفیت نهفته در شهر تهران
سرپرست سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در پایان خاطرنشان می‌کند: «مسئول مسائل فرهنگی هنری شهر تهران هستیم و باید نسبت به آن دغدغه داشته باشیم. بدین‌منظور، طی هفته گذشته به همراه شهرداران مناطق، از مناطق 2، 20 و 18 بازدید و کارها را بررسی کرده‌ایم. همچنین تغییرات محسوسی در زمینه استفاده از ظرفیت‌های نهفته موجود در شهر در مناطق ما در حال بروز است، به‌گونه‌ای که در این زمینه برای نمونه در منطقه16، با پیگیری مدیریت فرهنگی هنری منطقه و همکاری مسئولان آموزش و پرورش، تاکنون در 20مدرسه که بعد از ظهرها تعطیل بوده‌اند، این امکان را ایجاد کرده‌ایم که به‌صورت خانه‌فرهنگ فعال شوند.»