عجایب ایران: اورامان

اینجا طبیعت افراشته است و بلند. کوهها سبزند و پنجره‌ها آبی. به هر جا بنگری شکوه‌کوهی، زلال چشمه‌ای، خروش رودی و یا انبوه جنگلی نمایان است. مردم اورامان به آئین‌ها وفادارند و با لهجه‌های هورامی و جافی (از گویش‌های کردی) سخن می‌گویند. در قیاس با سایر مناطق کردنشین، تعداد شاعران اورامان از مکان‌های دیگر بیشتر است. آهنگ‌های «چمری» و «سحری» را با نی می‌نوازند و در شادی‌ها ترانه‌های شاد موسوم به «چپی» و در هنگام اندوه، ترانه‌های غمگین، «هوره» را می‌خوانند. می‌گویند اورامان99 پیر داشته که مشهورترین آنها «پیر شالیار»، «پیر میکائیل» و «پیر خدر» هستند. اورامان تخت یکی از ده‌ها روستای بکر سرزمین اورامان است که معماری خانه‌ها و قدمت روستا از جذابیت آن به شمار می‌روند. مقبره پیرشالیار هم در این روستا واقع است که هر ساله تعداد زیادی از علاقه مندان را به سوی خود می‌کشاند. مراسم مذهبی خاصی هر ساله در اواسط زمستان (شبیه جشن سده) بر سر مزار پیر شالیار انجام می‌شود. غار قوری‌قلعه هم یکی از غارهای متعدد کوههای اورامان است که احتمالاً طولانی‌ترین غار آبی ایران و از کم‌نظیرترین غارهای آهکی است.