خطبه عمر فاروق، امام جمعه این مسجد برای روزه‌داران پس از مدت‌ها تعطیلی مسجد به همین خاطر کاملا سیاسی شد. او گفت: خدایا، رمضان ماه برکت و آزادی است. به ما کمک کن از حاکمیت دولت هند آزاد شویم.پس از این سخنرانی بود که صدها نفر از مسلمانان کشمیر بار دیگر برای حق آزادی خود در میدان شهر سرینگر جمع شدند.
فاروق که یکی از حامیان استقلال کشمیر به وسیله اعتراض‌های آرام است، رهبری این تظاهرات- که امید داشت بدون خشونت تمام شود- را بر عهده داشت. تا مدتی تجمع مردم کشمیر آرام بود اما طولی نکشید که نیروهای امنیتی هند معترضان را محاصره کردند.
این صحنه در تمام مناطق کشمیر قابل مشاهده بود و تا پایان عصر آن روز 4 نفر کشته و ده‌ها نفر مجروح شدند. فاروق ناراحت بود اما این اقدام دولت هند تعجبی برای او نداشت. او می‌گوید مقام‌های دهلی‌نو گمان می‌کردند در ماه رمضان همه چیز آرام خواهد بود اما دولت هند نمی‌تواند با خون‌های ریخته‌شده، دیگر از این مسئله عبور کند.
واقعیت این است که مسئله کشمیر کاملا پیچیده است. هند و پاکستان از سال 1947 تاکنون 3جنگ برای در دست گرفتن این منطقه مسلمان‌نشین داشته‌اند. مذاکرات دوطرف درباره این منطقه در سال 1971 منطقه کشمیر را به 2قسمت میان این کشورها تقسیم کرد اما مرزهای غیررسمی این منطقه همیشه مورد مناقشه بوده است.
در سال 1989 کشمیری‌ها برای استقلال یا پیوستن منطقه تحت حاکمیت هند به پاکستان با دولت هند جنگیدند. عده‌ای در هند عقیده دارند که پاکستان از بخشی از این شورشیان حمایت می‌کند. در همان زمان هند 700 نیروی نظامی و شبه نظامی به این منطقه اعزام کرد که هنوز هم در این منطقه هستند. نتیجه این شرایط، منطقه‌ای بوده است که هر از گاهی با خشونت و درگیری معترضان و نیروهای امنیتی متشنج می‌شود.
این موضوع اکنون یکی از مهم‌ترین مشکلات در روند صلح هند و پاکستان به حساب می‌آید و هر دو کشور هزینه زیادی برای پافشاری بر حاکمیت خود در این منطقه پرداخته‌‌اند. منطقه کشمیر همیشه یکی از دغدغه‌های دولت پاکستان بوده که بخشی از نیروهای نظامی این کشور را مشغول به‌خود نگاه داشته است و به همین خاطر این مسئله بر جنگ آمریکا با شبه‌نظامیان طالبان هم تأثیر گذاشته است.
در تظاهرات 2ماه اخیر در کشمیر بیش از 62 نفر کشته شدند. این بار تظاهرات مسلمانان کشمیر برای مسائلی مانند استقلال کشمیر، وضعیت بد زندگی مردم در این منطقه یا تبعیض‌های اعمال شده علیه مسلمانان نیست؛ این بار موضوع بر سر استقرار گسترده نیروهای نظامی هند و حمله آنها به جوانانی است که سلاحی جز سنگ در در‌گیری‌های خود با نیروهای امنیتی مسلح به سلاح گرم و گلوله‌های جنگی، ندارند.
در میان کشته‌شدگان اخیر پسر 8 ساله‌ای وجود دارد که افراد محلی می‌گویند به وسیله سربازان شبه‌نظامی هند در 2آگوست کشته شده است. کشته شدن هر نفر خشم مردم این منطقه را افزایش می‌دهد. یکی از معترضان می‌گوید: وقتی آنها یک بچه 8ساله را آنقدر کتک می‌زنند که بمیرد، چطور ما می‌توانیم دیگر خاموش باقی بمانیم؟
دهلی‌نو قصد دارد تا با رویکردی جدید با مسئله کشمیر برخورد کند اما واقعیت این است که مقام‌های دهلی‌نو نمی‌دانند چه اقداماتی می‌تواند باعث بازگشت آرامش به این منطقه شود. تمام تفکرات مقام‌های هند در مقابل این مسئله که کشمیر اکنون شاهد حضور سومین نسل از جدایی‌طلبان خود است، رنگ می‌بازد. نخستین نسل این گروه سیاستمدارانی بودند که تلاش کردند با مقام‌های دهلی‌نو مذاکره کنند.
دومین نسل در سال 1989 سلاح به دست گرفتند و نسل فعلی هر چند سازماندهی مناسبی ندارند اما مبارزه آنها مورد توجه مردم جهان قرار گرفته است. واقعیت این است که جدایی‌طلبان کنونی رهبر مشخصی ندارند و در دوره فعلی آنها مبارزه با سنگ را انتخاب کرده‌اند. تعداد زیادی از جوانان مسلمان این منطقه اکنون کار و شغل خود را رها کرده و برای اعتراض به سیاست‌های دولت هند و مقابله با نیروهای امنیتی که بی‌محابا به سمت مردم تیراندازی می‌کنند، سنگ به دست گرفته‌اند.
این جدایی‌طلبان سنگ به دست اکنون مورد احترام بسیاری از ساکنان کشمیر هستند. بسیاری از مردم این منطقه هر چند شاید خودشان توانایی حضور در تظاهرات را نداشته باشند اما اعتقاد دارند که اکنون مشعل استقلال کشمیر به دست این جوانان رسیده است.
جدایی‌طلبان کنونی جوانان قرن 21 به حساب می‌آیند که بدون رهبری خاصی هم می‌توانند تجمعات خود را شکل دهند. شبکه‌های اجتماعی در اینترنت یکی از راه‌های ارتباطی آنها با هم است. دولت هند اکنون سرویس پیام کوتاه شبکه‌های تلفن همراه در منطقه کشمیر را قطع کرده است و جوانان کشمیری اکنون به روزنامه‌ها و تلویزیون‌های دولت هند اعتمادی ندارند؛ به همین خاطر آنها ترجیح می‌دهند که اطلاعات لازم را از منابع دیگر به دست بیاورند.
در حالی که تلویزیون‌های هند حق پخش تصاویر تظاهرات کشمیری‌ها را ندارند، صحنه‌های تیراندازی نیروهای امنیتی هند به مسلمانان این منطقه توسط این جوان‌ها در سایت‌های اینترنتی قرار گرفته است. برخلاف نسل‌های قبلی جدایی‌طلبان، اکنون بسیاری از مردم جهان از شرایط کشمیر مطلع شده‌اند.
به‌نظر می‌رسد مقام‌های دهلی‌نو اکنون دیگر متوجه بغرنج بودن شرایط شده‌اند. هر چند به گفته مقام‌های نظامی هند تعداد شبه نظامیان موجود در این منطقه به پایین‌ترین سطح خود در 20 سال اخیر رسیده است اما نیروهای نظامی هند هنوز حضور بسیار گسترده‌ای در این منطقه به‌ویژه با ادامه تنش‌ها در روابط خود با پاکستان دارند.
در 10 آگوست، مان موهان سینگ، نخست‌وزیر هند درباره اوضاع در منطقه کشمیر سخنرانی کرد. در خلال ده‌ها سال درگیری در این منطقه این تنها سومین سخنرانی یک رهبر هند درباره کشمیر بود. او در سخنرانی خود برای آرام کردن معترضان از تشکیل کمیته‌ای برای رسیدگی به مسئله بیکاری در کشمیر و ایجاد شغل برای 600 هزار نفر در این منطقه خبر داد. معترضان مسلمان کشمیر اما واکنشی منفی به این مسئله داشتند. آنها عقیده دارند که دولت هند خیلی دیر به فکر افتاده است و دیگر با ریخته‌شدن خون جوان‌های این منطقه پیشنهادهایی از این دست نمی‌تواند آبی بر آتش کشمیر باشد.
تایم
ترجمه: محمد کرباسی