تاریخ انتشار: ۲۵ مرداد ۱۳۸۹ - ۰۷:۴۵

سعید مروتی: جشنواره فیلم دفاع‌مقدس از ابتدای شکل‌گیری‌اش تا امروز که قرار است یازدهمین دوره‌اش برگزار شود، دوران پرفراز ونشیبی را پشت سرگذاشته است.


اولین و شاید بتوان گفت مهم‌ترین مسئله‌ای که این جشنواره با آن مواجه بوده، فقدان آثار سینمایی بوده که برای اولین‌بار در این فستیوال به نمایش درآیند. فستیوالی که فیلم‌هایش قبلا به اکران عمومی درآمده باشد یا در جشنواره‌های دیگر نمایش داده شده باشد، معمولا چندان جذاب از کار درنمی‌آید.

جشنواره سینمایی با فیلم‌هایش مفهوم و اعتبار می‌یابد. همچنان که در جشنواره فیلم فجر تازگی آثار به‌نمایش درآمده، خود یکی از مهم‌ترین دلایل جذابیتش به شمار می‌آید. حتی برای جشنواره فیلم کودک و نوجوان نیز که چند سالی ا‌ست به واسطه تغییر محل برگزاری‌اش فاقد رونق سابق است چند فیلم کودک اختصاصا و برای اولین‌بار در این فستیوال به نمایش درمی‌آیند.

چنین اتفاقی از ابتدای برگزاری جشنواره فیلم دفاع‌مقدس رخ نداده است. از سویی خود جشنواره نامنظم و همراه با فرازونشیب‌های فراوان برگزار شده و وقفه‌های پیش آمده در دوره‌های برگزاری جشنواره باعث شده تا بسیاری از آثار به نمایش درآمده در این فستیوال را فیلم‌هایی کهنه تشکیل دهند.

در چنین شرایطی دوره‌یازدهم جشنواره فیلم دفاع‌مقدس در حالی برگزار می‌شود که دوره قبلی‌اش در آذر 84 برپا شده بود. به این ترتیب مجموعه آثار جنگی شاخص سینمای ایران که از این تاریخ به بعد تولید شده باشند، می‌توانند در جشنواره امسال به‌نمایش درآیند؛ یعنی کهنگی آثار به‌نمایش درآمده با وقفه 4ساله در برگزاری جشنواره بیشتر هم شده است.

برخی از فیلم‌هایی که امسال قرار است در این رخداد سینمایی به نمایش درآیند نه تنها وارد شبکه نمایش خانگی شده‌اند، بلکه در تلویزیون نیز روی آنتن رفته‌اند. چنین اتفاقی البته تا حدی گریزناپذیر بوده و نمی‌توان از فستیوالی که قاعده‌اش برگزاری نامنظم بوده انتظار داشت چنین مسائلی در آن رعایت شود. هرچند باتوجه به برنامه‌ریزی و عزم جدی‌ای که امسال در برپایی جشنواره فیلم دفاع مقدس مشاهده می‌شود، می‌توان انتظار داشت برای دوره‌های بعدی آثاری حضور یابند که برخوردار از تازگی نسبی باشند.

سطح برگزاری جشنواره دفاع‌مقدس هم نکته مهمی‌ است. آخرین دوره جشنواره که در آذر 84 برگزار شد از نظر سطح برگزاری در حد جشنواره‌های منطقه‌ای سینمای جوان بود. فیلم‌ها تنها در 2سالن سپیده و فلسطین به نمایش درمی‌آمدند و خبری از رونق و شکوهی که لازمه یک جشنواره معتبر است نیز نبود. امسال اما قرار است غیبت 4ساله به‌نحوی جبران شود که نه تنها جشنواره در 8 استان به صورت همزمان برگزار شود بلکه صحبت از برپایی فستیوال در 5کشور خارجی نیز به میان آمده است.

جشنواره‌ای که قرار است بین‌المللی باشد و در کشورهای دیگر نیز به صورت همزمان برگزار شود یعنی سطح و گستردگی‌اش افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته و مشخص است که ردیف بودجه قابل‌قبولی نیز دارد، می‌تواند خونی تازه در رگ‌های سینمای دفاع مقدس به جریان بیندازد. فراموش نکنیم که سینمای دفاع‌مقدس مهم‌ترین و شاید تنها ژانر سینمایی ما باشد که در سال‌های پس از انقلاب به وجود آمد و در تاریخ هنر هفتم این سرزمین نیز دستاوردهای درخشانی را نیز ثبت کرد.

این سینما چند سالی است که به بهانه جلب مخاطب، دچار انحراف مسیری جدی شده و متاسفانه مصادیق بارز این انحراف نیز مورد حمایت مدیران فرهنگی قرار گرفته‌اند. جشنواره فیلم‌دفاع مقدس می‌تواند به سهم خود مقابل این انحراف بایستد. در شرایطی که لودگی و لمپنیسم با ساخت چند فیلم که از دفاع‌ مقدس تنها ظاهرش را داشتند، رواج یافته سال‌هاست که شاخص‌ترین فیلمسازان این عرصه فیلم جنگی نمی‌سازند. فکرش را بکنید در همین جشنواره امسال دفاع‌مقدس هیچ فیلمی از ابراهیم‌حاتمی‌کیا، احمدرضا درویش، کمال تبریزی و... در بخش مسابقه حضور ندارد.

در این 5سال از میان این چهره‌ها، فقط حاتمی‌کیا فیلم «به نام پدر» را ساخته و پس از آن ترجیح داده آثار اجتماعی بسازد، درست مثل کمال تبریزی، عزیز‌الله حمید‌نژاد و احمد‌رضا درویش که سال‌هاست فیلم جنگی نمی‌سازند.

جشنواره فیلم دفاع‌مقدس در شرایطی رونق افزون‌تر می‌یابد که سرداران این عرصه نیز در آن حضور فعال و کنشمند داشته باشند؛ هرچند در شرایط فعلی نیز برپایی جشنواره‌ای پررونق می‌تواند به سینمای دفاع‌مقدس پویایی و انرژی تازه‌ای بدهد. فقط ای کاش مسئولان جشنواره از همین حالا به فکر دوره دوازدهم نیز باشند و پس از برگزاری این دوره همه چیز به فراموشی سپرده نشده یا قربانی اختلاف میان متولیان سینمای جنگ نشود.