درحالی که امید به اجرای کار براساس مهلت زمانی باراک اوباما یعنی ژانویه 2010 به بن بست رسیده، اولسن و دیگر مقام های رسمی امریکا در مکان های امن و نامشخص برای حل پرونده های باقی مانده با یکدیگر دیدار داشته اند.
«جان منل» خبرنگار بی‌بی‌سی با او از واشنگتن در سفر به ویرجینیای شمالی همراه شد. در ادامه گفت و گوی این دو را در ماشین اولسن، می‌خوانید.
-
در این دیدار درباره سرنوشت یک یا چند نفر از زندانی‌های گوانتانامو تصمیم خواهید گرفت؛ درست است؟
مت اولسن درحالی‌که آینه‌اش را چک می‌کند می گوید:همین‌طور است.
در ترافیکی سنگین در بزرگراه جورج واشنگتن گیر افتاده‌ایم. رودخانه "پوتاماک" را رد کرده‌ایم اما هنوز کلی راه مانده. آقای اولسن خبر داده که با تاخیر می‌رسد.
ماتیو جی اولسن
«ما هر چهارشنبه جلسه داریم.پرونده زندانی های گوانتانامو را بررسی می‌کنیم و درباره وضعیت و حالت مناسب هرکدام تصمیم می‌گیریم.»
اولسن 12 سال در دفتر دادستان کل به‌عنوان وکیل کار کرده است.او در تاریخ 20 فوریه2009 (اسفند87) به سمت مدیر اجرایی کارگروه بررسی مسئله گوانتانامو- یکی از
نقش های کلیدی در برنامه پرزیدنت اوباما برای بستن این زندان منصوب شد. در جلسه چهارشنبه هر هفته که اغلب در محلی امن در ویرجینیا برگزار می‌شود هیئت بررسی،
توصیه های کارگروه را مدنظر قرار می‌دهد.
این کارگروه متشکل از حدود 60 وکیل،تحلیل‌گر و مامور است که برخی ازآنها از اعضای آژانس های اطلاعاتی هستند.
وقتی اوباما به ریاست جمهوری رسید تا ماه ها کار این گروه زیر و رو کردن و بررسی پرونده 242 مرد زندانی در این بازداشتگاه بوده است.
«ما به هرچیزی که یتوانیم و در اختیار دولت باشد رجوع و نگاه می‌کنیم و باید بگویم یکی از چالش های ما جمع‌آوری همه این اطلاعات بود.»
این اطلاعات دراختیار سازمان ها و آژانس های مختلف بود.
«ما در حقیقت یک شبکه امن تاسیس کردیم، یک پایگاه اطلاعاتی وضعیت در ساختمان های دولتمان که فقط کار گروه ما به آن دسترسی داشته باشند.»
ترافیک تغییری نکرده و ماشن ها درواقع تکان نمی خورند، بنابراین فرصت این را پیدا می کنیم که درباره چگونگی تصمیم‌گیری به خصوص تصمیم های مهم و اساسی صحبت بکنیم.
«ما از دو زاویه بررسی و تصمیم گیری می کنیم؛ یکی بحث انتقال و دیگری بحث پیگیری و تعقیب قانونی بازداشتی‌ها.»
- بدین ترتیب شما مشخص می کنید که آنها بی‌گناهند یا خیر؟
«این فرق می کند.آنچه ما بررسی می کنیم انتقال امن فرد به خارج از ایالات متحده است که ببینیم آیا امکان‌پذیر هست یا خیر؟ این که آیا آنها می توانند به کشوری منتقل شوند و آن کشور قادر است اقدام های بازدارنده برای امنیت زندانی بوجود آورد؟»
درحقیقت تصمیم‌گیری و قضاوت درباره احتمال خطر است.
او می‌افزاید:«و سپس با احترام به دادستان، درباره این که آیا مدارک و شواهد قابل قبول برای ادامه تعقیب قانونی وجود دارد یا خیر، هم تصمیم گیری و قضاوت می‌کنیم»
هیئت بررسی که از چند مقام ارشد سازمان های دولت امریکا تشکیل شده بایستی با اکثریت آرا تصمیمی هماهنگ بگیرند.پرونده هایی که به تصمیم نهایی نمی رسد به کابینه ارجاع می‌شوند.
الان دیگر ترافیک روان شده و ما از هم جدا می‌‌شویم.
قبلا به من هشدار داده شده بود که فقط می‌توانم بخشی از راه را با او باشم. او توضیح
می دهد:«طبقه بندی شده و محرمانه است.»
ما دوباره همدیگر را صبح روز بعد ملاقات می کنیم. به نظر می‌رسد کمی خس خس
می کند.
- انگار خسته‌اید؟
او می‌گوید کمی سرماخورده است.ازقرار جلسه‌شان موفقیت‌آمیز بوده است.
«جلسه بیش از سه ساعت طول کشید.توانستیم تعداد قابل توجهی از پرونده ها را بررسی و حل کنیم.»
قرار شد محاکمه شوند یا آزاد؟
«دیروز پرونده های متفاوتی داشتیم-البته من تا حدی که می توانم اطلاعات می‌دهم و درباره آنها صحبت می کنم. در برخی موارد نتوانستیم موضوع را حل و فصل کنیم و به نتیجه‌ای برسیم-مثلا ما درباره یک پرونده صحبت می کنیم اما به یک باره به سوال یا موضوعی برمی‌خوریم که باید برویم و جوابش را پیدا کنیم و این جاست که کار این‌جور پرونده‌ها را یک هفته عقب می‌اندازیم."
نگرانی ها و موارد قابل توجه درخصوص یمن
برخی از مسائل پیچیده و مشکل بیشتر به این مربوط بوده که زندانی های گوانتانامو را به یمن برگردانند یا نه.
گفته می‌شود دونفر از زندانی های پیشین القاعده که در دولت بوش آزاد و به عربستان سعودی فرستاده شدند درحال حاضر از افراد کلیدی القاعده در یمن هستند. درست پیش از کریسمس بعد از چند ماه بحث و بررسی شش نفر به یمن برگردانده شدند.
آقای اولسن توضیح می‌دهد:«موضوع یمن وضعیتی است که ما از آن آگاه بوده و از ابتدای کارمان به اطلاعات امنیتی دسترسی داشته ایم.»
- براساس برخی ادعاها «عمر فرخ عبدالمطلب»، نیجریه ای متهم به تلاش برای منفجر کردن یک هواپیما در روز کریسمس، در یمن آموزش دیده است.بنابراین آیا فرستادن زندانی های گوانتانامو به یمن اشتباه بوده است؟
«نمی گویم این کار اشتباه بوده یا خیر...من فکر می کنم براساس حجم زیادی از اطلاعاتی که دراختیارمان هست ما بهترین تصمیم ممکن را می‌گیریم. حتی یک مورد هم وحود ندارد که ما اطلاعات مربوط به پرونده ای را فقط از یک جا به دست اورده باشیم. پیش از این که ما کارمان را شروع کنیم در هیچ جایی همه اطلاعات یک جا وجود نداشت.تصمیم های مربوط به هرکدام از این زندانی ها بدون ریسک نیست.ما باید درباره این که در برخی موارد پیش‌داوری‌هایی کنیم، روراست باشیم. اما با این همه معتقدم آنچه ما انجام می‌دهیم استفاده از افراد مناسب و نظرهای صحیح برای تصمیم‌گیری به بهترین شکل ممکن است.»
درحال حاضر کل ماجرای انتقال به یمن به حالت تعلیق درآمده است.
مهلت از دست رفته؟
کارگروه مت اولسن انتقال بیش از 100 زندانی به دیگر کشورها را تصویب کرده و تا به حال 42 نفر آنها منتقل شده اند.حدود 40 نفر هم در فهرست محاکمه در دادگاه های فدرال یا کمیسیون ها نظامی قرار دارند.
مهلت یک ساله اوباما برای بستن این زندان سرموعد انجام نخواهد شد اما این وکیل وزارت دادگستری تاکید می‌کند که این تاخیر ضروری بوده است. «داشتن این مهلت یک ساله برای ما کاملا مهم بود. باید مهلتی داشتیم چون داریم تصمیم‌های مهم و دشواری می‌گیریم که فکر می کنم در صورت نبود مهلت زمانی انجامشان سخت بود»
****
مت اولسن
-مدیر اجرایی کارگروه بررسی موضوع گوانتانامو
-دستیار پیشین دادستان در بخش امنیت ملی وزارت دادگستری
-رییس بخش امنیت ملی در دفتر دادستان ایالات متحده در امور مربوط به ایالت کلمبیا
-مشاور ویژه رییس دفتر دولتی تحقیق و بازرسی(اف‌بی‌آی) در بخش خط مشی امنیت ملی