زیرا امروز شاهدیم یک رسانه در خط مشی و لوگو، ادعای سیاسی ندارد اما در محتوا رویکرد کاملا سیاسی دارد؛ به نوعی با رسانههایی دارای رویکرد غیرسیاسی اما با مدیران کاملا سیاسی مواجهیم.
سیاست و رسانه در ایران دو روی یک سکه با نام رسانه هستند و رویکرد سیاسی رسانه، غالب است و سایر محورها و فعالیتها را تحتالشعاع قرار میدهد. اکثر فعالان این حوزه مشکل را در نحوه مدیریت رسانههای کشور میدانند و معتقدند مدیران سیاسی، وجه سیاسی را به رسانه و محتوای آن تحمیل میکنند. این در حالی است که اکثر رسانههای کشور به یک جریان سیاسی مستقیم یا غیرمستقیم وابسته هستند.
آخرین اظهارنظرها در این زمینه در نشست بررسی شیوههای مدیریتی رسانههای کشور با حضور معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هفته گذشته توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و دانشگاه علامه طباطبایی در دانشکده علوم اجتماعی این دانشگاه مطرح شد.
محمدجعفر محمدزاده، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ابتدای نشست بررسی شیوههای مدیریتی رسانههای کشور، رسالت اصلی مطبوعات را ارتقا آگاهیهای عمومی جامعه و سطح بینش مردم دانست و با اشاره به ماهیت فرهنگی رسانههای کشور گفت: باید تلاش کنیم رسانه و مطبوعات را به حوزه فرهنگ بازگردانیم، زیرا اگر فرهنگ دچار آسیب شود تمامی حوزهها آسیب میبینند و دوری فضای مطبوعات از حوزه فرهنگی سبب ایجاد شکاف و آسیب در سایر بخشهای جامعه میشود.
محمدزاده عدمشکلگیری فضای رقابتی را مهمترین معضل ایجاد شده توسط مؤسسات مطبوعاتی عنوان کرد و اظهار داشت: عدمجذب نیروهای دانشگاهی و تحصیلکرده در رسانههای کشور یکی دیگر از معضلات جریان مطبوعاتی است.
وی عدمارائه شاخص و معیار حقیقی برای انتخاب مطبوعات برتر به جامعه را یکی دیگر از معضلات این حوزه دانست و خاطرنشان کرد: چون شاخص درستی در این حوزه وجود ندارد عدالت نیز اجرا نمیشود. حتی در پرداخت یارانهها، بهعلت عدمتعریف شاخص صحیح برای تعیین سطح کمی و کیفی مطبوعات این مشکل ایجاد میشود. همین مسئله در ارائه مجوز به متقاضیان حوزه رسانه نیز وجود دارد. اینکه برخی با روابط و نامه نگاریهای گوناگون به اخذ مجوز میپردازند مسئله مهمی است که عموما سبب میشود افراد با عدمتوانایی فکری یا مالی مورد نیاز برای گرداندن یک رسانه به تأسیس آن بپردازند و در همان ابتدا با مشکل روبهرو شوند.
محمدزاده فضای نمایشگاه مطبوعات را در خوشبینانهترین حالت یک دکه بزرگ مطبوعاتی عنوان کرد و گفت: این فضا میبایست فضای حاکم بر مطبوعات کشور را نشان بدهد در حالی که به فضایی تشریفاتی برای مصاحبهها و عکسهای خبری از شخصیتهای بازدیدکننده از نمایشگاه تبدیل میشود.
وی همچنین به راهکارهای نادرست برخی از جراید برای بالا بردن تیراژ اشاره کرد و گفت: قرارداد با شرکتها و مراکزی چون راهآهن برای خرید روزنامه بهمنظور بالا رفتن تیراژ، یکی از مسائلی است که حتی در برخی موارد سبب بروز مشکلاتی در این عرصه خواهد شد.
معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد ارتقای جمعیت اهل مطالعه مطبوعات را مهمترین راهکار در این زمینه دانست و افزود: اشتراک نشریات تخصصی با 50درصد تخفیف یکی از راهکارهایی است که میتوان برای حل این مسئله در نظر گرفت.
محمدزاده ارزیابی مستمر بر نشریات را بهصورت فصلی و معرفی برترین سرویسها و صفحات روزنامهها، تدوین تاریخ شفاهی مطبوعات و تأسیس سرای روزنامهنگاران بهمنظور ایجاد تعاملات بیشتر این قشر با یکدیگر را از فعالیتهایی دانست که از سوی معاون مطبوعاتی در روزهای پایانی سالجاری یا ابتدای سال آتی پیگیری خواهد شد.
دکتر امیدعلی مسعودی، مدیر گروه ارتباطات دانشگاه سوره نیز در این نشست مطبوعات کشور را در 3حوزه دولتی، خصوصی و حزبی تقسیم بندی کرد و اظهار داشت: بسیاری از این تقسیم بندیها گاهی آنقدر با هم ترکیب میشوند که نمیتوان بهصورت شفاف، رسانهای را خصوصی، دولتی یا حزبی دانست.
وی تحلیل بازار در فضای رسانهای را یکی از مهمترین موضوعات قابل توجه در بررسی وضعیت مطبوعات کشور دانست و گفت: بومی گرایی و تمرکززدایی از تهران بهمنظور توجه عادلانه به رسانههای نقاط مختلف کشور بهخصوص نشریات تخصصی از مسائل بسیار مهمی است که میتواند به ارتقای فضای رسانهای کمک کند.
این استاد دانشگاه به ضرورت آموزش حرفهای روزنامه نگاران برای دوری از روزنامه نگاری تقلیدی و آشنایی آنان با تحولات روز دنیا در این حرفه تأکید کرد و افزود: باید سازوکاری را فراهم کرد تا شاهد حضور دانشجویان و فارغالتحصیلان رشته روزنامهنگاری و ارتباطات در تحریریهها باشیم.
دکتر محمدرضا رسولی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این نشست، پیوستگی مشکلات حوزه مطبوعات را در سه بخش تولید، توزیع و مصرف عنوان کرد و اظهار داشت: حل مشکلات مدیریتی مطبوعات کشور در گرو حل مشکلات در هر سه بخش است.
وی با اشاره به اینکه دستیابی به حوزه روزنامه نگاری حرفهای تنها در گرو فعالیتها و شاخصههای حرفهای و ضابطهمند رقم میخورد، افزود: اینکه مطبوعات کشور نتوانستهاند کارکردهای روزنامهنگاری درستی داشته باشند دلایل گوناگونی دارد که از جمله آنها میتوان به فقدان مطبوعات حزبی و به دوش کشیدن بار مسئولیت آن توسط فضای کمی مطبوعات کشور و همچنین محدودیتهای دولتی اشاره کرد.
رسولی درباره دیگر مشکلات مدیریت رسانه کشور گفت: عدمرشد مطبوعات در شرایط رقابتی، توزیع نامتوازن مطبوعات در بازار، عدموجود زیرساختهای صحیح برای رشد مطبوعات، تربیت نیروی انسانی متخصص، روابط ناصحیح و بیاخلاقیهای میانرسانهای در جذب آگهیهای تجاری مهمترین مشکلات این حوزه است. دکتر عباس اسدی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز به ارائه برخی شاخصها در روزنامه نگاری اروپا پرداخت و اظهار داشت: در فرانسه یک روزنامه محلی بیشترین شمارگان را دارد در حالی که در ایران به مطبوعات محلی توجه زیادی نمیشود.