اساسنامه این سازمان در تاریخ 29/1/1380 توسط هیات محترم وزیران تصویب و پس از تایید شورای نگهبان، در تاریخ 16/2/1380 ابلاغ گردید.
این سازمان از خرداد سال 1380 عملاً فعالیت خود را با اهداف و وظایف جدید آغاز نموده است. سازمان خصوصی‌سازی یک شرکت سهامی دولتی وابسته به وزارت امور اقتصادی و دارایی و دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و رئیس هیات عامل و مدیرعامل آن معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌باشد.
با صدور تصویب‌نامه هیات وزیران در سال 1380، سازمان خصوصی‌سازی در عین انجام وظایف محوله خود، به عنوان یک شرکت مادرتخصصی نیز تعیین گردید تا طبق مقررات نسبت به عرضه و فروش سهام متعلق به خود در شرکتهای زیرمجموعه نیز اقدام نماید.
از سال 1379 تاکنون دبیرخانه هیات عالی واگذاری نیز در سازمان خصوصی‌سازی مستقر است و به موجب حکم وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس هیات عامل سازمان دبیر هیات عالی واگذاری محسوب می‌گردد.
وظایف اساسی
- تنظیم راهکارهای مناسب به منظور تسریع و تسهیل دستیابی به توسعه مشارکت عمومی در جهت تحقق ارتقاء کارآیی و افزایش بهره‌وری منابع مادی و انسانی و توسعه توانمندیهای بخش‌های خصوصی و تعاونی و ارائه آن به هیات عالی واگذاری و سایر مراجع ذیربط.
- تدوین برنامه‌های افزایش توانمندیهای بخش خصوصی و تشویق تشکیل گروه‌ها و تشکل‌های تخصصی و تربیت کارآفرینان.
- اعمال وکالت در امر واگذاری سهام شرکت‌هایی که بر اساس مقررات مربوطه تعیین تکلیف شده‌اند.
- قیمت‌گذاری و عرضه و واگذاری سهام شرکتهای قابل واگذاری، طبق برنامه زمان‌بندی مصوب.
- اجرای سیاستهای تعیین شده از سوی هیات عالی واگذاری.
- انجام هرگونه اقدامات و عملیات و خدمات مناسب دیگر برای اجرای برنامه واگذاری سهام و مدیریت شرکتهای دولتی و خصوصی‌سازی در چارچوب قوانین و مقررات.
- نظارت بر اجرای دقیق مفاد قراردادهای مربوط به واگذاری، مدیریت و اجاره و انجام سایر اموری که طبق قراردادها به سازمان محول می‌شود.
- انجام سایر وظایفی که برای واگذاری سهام و خصوصی‌سازی در چارچوب برنامه‌های پنج ساله توسعه به عهده سازمان محول می‌گردد.
مکانیزم عملیات اجرایی
در مراحل واگذاری سهام شرکتهای دولتی، حسب مقررات فصل سوم قانون برنامه سوم توسعه و فصل اول قانون برنامه چهارم توسعه، سازمان خصوصی‌سازی دو وظیفه اساسی به عهده دارد:
- این سازمان به عنوان شرکتی دولتی در قالب یک شرکت مادر تخصصی تعریف شده است و به وظایف این گونه شرکت‌ها مطابق با مجموعه قوانین عمل می‌نماید.
- به استناد ماده 15 قانون برنامه سوم توسعه مورد تنفیذ درماده (9) قانون برنامه چهارم، شرکتهای مادر تخصصی پس از تایید و تصویب اسامی شرکتهای قابل فروش آنها توسط هیأت عالی واگذاری و هیات وزیران متضمن برنامه زمان‌بندی و روش فروش، نسبت به امضای وکالتنامه با سازمان خصوصی‌سازی به منظور تعیین قیمت پایه سهام و طی مراحل فروش سهام اقدام می‌نمایند.
- به عبارت دیگر سازمان خصوصی‌سازی در برنامه واگذاری سهام شرکتهای دولتی، به عنوان یک نهاد متمرکز و مستقل عهده‌دار دریافت مدارک و اطلاعات لازم، ارزشیابی سهام، اخذ وکالت فروش از شرکتهای مادر تخصصی، اعلام عمومی فروش در جراید کثیرالانتشار و اقدام در خصوص واگذاری سهام شرکتهای دولتی و متعلق به دولت می‌باشد.
- بر این پایه مکانیزم اجرایی واگذاری سهام شرکتهای دولتی حسب مقررات فصل سوم قانون برنامه سوم توسعه مورد تنفیذ در قانون برنامه چهارم به شرح زیر می‌باشد:
- ارتباط شرکتهای دولتی با وزرا به عنوان مجمع عمومی ونمایندگان صاحبان سهام قطع می شود وشرکتهای مادر تخصصی به عنوان مجمع عمومی وصاحبان سهام شرکتهای دولتی ایفای نقش می کنند.شرکتهای مادر تخصصی با توجه به ماموریتی که به آنها محول شده است در بدنه دولت باقی می مانند وواگذار نمی شوند.
- شرکتهای دولتی در قالب شرکتهای مادر تخصصی سازماندهی می‌شوند.
- شرکت مادر تخصصی شرکتهای دولتی را در صورت لزوم اصلاح ساختار می‌نماید و پیشنهاد تعیین تکلیف را به دبیرخانه هیأت عالی واگذاری ارائه می‌نماید.
- هیأت عالی واگذاری فهرست اسامی شرکتهای قابل فروش، انحلال و ادغام و برنامه زمان‌بندی و روش فروش آنها را بررسی و تایید می‌نمایدو هیأت وزیران فهرست مذکوررا بررسی و تصویب می‌نماید.
- شرکت مادر تخصصی به منظور طی مراحل واگذاری به سازمان خصوصی‌سازی وکالت می‌دهد و اوراق و اسناد مالی به همراه اطلاعات لازم را در اختیار قرار می‌دهد.
- سازمان خصوصی‌سازی نسبت به تعیین ارزش پایه سهام مورد واگذاری، تعیین سهام ترجیحی برای واگذاری به کارکنان واخذ سایرمجوزهای موردنیاز حسب موردازهیات عالی واگذاری اقدام نموده وقیمت پایه سهام را به تصویب هیات عالی واگذاری می رساند.
- سازمان خصوصی‌سازی با توجه به وضعیت بازار، آگهی فروش سهام را در جراید منتشر می‌نماید.
- سازمان خصوصی‌سازی در آگهی فروش، میزان سهام ترجیحی و سایر مواردی که در قانون تصریح شده است را تعیین و در خصوص آنها اقدام می‌نماید.
- درآمد حاصل از فروش سهام به تفکیک معادل بیست درصد (20%) به عنوان مالیات بر عملکرد شرکت مادر تخصصی ذیربط یا شرکتهای تحت پوشش آن (حساب درآمد عمومی کشور)، معادل ده درصد (10%) به عنوان علی‌الحساب سود سهم دولت در شرکت مادر تخصصی ذیربط (حساب درآمد عمومی کشور) و معادل هفتاد درصد (70%) به حساب شرکت مادر تخصصی ذیربط تخصیص می‌یابد.
لازم به ذکر است اقدامات سازمان خصوصی سازی مبنی بر واگذاری سهام درزمره مصادیق ماده 88 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب مجلس شورای اسلامی که اجازه واگذاری فعالیتها واموال وداراییهای دولتی به بخش خصوصی را تجویز نموده است نمی باشد.
همچنین تصمیمات دولت مبنی برواگذاری اموال ،داراییها وسهام متعلق به خود به دستگاههای طلبکار موضوع بند(ذ)تبصره (5) قوانین بودجه سالهای 1379 الی 1383 ومفاد بند( ت)تبصره 8 قانون بودجه سال 1384 و مفاد بند(د) قانون بودجه سال 1385 بابت رد دیون دولت به دستگاه های ذیربط که توسط کمیته مربوط تصمیم گیری می شود، از مصادیق خصوصی سازی نبوده وبه عملکرد این سازمان مربوط نمی باشد.
سازمان مالی گسترش مالکیت واحدهای تولیدی:
سازمان مالی گسترش مالکیت واحدهای تولیدی که در برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به عنوان سازمان خصوصی سازی تعیین شده است، در سال 1354 به عنوان یک شرکت دولتی وابسته به وزارت امور اقتصادی و دارایی به موجب تبصره (4) ماده واحده قانون گسترش مالکیت واحدهای تولیدی تاسیس و فعالیت خود را عمدتاً با هدف سهیم کردن کارگران در مالکیت کارخانه‌ها با اعطاء اعتبار و تسهیلات و انجام هر گونه اقداماتی که منجر به گسترش مالکیت واحدهای تولیدی در سطح کشور شود، آغاز کرده است.
اهم هدف‌ها و وظایف قانونی از سال 1354 تاکنون:
- سهیم کردن کارگران و کشاورزان در مالکیت واحدهای تولیدی براساس قانون گسترش مالکیت واحدهای تولیدی مصوب 1354.
- انجام اقدامات اجرایی واگذاری سهام به کارگران و کارکنان واحدهای تولیدی در اجرای تبصره بند(3) تصویب‌نامه شماره 5283/ت/109 هـ مورخ 1370/3/29 هیات محترم وزیران.
- انجام اقدامات اجرایی واگذاری سهام به کارگران و کارکنان واحدهای تولیدی در اجرای تبصره 3 ماده (6) قانون نحوه واگذاری سهام دولتی و متعلق به دولت به ایثارگران و کارگران مصوب 12/5/1373 مجلس شورای اسلامی.
- در اجرای بند «ج» تبصره 35 قانون بودجه سال 1378 کل کشور، مسئولیت و تصدی دبیرخانه کمیته تبصره 35 از سال 1378 تا80 به عهده سازمان مالی گسترش مالکیت واحدهای تولیدی محول شده است.
- به موجب ماده (15) قانون برنامه سوم توسعه، با تغییر اساسنامه سازمان مالی گسترش مالکیت واحدهای تولیدی، نام سازمان به سازمان خصوصی‌سازی تبدیل شده است وهدف ووظایف آن براساس نیاز ها وساز وکار برنامه خصوصی سازی با مفهوم واگذاری سهام شرکتهای دولتی ومتعلق به دولت تبیین شده است.
- به موجب تصویب نامه شماره 72683/ت 34484 هـ مورخ 17/11/1384 هیات وزیران موضوع طرح توزیع سهام عدالت، سازمان خصوصی سازی به عنوان سهامدار دولتی شرکت کارگزاری سهام عدالت تعیین گردیده است و وظیفه دبیرخانه ستاد مرکزی سهام عدالت را هم بر عهده دارد.
سازمان خصوصی سازی همچنین مسوولیت تعیین و پیشنهاد قیمت سهام عدالت به هیات عالی واگذاری را نیز عهده دار می باشد.
منبع مورد استفاده برای این مدخل