هنوز روزهای گرم و سوزان کاشان که از نیمه تیر ماه آغاز میشود از راه نرسیده است، با این حال این شهر از عطش میسوزد، بهطوری که مسئولان برای مهار این بحران دست به دامن رسانهها شدهاند و چندی پیش در نشست مدیریت بحران شهرستان که با حضور مسئولان محلی و استانی تشکیل شد از اصحاب رسانه خواستند با اطلاعرسانی دراینباره و آگاه کردن مردم، زمینه مشارکت عمومی برای مهار بحران را فراهم کنند.
هموطنانی که دستکم یکبار در تیر یا مرداد به کاشان سفر کرده باشند، با دمای نزدیک به 50درجه این شهر و دشواری تحمل آن به خوبی آشنایند، چه رسد به اینکه کمبود آب هم اضافه شود. اگر روزگاری مردمان این دیار کویری، هُرم آفتاب تابستانی را با پناه بردن به سردابهای قدیمی و خنکای نسیم بادگیرهای کاهگلی پشتسر میگذاشتند، همچنین به آب خنک و گوارای قناتهای با برکت شهر و آبانبارهای قدیمی دلخوش بودند، اکنون سبک زندگی جدید شهری باعث شده است که دیگر نه از سرداب و بادگیر خبری باشد و نه قنات و آبانباری در دسترس.
اعتبار ویژه برای فرمانداری ویژه
معاون اداره کل مدیریت بحران استان اصفهان درباره منابع آبی کاشان به آمارهایی استناد میکند که نشان میدهد میزان بارندگی و ذخیره منابع آب در این شهرستان وضع مناسبی ندارد. رسول علامهزاده خاطرنشان میکند که میزان بارندگی امسال 25 درصد در مقایسه با میانگین سالانه شهرستان و 43 درصد در مقایسه با سال گذشته کاهش یافته است. عباس اسلامی، رئیس اداره هواشناسی کاشان نیز با بیان اینکه شمال استان اصفهان در سال زراعی 89-88 با بیشترین کاهش بارش روبهرو بود، میافزاید:«توزیع نامناسب زمان بارش، تغییر الگوهای بارشی از زمستان به بهار و افزایش نسبی دما در زمستان سال گذشته موجب شد که برف به اندازه معمول در سرچشمهها ذخیره نشود.»
بهطور کلی اوضاع جوی در سال زراعی
89-88 به حدی نابسامان بوده است که خشکسالی و کمبود آب کاشان را نباید چندان غیرمنتظره تلقی کرد، اما شاید مسئولان گمان نمیکردند که وضع تا این اندازه بحرانی شود. حمیدرضا تاملی، سرپرست معاونت برنامهریزی و عمرانی فرمانداری ویژه کاشان با بیان اینکه کمآبی، خدمترسانی در کاشان را کاملا تحتالشعاع قرارداده است، خواستار تخصیص اعتبار ویژه از سوی دولت برای برون رفت از بحران کنونی شد.
تابستان سخت و بیآب
مدیرعامل شرکت آبفای شهری کاشان با بیان اینکه همکارانش با کمک مردم تاکنون از قطع آب آشامیدنی در این شهر جلوگیری کردهاند، به آن دسته از شهروندانی که در مصرف آب صرفهجویی نمیکنند، هشدار میدهد که وقوع هر اتفاق پیشبینی نشدهای در خط انتقال آب زایندهرود، کاشان را با قطعی آب روبهرو خواهد کرد. عباس پیراینده معتقد است که شرکت آبفای شهری کاشان امسال تابستان سختی را در زمینه تامین آب آشامیدنی پیشرو دارد.
مدیر شرکت آب و فاضلاب روستایی کاشان نیز وضع روستاها را بحرانی توصیف میکند و میافزاید:« اکنون از 54 روستای واقع در محدوده شهرستان، به 15 روستا بهطور سیار با تانکر آبرسانی میشود.» وی پیشبینی کرد با تداوم گرما در روزهای آینده تعداد روستاهایی که به آبرسانی سیار نیاز خواهد داشت، به 22 روستا برسد.
احمد منتظر، امیدوار است با افتتاح 3 مجتمع آبرسانی، دستکم آب آشامیدنی 12 روستا تامین شود. وی با بیان اینکه 19 روستای کاشان به اصلاح و بازسازی شبکه آبرسانی نیاز دارد، میگوید که 4800 مشترک آب روستایی در این روستاها زندگی میکنند. مدیر شرکت آب و فاضلاب روستایی کاشان اعتبار کلی مورد نیاز برای رفع مشکل کمآبی و بازسازی شبکه آبرسانی روستاهای این شهرستان را افزون بر 100 میلیارد ریال برآورد میکند.
کاهش آبدهی قناتها به یک سوم
بحران کمآبی در کاشان صرفا به آب آشامیدنی محدود نمیشود؛ چند وقت پیش که مسئولان شهرستان برای شرکت در مراسم بهرهبرداری از طرح گازرسانی روستای کلوخ بخش قمصر، به این روستا سفر کرده بودند با روستاییانی روبهرو شدند که بهدلیل خشک شدن قنات نگران بودند و میگفتند حل مشکل کمآبی برای آنان از گازرسانی اهمیت بیشتری دارد.
کاشان در سال گذشته زراعی دومین شهرستان کم باران استان اصفهان بعد از خور و بیابانک بود که این وضع تهدیدی جدی برای ادامه آبدهی قناتها به شمار میرود. مدیر سازمان جهاد کشاورزی کاشان در این باره میگوید:«آبدهی قناتهای کاشان از 3 مترمکعب بر ثانیه در سال گذشته، امسال به 2 مترمکعب بر ثانیه کاهش یافته است.»
450 رشته قنات در بخشهای مرکزی، نیاسر، قمصر و برزک وجود دارد که 40 درصد آب کشاورزی این شهرستان را تامین میکند. جواد امانپور وضع قناتهای شهرستان را بحرانی ارزیابی میکند و میافزاید: «امسال بهدلیل کاهش بارندگی، آبدهی قناتها به یک سوم رسیده که این وضع مزارع و باغهای واقع در زمینهای پایین دست را با مشکلات جدی روبهرو کرده است.»
وی برای گذران دوره خشکسالی، اجرای 5 طرح ویژه شامل لایروبی 100 رشته قنات، ساخت 80 کیلومتر کانال بتنی، 600 کیلومتر لولهگذاری، ساخت 20 استخر تنظیم آب و آبرسانی با تانکر را ضروری میداند. به گفته مدیر سازمان جهاد کشاورزی کاشان، این طرحها 40 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد و درصورت اجرایی شدن 790 لیتر در ثانیه ظرفیت آبدهی به شهرستان افزایش مییابد که با این میزان میتوان 595 هکتار زمین را
آبیاری کرد.