مجمع عمومی سیفژ در اجلاسی که اول مهر در تایوان به پایان رسید با درخواست انتقال این سازمان به ایران موافقت کرد تا تهران به یکی از قطب‌های اصلی سینمای کودک در جهان تبدیل شود. درخواست ایران، سال گذشته در نشست هیأت مدیره این سازمان در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی مورد تایید قرار گرفت اما برای تایید نهایی آن، رای مجمع عمومی لازم بود.
مجمع عمومی سیفژ، درخواست ایران را با اکثریتی قابل توجه مورد تصویب قرار داد تا بدین ترتیب دفتر مرکزی با اهمیت‌ترین سازمان بین‌المللی در عرصه فیلم کودک و نوجوان در تهران مستقر شود. مجمع عمومی سیفژ همچنین محسن چینی فروشان را به‌عنوان دبیرکل و فردوس بولبولیا، دبیرکل پیشین آن را از آفریقای جنوبی به‌عنوان رئیس این مرکز برگزید. رئیس و دبیرکل، در کنار 8 عضوی که توسط مجمع عمومی انتخاب شدند، ترکیب هیأت مدیره سازمان را تشکیل می‌دهند. با محسن چینی فروشان در این باره به گفت‌وگو نشستیم.
- به‌عنوان دبیر کل سیفژ، این مؤسسه را چگونه تعریف می‌کنید؟
سیفژ با نام کامل مرکز بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان در سال 1955 بعد از جنگ جهانی دوم که مؤسسات بین‌المللی تشکیل شد بنا به توصیه یونسکو شکل گرفت، در سال‌های اولیه با حمایت یونسکو هم از نظر مالی و هم از نظر بین‌المللی حمایت شد.
هدف این مرکز همانطور که در اساسنامه آن هست ارتقای کیفیت فیلم کودک و نوجوان و در دسترس قرار دادن فیلم برای کودک و نوجوان و برای استفاده آنها در زندگی بود. در سال‌های بعد، این حمایت یونسکو کمرنگ شده و از چند سال پیش حمایت‌ها تقریبا قطع شد و دولت‌ها و مؤسسات خصوصی و غیر‌انتفاعی این کار را انجام می‌دهند. با سابقه فعالیت 54 ساله این مرکز، 52 کشور عضو این مؤسسه هستند. هر کشور می‌تواند بیش از یک عضو در این مرکز داشته باشد. بیشترین عضو در حال حاضر متعلق به کشور کانادا با 16 عضو است و ایران هم از کشورهایی است که تعداد اعضای زیادی - یعنی 8 عضو- دارد. کشورهای دیگر هم هر یک چند عضو دارند.
- ارکان اصلی سیفژ کدامند و هر یک چه مسئولیتی دارند؟
سیفژ یک مجمع عمومی دارد که هر 2 سال یک بار برگزار می‌شود. یک دفتر مرکزی دارد که در یکی از کشورهای عضو مستقر است و به غیر از آن یک رئیس، یک دبیر کل و یک هیأت مدیره دارد. ریاست سیفژ یک مقام نسبتا تشریفاتی است که البته با پرستیژ و مهم است. در سال‌های گذشته، رؤسا از کشورهای مختلفی بودند. در 3 دوره گذشته یک خانم هنرمند یونانی این سمت را داشت. برای انتخاب رئیس جدید 3 کاندیدا وجود داشت از کشورهای لهستان، کانادا و آفریقای جنوبی. پیشنهاد ما کاندیدای آفریقای جنوبی بود که قبلا هم دبیر کل بود و همچنین مسلمان. بعضی اعضا با این پیشنهاد مخالفت کردند چرا که در این صورت هم رئیس و هم دفتر مرکزی وابسته به مسلمانان بودند، که البته در نهایت با این انتخاب‌ها موافقت شد.
اعضای هیأت مدیره، مدیران جشنواره‌های فیلم کودک و نوجوان یا از کارگردانان و هنرمندان این حوزه هستند. در کل مجموعه خوشنام است و می‌توان گفت تنها پاتوق فیلم کودک و نوجوان و علاقه‌مندان به این حوزه است. مهم‌ترین رکن دفتر مرکزی آن است که وظیفه تعیین بودجه، برنامه‌ریزی و... را انجام می‌دهد. این دبیرخانه از ابتدا در یونسکو در پاریس بود. بعد از آن به مدت 17 سال در کانادا مستقر بود و قرار بود به مدت 2 سال به آفریقای جنوبی منتقل شود.
- انتقال دفتر مرکزی سیفژ به تهران چگونه صورت گرفت؟
با موافقت وزیر آموزش و پرورش این درخواست در نشست هیأت مدیره که در سال گذشته در ژوهانسبورگ برگزار شد مطرح و اعضای هیأت مدیره با آن موافقت کردند اما در فاصله آن اجلاس تا اجلاس تهران، کشور آلمان هم درخواست انتقال دفتر سازمان به شهر بن را مطرح کرد، ضمن این‌که نام تایوان هم به‌عنوان میزبان اجلاس آتی مجمع عمومی، در این میان مطرح بود ولی در نشست تهران همه اعضای هیأت مدیره از میزبانی ایران حمایت کردند و البته به‌نظر، شانس ایران به‌دلیل حمایت کانون از این سازمان بیشتر از آن دو کشور بود.
- چطور شد که بعد از 17 سال که کانادا میزبان دفتر مرکزی بود، با انتقال آن به ایران موافقت شد؟
طی بیش از 54 سال گذشته که از تأسیس این سازمان با حمایت اولیه یونسکو می‌گذرد دفتر مرکزی به صورت عمده در فرانسه و کانادا بوده که در مجمع عمومی قبلی در آمستردام هلند، کانادا اعلام کرد که به‌دلیل مشکلات مالی نمی‌تواند به میزبانی این دفتر ادامه دهد که در همان جلسه و البته با یک تصمیم عجولانه، آفریقای جنوبی که برای انتقال دبیرخانه به ژوهانسبورگ اعلام آمادگی کرده بود، انتخاب شد، ولی متأسفانه در 2 سال گذشته نتوانست هزینه‌های اداره دفتر مرکزی را تأمین کند و در همین 2سال بسیاری از فعالیت‌های جاری سیفژ با خطر روبه‌رو شد تا در نهایت هیأت مدیره تصمیم گرفت دفتر مرکزی را به کشور دیگری انتقال دهد.
من با سابقه عضویت 14 ساله در این مؤسسه و با سابقه فعالیت در هیأت مدیره و معاونت آن، در آن زمان احساس کردم که مجموعه از ظرفیت بین‌المللی خوبی برخوردار است و با نقل و انتقال این مرکز به ایران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌تواند با حمایت‌های مثبت از این مرکز، به رفع مشکلات مالی آن کمک کند.4 سال پیش مصادف با پنجاهمین سالگرد تاسیس سیفژ، مجمع عمومی در تهران برگزار شد.
تعداد زیادی از اعضا در این جلسه حضور داشتند و یکی از بهترین مجامع عمومی مؤسسه برگزار شد. نشست‌های خوبی شکل گرفت و تصمیمات مثبتی اتخاذ شد. این سابقه خوب از کانون در ذهن بسیاری از اعضا بود از 2 سال گذشته حمایت‌های کانون شکل پر رنگ‌تری به خود گرفت و وب سایت سیفژ نیز راه‌اندازی شد.
کانون حتی در انتشار برخی محصولات جانبی از قبیل تقویم دیواری، رومیزی، کاتالوگ و... نیز فعالیت کرد. البته سیفژ ظرفیت‌های بالقوه بسیاری دارد. در نهایت ما سال گذشته، پیشنهاد انتقال دفتر مرکزی به ایران را مطرح کردیم که پشتوانه آن قدرت و موقعیت سینمای کودک ایران طی سال‌های طولانی، در مجامع بین‌المللی بود. این پشتوانه به ما جرات داد تا این پیشنهاد را مطرح کنیم. اعضای این مجمع به خاطر سابقه مثبت ایران در این زمینه، اکثرا نظر مثبتی در این باره داشتند. در این میان بعضی کشورهای اروپایی قصد داشتند این مسئله را سیاسی کنند و بعضی هم به خاطر اهمیت مؤسسه نظر مثبتی روی ایران داشتند.
این مؤسسه غیر‌انتفاعی و غیر وابسته است و سیاسی نیست. در نهایت بعضی کشورها با این انتقال موافق و برخی دیگر با این انتقال مخالف بودند. بعضی راه نجات سیفژ را انتقال به ایران می‌دیدند و حمایت‌های ایران را در ادامه حیات آن مؤسسه، مؤثر ارزیابی می‌‌کردند. در مجمع عمومی تایوان ایران با 70درصد نظر موافق، به‌عنوان مقر دفتر مرکزی انتخاب شد. در نهایت کشور ایران میزبان دفتر مرکزی شد و دبیر کل و به‌دنبال آن یک مدیر اجرایی و یک خزانه‌دار هم از ایران عهده‌دار مسئولیت شدند.
- سینمای ایران در حال حاضر از چه موقعیتی در سیفژ برخوردار است؟
سینمای ایران دارای 8 عضو فعال است؛ پوران درخشنده، امیر اسفندیاری، فرشته طائر‌پور، علی معلم و... . هم از نظر تعداد اعضای فعال در ارتباط با سینمای کودک و در کنار آن فعالیت‌های اعضا در مجموع مثبت است. خود سیفژ هم یک ظرفیت خوب بین‌المللی دارد. امکان حضور و ارتباط جشنواره‌ای، یکی از برنامه‌هایی است که در سیفژ پیگیری شده و باید پر‌رنگ‌تر هم شود. یکی از برنامه‌های سیفژ اهدای جایزه سیفژ است. این جایزه توسط یک هیأت 3 نفره، در جشنواره‌های معتبر به یک فیلم اهدا می‌شود. این جایزه از اعتبار خوبی برخوردار است که تاکنون چند بار هم به فیلم‌های ایرانی در حوزه سینمای کودک و نوجوان اهدا شده است. من چندبار در دوره‌های گذشته عضو هیأت داوران جایزه سیفژ بوده‌ام.
- هزینه‌های مربوط به این مرکز از کدام منابع تامین می‌شود؟
در ابتدا بگویم که ترجیح ما این است که سیفژ بتواند روی پای خودش بایستد. در قدم اول پیشنهاد ما این است که بودجه این مرکز سه بخش شود. یک سوم آن از طریق اعضا تامین شود، یک سوم از طریق حمایت دولت و کانون و مؤسسات مرتبط دیگر و یک سوم پایانی آن از محل فعالیت‌های سیفژ تامین شود. اما تا به امروز، مؤسسه از 2 طریق دریافت حق عضویت و حمایت دولتی که دبیرخانه در آن قرار دارد، منابع مالی را تامین می‌کرد.
حدود 40 درصد از بودجه‌های این سازمان بین‌المللی از محل حق عضویت نزدیک به 160 عضو آن تأمین می‌شود و بقیه هزینه‌ها را باید کشور میزبان دفتر مرکزی، بر عهده بگیرد که با انتقال دفتر سیفژ به تهران برنامه‌های وسیعی برای همکاری سیفژ با سینماگران کودک و نوجوان ایرانی تدارک دیده‌ایم. در ایران سیفژ از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بنیاد سینمایی فارابی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و... حمایت می‌شود. این مراکز می‌توانند هم از نظر مالی و هم از طریق برنامه‌ریزی، سیفژ را یاری کنند. من همین جا از این مراکز درخواست می‌کنم که به یاری سیفژ بیایند، چرا که سیفژ متعلق به یک مؤسسه نیست و یک مرکز بین‌المللی است.
- فعالیت‌هایی که قرار است تامین‌کننده بخشی از هزینه‌های این مؤسسه باشد کدامند؟
از برنامه‌های آینده سیفژ، برگزاری نشست‌های تخصصی در حوزه سینمای کودک، برگزاری ورک شاپ‌ها و کارگاه‌های آموزشی است. برگزاری جشنواره بچه‌ها برای بچه‌ها( kids for kids) از دیگر برنامه‌هاست. کانون پرورش فکری برنامه دیگری به نام قاصدک دارد که بچه‌های 8 تا 16 سال در 2 گروه می‌توانند در آن فیلم بسازند. ما پیشنهاد دادیم که این جشنواره در منطقه خاورمیانه و بعد از آن در منطقه آسیا توسط کانون برگزار شود. در مقابل، در حال حاضر سیفژ 15 پیشنهاد از مراکز و کشورهای مختلف داشته که در دست بررسی است. همه این پروژهها بین‌المللی هستند و با توجه به بودجه در موردشان تصمیم‌گیری می‌شود. یکی از اینها جشنواره جشنواره‌هاست که در آن بهترین فیلم‌هایی که تا به حال جایزه سیفژ را دریافت کرده‌اند، انتخاب شود.
بحث تولید فیلم کودک از دیگر برنامه‌های سیفژ است که باید توجه بیشتری به آن کرد. ممکن است سیفژ به شکل ویژه از برخی پروژهها حمایت کند یا حمایت‌های خاصی که جهت‌گیری سینمای کودک را تعیین کند مانند پروژه «من هستم» که در ارتباط با تولید فیلم کوتاه است و قرار است در آن نوجوانان کشورهای مختلف هر کدام 24 ساعت از زندگی خود را در فیلم توضیح بدهند. برنامه‌های نامبرده از جمله فعالیت‌هایی است که از محل بودجه سیفژ عملی می‌شود.
- انتقال دفتر مرکزی سیفژ به ایران، چه مزایایی برای سینمای ایران در حوزه کودک و نوجوان دارد؟
با پذیرش انتقال دفتر مرکزی سیفژ به ایران، تهران به نحوی به یکی از قطب‌های سینمای کودک جهان تبدیل می‌شود و این علاوه بر بهره‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی درصورت برنامه‌ریزی مناسب امکان حرکت به سمت تولیدات مشترک بین ایران و کشورهای عضو و گسترش ارتباط سینماگران ایرانی را با همکاران خود در کشورهای مختلف بیش از پیش فراهم خواهد کرد، ضمن این که دبیرکل سازمان نیز بر اساس اساسنامه سیفژ از کشور میزبان خواهد بود. سیفژ پاتوق خوبی است که می‌تواند سینمای سالم کودک و نوجوان ایران را در سطح وسیع و بین‌المللی مطرح کند. با برنامه‌ها، تولیدات، جشنواره‌ها و... می‌توانیم اندیشه‌هایمان را در سیفژ توسعه دهیم که اندیشه سالمی است. سینمای ایران سینمای مودبی است. تولید مشترک اگر شکل بگیرد، سیفژ می‌تواند مرکز اطلاع رسانی و پیوند تهیه‌کنندگان مختلف برای سینمای کودک باشد.