تفاوت فاحش قیمت نان با آرد آزاد و یارانهای موجب شده است تا از یک سو نانواییهای آزادپز در سایه ضعف نظارت بر بازار نان، قیمتهای متفاوتی را برای عرضه نان با وزن و کیفیت متفاوت اعمال کرده و از سوی دیگر برخی نانواییهایی که از آرد یارانهای پخت میکنند نیز با تغییرات کمی و کیفی اندک نان، این محصول را با نرخی به مراتب بیشتر از قیمتهای مصوب به مصرفکنندگان عرضه کنند.
اکنون برخی انواع نان مانند سنگک ، بربری یا تافتون و لواش به ترتیب با نرخهای متفاوت 250 تا هزار تومان، 150 تا 500 تومان، 150 تا 400 تومان و 30 تا 40تومان به مصرفکنندگان عرضه میشود. در واقع وجود نرخهای متفاوت برای عرضه نان سنتی موجب شده است تا نانواییها نیز نان را فارغ از قیمت آرد یا کمیت و کیفیت پخت به قیمتهای دلخواه به مصرفکنندگان عرضه کنند. با این وجود هنوز وزارت بازرگانی برنامه مشخصی برای ساماندهی بازار نان ارائه نکرده و مسئولان این وزارتخانه دیدگاههای متفاوتی در زمینه هدفمندکردن یکباره یا تدریجی آرد و نان مطرح میکنند.
افزایش قیمت در آزاد پزها
اخیرا رئیس اتحادیه نانوایان تهران در محدود اظهارنظرهای خود افزایش قیمت را تنها در نانواییهای آزاد پز دانسته و اعلام کرده است: قیمت هر کیلو آرد به صورت آزاد 410 تومان است در حالیکه قیمت هر کیلو آرد یارانهای در 2 نوع به ترتیب هر کیلو در حدود 8 تومان و 45 تومان است. حسین نظری با بیان این مطلب، افزایش قیمت نان طی چند روز گذشته را مربوط به واحدهای نانوایی آزاد اعلام کرده و به ایلنا میگوید: همه واحدهای نانوایی تحت پوشش اتحادیه براساس نرخ مصوب مرداد ماه سال گذشته اقدام به فروش نان میکنند. اما نانواییهای آزاد به دلیل آنکه آرد را به نرخ بازار آزاد میخرند به اجبار قیمت فروش نان خود را افزایش دادهاند.
حذف یکباره یارانه و رانتهای آرد و نان
از سوی دیگر معاون وزیر بازرگانی با بیان اینکه در صنعت آرد و نان کشور رانتهای بسیار و عجیب وجود دارد اعلام کرده است، حذف تدریجی و 5 ساله یارانه نان نمیتواند با این رانتها مقابله کند. حمید علیخانی، با بیان این مطلب به موج میگوید: وزارت بازرگانی برای اجرای قانون هدفمندکردن یارانهها و نوع حذف یارانه آرد و نان سناریویی را طراحی و در اختیار دولت قرار داده است.
مدیرعامل شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی میگوید: هنوز سناریویی که ما برای حذف یارانه آرد و نان طراحی کردهایم مورد تصویب رئیس جمهوری قرار نگرفته است، اما ما بر این عقیده هستیم که یارانه نان باید یکباره حذف شود. وی میافزاید: با توجه به رانتهایی که در صنعت آرد و نان کشور وجود دارد، لازم است تا برای از بین بردن این رانتخواریها یارانهها را یکباره حذف کنیم.
به گفته معاون وزیر بازرگانی، اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها و حذف یارانه آرد و نان به نفع مردم است، چرا که اجرای این قانون موجب ارزانی 7 تا 10 درصدی قیمت نان در کشور خواهد شد. این مقام مسئول از قانون هدفمند کردن یارانهها به عنوان عامل از بین برنده مفاسد صنعت آرد و نان نام برده و میگوید: اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها و حذف یارانه نان در یک مرحله به نفع مثلث دولت، مردم و نانوا است، زیرا حذف یکباره یارانهها میتواند جلوی رانت و مفاسد در بخش آرد و نان را بگیرد. وی میافزاید: یکی از اولویتهای هدفمند کردن یارانهها کاهش مصرف سرانه نان در کشور است، چرا که اکنون سرانه مصرف نان در دنیا بین 60 تا 75کیلوگرم بوده، اما سرانه مصرف نان در ایران 164کیلوگرم است.