و رژیم غذایی بسیار متفاوتی دارند؛ کسانی که هیچ‌گاه گذرشان به فست‌فود نمی‌افتد و منظره گوشت سرخ شده و رنگ و بوی سوسیس و همبرگر هیچ جذابیتی برای آنها ندارد، کسانی که تغذیه خود را به گیاهان منحصر کرده‌اند.
آنها هم نمای دیگری از رژیم غذایی در منطقه 3 هستند.شاید قبل از اینکه با گیاهخواران آشنا شوید تصور کنید آنها اشخاص عجیبی هستند که همیشه سالاد و سبزی پخته می‌خورند یا ضعیف و لاغر به نظر می‌رسند. شاید هم فکر می‌کنید گیاهخواران اخلاق یا تفکرات خیلی خاصی دارند.
اما اعضای انجمن گیاهخواران ایران مثل تمام شهروندان دیگر، زندگی، تحصیل و کار می‌کنند. آنها تنها از خوردن گوشت حیوانات خودداری می‌کنند و در مقابل کسانی که 2 وعده از 3 وعده غذای روزانه را به گوشت اختصاص می‌دهند خود را سالم‌تر می‌دانند.
«قیصر قیصری» یکی از اعضای هیئت مدیره انجمن، حذف گوشت از وعده‌های غذایی را روشی برای حفظ سلامت معرفی می‌کند. با او در ساختمان زیبای این انجمن در محله دروس گفت‌وگو کردیم تا با دنیای گیاهخواری بیشتر آشنا شویم.
گیاهخواری پدیده جدیدی نیست و از سال‌های بسیار دور رواج داشته. مهم‌ترین مثال در این باره اقوامی هستند که در طول تاریخ از گوشت تغذیه نمی‌کردند. بیشتر این اقوام در آسیا زندگی می‌کردند و می‌کنند. قیصری می‌گوید: «یکی از دلایل گیاهخواری دلایل مذهبی است. در هندوستان، چین، کوه‌های هیمالایا و نقاط دیگری در آسیا مردمی زندگی می‌کنند که بنا به آموزه‌های مذهبی و سنتی خود، فقط از گیاهان تغذیه می‌کنند و هیچ وقت حیوانی را نمی‌کشند.»
دسته دوم که بیشتر در کشورهای توسعه یافته غربی سکونت دارند، به دلیل حمایت از حیوانات و علاقه به آنها، کشتن یا هر گونه استفاده مشابه از آنها را رد می‌کنند. در میان طبیعت‌گرایان و طرفداران محیط زیست این اندیشه بیشتر رواج دارد. قیصری درباره انجمن گیاهخواران ایران می‌گوید:
«انجمن ما بر اساس دلیل سوم گیاهخواری تشکیل شد، یعنی اینکه ما غذای خودمان را از میان گیاهان انتخاب می‌کنیم، چون با این روش سلامت جسم و روان خود را تضمین خواهیم کرد.» انجمن گیاهخواران ایران در سال 1378 تأسیس شد و حدود 100 نفر از کسانی که به گیاهخواری علاقه‌مند بودند گردهم آمدند.
در آغاز کار، مشکلات زیادی بر سر راه وجود داشت، زیرا گیاهخواری هنوز شناخته شده نبود. از سال 85 اعضای انجمن که به حدود 300 نفر رسیده بودند، فعالیت خود را بصورت جدی و برنامه‌ریزی شده ادامه دادند و اکنون تعداد اعضای آن روزبه‌روز در حال افزایش است. قیصری می‌گوید:
«ما درخواست‌های زیادی از شهرستان‌ها داریم که می‌خواهند شعبه‌ای از انجمن را آنجا تأسیس کنند، مثل شهرهای شیراز، اصفهان و رشت. انجمن گیاهخواران ایران نماینده انجمن جهانی گیاهخواران است و هر گونه فعالیت آن باید مطابق با اساسنامه باشد. امیدواریم تا سال آینده بتوانیم هماهنگی لازم را برای تأسیس شعبه‌های انجمن صورت بدهیم.»
در حال حاضر، تنها دفتر انجمن در یکی از فرعی‌های خیابان پاسداران قرار دارد و شهروندانی از محله دروس مشتری رستوران آن به شمار می‌روند. ولی قیصری نزدیکی محلی را دلیل استقبال آنها نمی‌داند و می‌گوید: «فکر می‌کنم اطلاعات علمی ساکنان این محله و حس کنجکاوی و دنبال کردن اندیشه‌های جدید باعث شده که به گیاهخواری علاقه نشان دهند.
هدف ما این نیست که همه انسان‌ها را به سرعت گیاهخوار کنیم، بلکه مزایای مصرف گیاهان و کاهش میزان گوشت را بیان می‌کنیم. حدود 90 درصد از مشتریان رستوران گیاهخوار نیستند، ولی به این روش تغذیه علاقه‌مند شده‌اند.» چاپ کتاب‌های آشپزی گیاهی، کلاس‌های آشپزی، برگزاری سمینارهای مرتبط و فروشگاه کوچکی که محصولات گیاهی عرضه می‌کند از اقدامات دیگر انجمن است.
قیصری می‌افزاید: «بر اساس اساسنامه، انجمن نمی‌تواند فعالیت‌های انتفاعی بزرگ انجام دهد و مجوز ما هم فقط برای تولید محصولاتی در ابعاد محدود است. بعضی از محصولات مانند عسل دماوند و روغن زیتون طارم از طرف اعضایی که به کار باغداری اشتغال دارند تأمین می‌شود.» گیاهخواران مدعی‌اند که این روش تغذیه در درمان بیماری‌ها مفید است.
وقتی از قیصری سؤال می‌کنیم که آیا چنین مواردی در ایران مشاهده شده، پاسخ می‌دهد: «یکی از بنیانگذاران انجمن مبتلا به سرطان روده شده بود که کارش به عمل جراحی و درمان‌های بسیار پیچیده کشیده شد. او در ایام بیماری‌اش با خام گیاهخواری آشنا شد و دورانی را به تغذیه با گیاهان خام گذراند.
در کمال تعجب، سرطان و کلیه عوارض آن محو شد. در موردی مشابه، پسر جوانی در 26 سالگی مبتلا به سرطان خون شد و شیمی‌درمانی باعث آسیب‌دیدگی و ضعف جسمی وی شد. خام گیاهخواری بیماری او را هم درمان کرد. 3 سال بعد، عوارض بلندمدت شیمی‌درمانی غده لوزالمعده او را از کار انداخت، به اندازه‌ای که نیازمند تزریق دائم انسولین شده بود. باز هم خام گیاهخواری تولید انسولین طبیعی در بدن او را احیا کرد.» دوره خام گیاهخواری روشی است که معمولاً برای درمان بیماری‌ها توصیه می‌شود.
بیشتر کسانی که این دوره درمان را طی می‌کنند پس از بهبودی به گیاهخواری یا «به‌خواری» به معنای کاهش مصرف گوشت و رژیم غذایی متعادل روی می‌آورند. یکی از نمونه‌های معروف گیاهخواران ایرانی «فرهاد آییش» و همسرش «مائده تهماسبی» است. این زوج هنرمند زمانی که در امریکا بودند، در بازگشت از یک رستوران ایرانی، ظرفی حاوی چلوکباب، غذای معروف ایرانی، را در خودرو گذاشتند و پس از گذشت ساعتی، وقتی به خودرو برگشتند، با بوی بسیار ناخوشایند ناشی از فساد غذا مواجه شدند.
تصور اینکه غذایی که ما می‌خوریم پس از چند ساعت چه شکلی پیدا می‌کند باعث شد خوردن گوشت را کنار بگذارند. فرهاد آییش را این شب‌ها در نقش رحمت سریال «شمس‌العماره» می‌بینیم که گاهی توصیه‌ای هم درباره صرفه‌جویی می‌کند. یکی از دلایل استقبال از خوراک گوشتی در میان مردم تصور قوی و پرانرژی بودن این غذاها در مقابل مواد گیاهی است.
معمولاً تصور می‌شود کسی که فقط از گیاهان تغذیه می‌کند اندام ضعیفی خواهد داشت. بهترین مثال نقض این تصور خود قیصری است. او می‌گوید: «من عضو تیم شنای نوجوانان بودم. روزی 4 ساعت تمرین به همراه بدنسازی طولانی و سنگین داشتم. مربی‌ام می‌گفت برای حفظ قدرت بدنی و رقابت با دیگران باید در رژیم غذایی از گوشت استفاده کنیم.
من گفتم هر وقت احساس کردم به این دلیل از دیگر اعضای تیم عقب می‌افتم، توصیه مربی را اجرا می‌کنم، ولی این طور نشد و مخصوصاً در مسابقات سرعتی توانایی بیشتری داشتم. الان هم در میان ورزشکاران جهان افراد زیادی هستند که با وجود بدن بسیار قوی، فقط از گیاهان تغذیه می‌کنند.»
در مورد تغذیه ورزشکاران یک مثال معروف وجود دارد. در کاروان ورزشی هندوستان ورزشکاران رشته‌هایی مانند دو استقامت و تنیس از مذهب هندو و گیاهخوار و ورزشکاران رشته‌های رزمی، وزنه‌برداری و مشت‌زنی از مذاهبی مانند سیک و گوشتخوارند. قیصری می‌گوید:
«این موضوع مطرح شد که مصرف گوشت می‌تواند حس رقابت و برخورد را افزایش دهد، همچنان که مشاهده می‌کنیم گیاهخواران معمولاً روحیه‌ای آرام و بدون اضطراب دارند.» آخرین سؤال ما از قیصری درباره هزینه‌های تغییر رژیم غذایی عادی به گیاهخواری بود. می‌گوید: «گوشت معمولاً گران‌ترین فرآورده غذایی است که در گیاهخواری حذف می‌شود، ولی گیاهخواران حبوبات و مخصوصاً خشکبار بیشتری مصرف می‌کنند که شامل پسته، گردو و بادام است.
در مجموع، هزینه خوراک فرد گیاهخوار تفاوت چندانی با دیگران ندارد.» ساختمان انجمن گیاهخواران ایران منزل یکی از اعضای اولیه این انجمن است که طبقه اول آن به دفتر انجمن و حیاط و طبقه زیرزمین به رستوران اختصاص داده شده. قیصری می‌گوید: «من از کودکی در این محله زندگی کرده‌ام. همسایه‌های بسیار خوبی داریم و تا به حال هیچ مشکلی برای انجمن پیش نیامده.
گیاهخواری یکی از فعالیت‌هایی است که در سطح جهان با اخلال و تمسخر مواجه می‌شود، چون اشخاص بسیار زیادی هستند که از تولید و مصرف گوشت سود می‌برند. بنابراین، فراهم کردن بستر فرهنگی مناسب اهمیت زیادی دارد. خوشبختانه، در منطقه 3 همیشه با استقبال اهالی مواجه می‌شدیم.»
قبل از خروج از قیصری می‌پرسیم با دیدن یک رستوران فست‌فود و مردمی که مشغول خوردن غذاهایی با گوشت سرخ شده فراوان هستند چه احساسی پیدا می‌کند، که در جواب می‌گوید: «فقط دلم می‌سوزد برای کسانی که سلامتی‌شان را در معرض خطر قرار می‌دهند.»
همشهری محله - 3