درباره کاربری پل و تاریخ ساخت آن میتوان به بیت زیر اشاره کرد:
دارای جهان پناه، عباس دریاچه و سد و پل، بنا کرد
در مصرع دوم این بیت، سه کاربرد دریاچه و سد و پل و بر اساس حروف ابجد، سال ساخت بناهای پل(1066) مشخص میشود. علاوه بر اینها، این پل جایگاهی است که نه تنها برای عبور مردم، بلکه برای توقف آنها هم طراحی شده. در واقع پل از دو طبقه فوقانی و تحتانی تشکیل شده که طبقه بالایی برای عبور کسی بوده که کار داشته و میخواسته سریعاً عرض زایندهرود را بپیماید. طبقه پایین برای عابری بوده که قصد استراحت و تفریح داشته و میخواسته دمی بیاساید و برای این منظور سراسر پل از غرفههای کوچک زیبایی تشکیل شده که با کاشی و نقشهای دیواری آراسته است. پل خواجو زیباترین و خوشنقشترین پل اصفهان است و در طول زمان به نامهای دیگری از قبیل پل شاهی، پل زرتشتیان، پل شیراز، پل حسنآباد و پل بابارکنالدین نامیده شده است.
طراحی قسمت میانی پل خواجو برگرفته از نمای سردر ورودی کاروانسرا است. همانطور که گفته شد، این پل نقش یک سد را هم داشته و دهانههای زیرین پل، آب رودخانه را مهار میکردند و با بستن این دهانهها، آب در بخش غربی پل انباشته میشد و یک دریاچه مصنوعی به وجود میآورد. با بهوجودآمدن دریاچه، شاه و اطرافیان میتوانستند مسابقات شنا و قایقرانی تماشا کنند. به علاوه آب بالاآمده، میتوانست گچ زاید زمینهای اطراف را شسته، زمین را حاصلخیز کند.
آرش نورآقایی: آرتور پوپ میگوید: «در تمام هنرهای ایران خصلت انسانی وجود دارد». در تایید این گفته میتوان گفت که این پل چیزی بیش از وسیله عبور از رودخانه بود.
کد خبر 7550