و کارشناسان همچنان بر اجرایی شدن این طرح تأکید دارند، معاون سلامت وزیر بهداشت10آذر اعلام کرد: وزارت بهداشت با خودپردازهای سرنگ و وسایل پیشگیری موافق نیست؛ زیرا باعث ترویج اعتیاد تزریقی میشود بنابراین با هماهنگی ستاد مبارزه با موادمخدر قرار است این خودپردازها جمعآوری شود.
دکتر حسن امامی رضوی تصریح کرد: در این زمینه باید بسته خدمتی به معتادان تزریقی ارائه شود و این بسته خدمتی باید در مراکز مشاوره انجام گیرد؛اینکه در خیابان دستگاه خودپرداز ایجاد کنیم به نوعی تشویق به استفاده از آن و اعتیاد محسوب میشود.
هدف باید آسیب کمتر باشد
اما در شرایطی که به گفته برخی کارشناسان وزارت بهداشت، نصب دستگاههای خودپرداز سرنگ ضرورت ندارد و معتادان به راحتی میتوانند وسایل یکبار مصرف را از داروخانه تهیه کنند، دکتر حمید عمادی، متخصص بیماریهای عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در توضیح ضرورت این طرح به همشهری میگوید: هدف کلی ما این است که معتادان کمتر آسیب ببینند،
در مورد این کار هم سلیقهها متفاوت است، یعنی ممکن است یک عده از مسئولان معتقد باشند، وقتی میتوانند معتادان را به سمت مراکز دانشگاهی ترک اعتیاد سوق دهند، چرا به آنها سرنگ داده شود؟ به نظر وی این عقیده فینفسه غلط نیست، ولی صددرصد هم مصداق ندارد.
«واقعیت این است که در بحث ترک اعتیاد و پیشگیری از ایدز نمیتوانیم یک دستور کلی دهیم؛ چون افرادی که در جامعه مبتلا به این بیماریها هستند کاملا با هم متفاوتند و برای هر کدام از آنها باید یک نسخه متفاوت پیچید.»
دکتر عمادی با بیان این عبارات ادامه میدهد: ما هیچ معتادی را نمیتوانیم با قانونی یکطرفه در یک قالب بگنجانیم. بنابراین شاید با وجود مراکز درمانی، دستگاههای خودپرداز سرنگ هم لازم باشد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تأکید بر اینکه معتادان باید مورد به مورد شناسایی شوند، چون درمان اعتیاد کاملا نسبی است، توضیح میدهد: بعضی از معتادان در روند درمان همکاری خوبی دارند اما بعضی از آنها با درمانگر درگیر میشوند و یا روند درمان را کاملا رها میکنند.
عقیده دکتر عمادی بر این است که ما شاید اینگونه افراد را برای درمان کاملا از دست بدهیم ولی این بدان معنی نیست که بخواهیم رهایشان کنیم.
درمان اعتیاد کاملاً نسبی است
دکتر مسعود مردانی، متخصص بیماریهای عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز با تأیید این مطلب که درمان معتادان یک فرایند کاملا نسبی است، به همشهری میگوید: بهطور کلی در تمامی دنیا در مورد در اختیار قرار دادن سرنگ یکبار مصرف به معتادان و آن هم به این سهولت مطالعات زیادی شده است.
برای نخستین بار هم سازمان جهانی بهداشت در کشور دانمارک این مطالعه را آغاز کرد؛ بهطوری که در پارکی محل تجمع معتادان تزریقی که همراه با رفتارهای پرخطر جنسی بود، سرنگ یکبار مصرف را به مقدار زیاد و آنهم بهصورت رایگان در اختیار این افراد قرار دادند.
به گفته وی، البته خیلی از کشورها با چنین مطالعهای مخالفت کردند و معتقد بودند که معتادان با این روش به اعتیاد تزریقی تمایل پیدا میکنند، ولی این تحقیقات نشان داد که توزیع سرنگ یکبار مصرف از بروز موارد جدید ابتلا به ایدز جلوگیری میکند و باعث میشود بیماریهایی مثل ایدز و هپاتیت حداقل بین افراد غیرمعتاد شایع نشود.
دکتر مردانی ادامه میدهد: برای همین بود که سازمان جهانی بهداشت پیشنهاد داد در کشورهایی که تعداد معتادان تزریقی زیاد است از جمله ایران، سرنگ یکبار مصرف، حتی بهصورت رایگان در اختیار معتادان تزریقی قرار گیرد؛ بهخصوص در زندانها.
این نکتهای است که دکتر عمادی هم به آن اشاره میکند و با بیان اینکه در زندانها هم نیاز به نصب دستگاههای خودپرداز سرنگ داریم، خاطرنشان میکند: اکثر افراد معتاد، در زندانها رفتارهای پرخطر جنسی هم دارند، برای همین هشدار میدهیم که علاوه بر سرنگ، باید وسایلی مثل کاندوم هم در اختیار معتادان قرار گیرد.
اما به عقیده دکتر مردانی این اتفاق فقط باید در مورد معتادان تزریقی بیفتد و آن هم صرفا برای کاهش آسیب در این افراد. به عقیده این متخصص بیماریهای عفونی روشهای کاهش آسیب در این معتادان چند مرحله دارد: ابتدا به یک معتاد تزریقی آموزش دهیم که از سرنگ یکبار مصرف استفاده کند.
در مرحله بعدی چون این افراد اکثرا رفتارهای پرخطر جنسی دارند، به آنها آموزش دهیم که حتما از کاندوم استفاده کنند. در مراحل آخر هم این افراد را به موادمخدر خوراکی مثل متادون یا به سوی درمانهای جایگزین سوق دهیم. به گفته دکتر مردانی در اختیار گذاشتن سرنگ یکبار مصرف برای این افراد، نخستین گام به سوی درمان یا بهتر شدن روند اعتیاد است.