آلیسون بل دوست دارد که فرزندانش «کل» و «لیبی» هر شب ساعت9 به رختخواب بروند ولی فعالیتهای فوقالعاده خارج از مدرسه مانند کلاسهای ورزش، موسیقی و همچنین تکالیف مدرسه کمتر میگذارد که آنها به موقع بخوابند.
آلیسون بل میگوید: «باوجود همه این کارها، باید به حمام هم بروند و شام هم بخورند. اکثر شبها، آنها ساعت10 میخوابند و صبح زود ساعت6 با صدای گریه برادر کوچکشان از خواب بلند میشوند، در مجموع آنها حدود 8ساعت طی شبانه روز میخوابند». متأسفانه کودکان دوست دارند که بیشتر وقتشان را به انجام فعالیتهای فوقالعاده بپردازند. بچههای 7 تا 10ساله حداقل به 9ساعت خواب طی شبانه روز نیاز دارند ولی 30درصد از آنها به میزان کافی نمیخوابند.
خوابآلود و بداخلاق
خستگی باعث مشکلات رفتاری و به خطر افتادن سلامت جسمی کودکان میشود. معمولا کودکان خسته، بیشتر از بچههایی که استراحت کافی دارند بهخودشان آسیب میرسانند و به افسردگی مبتلا میشوند. اینگونه کودکان توانایی کمتری در دریافت اطلاعات جدید دارند، همچنین ممکن است خیلی سریعتر از دیگران چاق شوند. کمبود خواب روی عملکرد جذب قند تأثیر گذاشته و باعث افزایش وزن میشود.
خستگی مفرط کودکان همیشه بهراحتی قابل تشخیص نیست، اما بعضیها علائم مشخص و بارزی دارند؛ علائمی مانند: خیلی سخت و بهزحمت میخوابند، از شدت خستگی ناله میکنند و در مسافتهای کوتاه در ماشین چرت میزنند اما برخی دیگر از کودکان، خستگی ناشی از کمبود خواب را نشان نمیدهند. در حقیقت بهنظر میرسد که آنها فقط بیش از حد فعال، عصبی و بیقرار هستند. اختلالات بیشفعالانهای که بعضی از کودکان از خود نشان میدهند، در واقع ناشی از بیخوابی است و خستگی مفرط میتواند این اختلالات را تشدید کند.
استراحت بدون آرامش
گروهی از کودکان، کمتر از آن مقدار زمانی میخوابند که والدینشان فکر میکنند. آنها به سختی بهخواب میروند یا پس از مدت کوتاهی، بهعلت نگرانبودن از خواب بیدار میشوند. بهطور کلی نگرانیهای اجتماعی یکی دیگر از عوامل کمخوابی شبانه کودکان است.
چند توصیه برای راحت خوابیدن کودکان
* فعالیتها و مسئولیتهای بیش از حد کودک را کم و محدود کنید. اگر فرزندتان اغلب تا زمان انجام دادن تمام تکالیفش نمیخوابد یعنی بیشترین وقتش را برای انجام این کار میگذارد و تمام بعدازظهر به این کار مشغول است، اجازه ندهید کار دیگری انجام دهد حتی اگر مخالفت کند ولی اگر فقط تکالیف مدرسهاش تمام وقت او را در منزل میگیرد، با آموزگارش در این رابطه صحبت کنید.
* تلویزیون را خاموش کنید. کودکانی که قبل از خواب برنامههای تلویزیونی تماشا میکنند سختتر از دیگران بهخواب میروند. تلویزیون نیز همانند نوارهای ویدئویی و بازیهای کامپیوتری تحریککننده است و مانع خوابیدن کودک میشود، بنابراین قبل از ساعت خواب تمام لوازم الکترونیکی و صوتی و تصویری را خاموش کرده و در اتاق او تلویزیون قرار ندهید. برای شام غذایی سبک درست کنید، به فرزندتان چند ساعت قبل از خواب، آب، چای و نوشیدنی ندهید. همچنین از خوردن غذاهای سنگین و دیرهضم در آخر شب جلوگیری کنید.
* هنگام خواب به او آرامش دهید. کمک کنید تا فرزندتان آرام باشد، درست مانند زمانی که کوچکتر بود او را حمام کرده و برایش کتاب داستان بخوانید. سعی کنید که یک ساعت قبل از خواب او را بههیچ وجه نگران و مضطرب نسازید. چراغ خواب کمنوری در اتاقش روشن کنید.
در مورد چیزهایی که به او مربوط است صحبت کنید. شب، زمانی که فرزندتان به تنهایی در تختخوابش خوابیده بیشتر از طول روز در مورد مشکلاتش احساس نگرانی میکند. طوری نشان دهید که او بداند با مشکلاتش تنها نیست و شما او را در تمام کارهایش همراهی خواهید کرد. به او پیشنهاد کنید که یک صحنه آرام را تصور کند یا سعی کنید که با انجام تمرینات ساده و آرامبخش به خواب برود.