تفاوتی ندارد که دفترچه‌های درمانی از کدام‌یک از 2 گروه بزرگ بیمه -سازمان تامین‌اجتماعی و بیمه خدمات درمانی - باشد؛ هیچ‌کدام از این دفترچه‌ها آنچنان که مردم انتظار دارند پاسخگوی نیازهای پزشکی به‌ویژه در سطح نخست درمان نیستند. سطح نخست درمان که بیشتر درمان سرپایی را شامل می‌شود و بیشتر مراجعات مردم به مراکز درمانی برای درمان همین دسته از بیماری‌هاست اما حق ویزیت‌هایی که معمولا برای این بخش ناچارند بپردازند معمولا بسیار بیشتر از چیزی است که می‌توان انتظار داشت.
یک کلینیک در غرب تهران برای ویزیت پزشک عمومی از کسانی که دفترچه خدمات درمانی یا تامین اجتماعی دارند 4هزار تومان دریافت می‌کند این در حالی است که اگر بدون دفترچه به این کلینیک مراجعه کنید، باید 6 هزار تومان برای ویزیت همان پزشک بپردازید، نگاهی به این معادله نشان می‌دهد که سازمان‌های بیمه‌گر از 6 هزار تومان حق ویزیت یک پزشک عمومی تنها 2 هزار تومانش را یعنی یک‌سوم آن‌را می‌پردازند و دو سوم دیگر را باید بیمار بپردازد.
در همین درمانگاه ویزیت پزشک متخصص برای دارندگان دفترچه 7 هزار تومان و در حالت آزاد 10 هزار تومان است به این ترتیب در این بخش نیز صندوق‌های بیمه‌ای کمتر از یک سوم حق ویزیت پزشک متخصص را پرداخت خواهند کرد و 70 درصد باقیمانده را بیمه‌شده باید از جیب بپردازد.
درمانگاه دیگری که تقریبا در مرکز پایتخت قرار دارد برای ویزیت پزشک عمومی از دارندگان دفترچه هزار و 100 تومان دریافت می‌کند و حق ویزیت بدون دفترچه 3 هزار و 500 تومان است در این درمانگاه تنها پزشک متخصصی که دفترچه می‌پذیرد متخصص زنان است و دیگر پزشکان متخصص اصلا دفترچه را برای حق ویزیت نمی‌پذیرند.
برخی درمانگاه‌های سطح شهر قوانین دیگری هم دارند مثلا یک درمانگاه قانونی وضع کرده که به موجب آن در ساعات پس از غروب آفتاب از دریافت دفترچه معذور است به این ترتیب اگر یکی از بیمه‌شدگان صندوق تامین اجتماعی یا خدمات درمانی سرشب نیاز به پزشک پیدا کند و اتفاقا در نزدیکی این درمانگاه هم ساکن باشد، باید حق ویزیت پزشک را به‌صورت آزاد پرداخت کند.
یکی از بیمه‌شدگان با در دست داشتن دفترچه تامین اجتماعی در مراجعه به یکی از بیمارستان‌های دولتی برای ویزیت یک متخصص چشم‌پزشکی 6 هزار تومان حق ویزیت پرداخت کرده‌است.مطب‌های شخصی پزشکان هم که سازوکار ویژه خود را دارند، معمولا در این مطب‌ها حق ویزیت‌های گوناگونی از بیماران دریافت می‌شود یک پزشک عمومی حق ویزیت‌اش را بدون دفترچه 5 هزار تومان و با دفترچه 3500 تومان تعیین کرده است که در این شرایط نیز نزدیک به 70 درصد از حق ویزیت را بیمار ناچار است از جیب بپردازد.
بزرگ‌ترین مشتری بازاردرمان کشور
بیمه‌پردازان سازمان‌های بیمه‌گر در حالی ناچارند این شرایط را تحمل کنند که 2 صندوق بزرگ بیمه‌ای کشور که صندوق تامین اجتماعی و خدمات درمانی هستند بزرگ‌ترین مشتریان در بازار درمان کشور هستند و با توجه به اینکه بیشترین خرید خدمات پزشکی و درمانی از سوی این دو صندوق انجام می‌شود، به‌نظر می‌رسد که بتوانند برای به تعادل رسیدن بازار به نفع بیمه‌شدگان تصمیم‌گیری کنند.
با توجه به اینکه در حال حاضر همین 2 صندوق بیش از 40 میلیون دفترچه بیمه درمانی صادر کرده و در اختیار مردم گذاشته‌اند، بدیهی است که مسئولان این صندوق‌ها مختارند تا بازار درمان کشور را به راحتی کنترل کنند، از آنجا که هر دوی این صندوق‌ها زیرنظر وزارت رفاه و تامین اجتماعی فعالیت می‌کنند، پربیراه نیست اگر این وزارتخانه برای رهایی بیمه شدگان از مشکلات بازار نامتعادل درمان، چاره‌ای بیندیشد.