در هیاهو و شلوغی پارک ملت به کارگاهی که گرداگرد آن حصار بلند کشیده شده می‌روم. با حرکت آهسته، کلاه ایمنی به سر می‌گذارم و قدم به قدم به عمق زمین فرو می‌روم؛ جایی که از گرما و تابش نور آفتاب خبری نیست. ابتدا فقط گرد و غبار و صدای ماشین‌ها و دستگاه‌های حفاری شنیده می‌شود، اما کمی جلوتر طاق و دهانه تونل به‌خوبی قابل تشخیص است، گاهی هم صدای کارگرانی که با فریاد همدیگر را صدا می‌زنند شنیده می‌شود. آدم‌های پر تلاش، با کلاه‌های آهنین رنگی و نگاه‌هایی که پر از اشتیاق است از مقابل یکدیگر عبور می‌کنند. کارگران زیادی از مناطق مختلف کشورمان با اتحاد و همبستگی مشغول کار هستند تا ماشین سواری در بزرگراه‌های زیرزمینی شهر را در آینده به رویمان بگشایند.
بعد از تجربه ساخت تونل توحید و رسالت به انتظار احداث تونل نیایش هستیم. این تونل بزرگ‌ترین بزرگراه زیرزمینی پایتخت محسوب می‌شود . قرار است ابتدای سال 92 این تونل به بهره‌برداری برسد و به بزرگراه دوطبقه مدرس متصل شود. تونل نیایش بزرگ‌ترین پروژه عمران شهری است که این روزها فعالیت‌‌اش ادامه دارد. 7/6کیلومتر تونل به همراه بیش از 2300 رمپ و لوپ و شیب راهه و همچنین بزرگ‌ترین پارکینگ زیرزمینی پایتخت، هدف این تلاش بی‌وقفه کارگران در عمق 20متری زمین است.
صمد ذواشتیاق، شهرساز و کارشناس امور شهری درخصوص کاهش ترافیک در محدوده پل صدر به نکات جالبی اشاره می‌کند. به گفته وی تمامی مسیرهای اصلی شهر تهران، شمالی به جنوبی بوده است، در حالی که ازدحام در شرق و غرب تهران رو به افزایش است؛ وجود چنین تونلی در شهر تهران نه تنها بار ترافیکی اتوبان صدر را کاهش می‌دهد بلکه ترافیک سطح شهر تهران را سامان می‌دهد. در کلانشهری مثل تهران، تردد داخل شهری مردم از دغدغه‌ها مهم شهرداری است چراکه تردد آسان و سریع، علاوه بر تأثیرات روانی و اجتماعی مناسب، در کاهش هزینه‌های فردی و شهری نقش بسزایی خواهد داشت.
در سال‌های اخیر روند رو به رشدی را در عرصه مسیرهای ارتباطی داخل و خارج شهری شاهد بوده‌ایم. موفقیت در اجرای تونل توحید و تأثیرات خاص آن در ترافیک شهری، چشم‌انتظاری برای افتتاح طرح‌های جدید را صدچندان کرده است؛ تونل نیایش حاصل این انتظار است. این زیرگذر به 2تونل رفت و برگشت به طول 7 هزار و600متر طراحی شده است. در مسیر حرکت شرق به غرب، این پروژه از بزرگراه مدرس آغاز و از زیر خیابان آفریقا، ولیعصر و پارک ملت گذشته و به بزرگراه نیایش متصل می‌شود.آغاز احداث تونل نیایش همزمان با پروژه طبقاتی شدن پل صدر صورت می‌گیرد تا هردو پروژه ابتدای سال 92 آماده بهره برداری شوند.
ملاقات در زیرزمین
تمامی نکات ایمنی و تجهیز کارگاه در نظر گرفته شده و افراد با اطمینان قدم از قدم بر می‌دارند. درمحدوده پارک نونهالان، کودکان زیادی همراه با والدینشان سرگرم بازی هستند. یکی از این والدین درخصوص اطلاع از حفاری و احداث تونل می‌گوید: از زمانی که ساخت و حفاری تونل آغاز شده است هیچ خللی در رفت‌وآمد وی به پارک به‌وجود نیامده و با اطلاع از حفاری تونل باز هم برای گردش و تفریح به پارک مراجعه می‌کند. تمامی افراد در هیاهو و تکاپو هستند تا هیچ تاخیری در روند احداث و حفاری تونل به وجود نیاید. تحکیم و حفاری تونل به روش اتریشی صورت می‌گیرد که با استفاده از تکنولوژی روز و با تجهیزات پیشرفته‌ای طراحی شده است.
در این روش ابزار‌سنجی مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ بدین صورت که ابزارهایی در سطح زمین و داخل تونل قرار داده می‌شود تا هرگونه حرکت و رانش زمین را به صورت آمار و داده تحت کنترل قرار دهد و کارشناسان با بررسی و تحت نظر داشتن مداوم این داده‌ها، به حفاری تونل ادامه دهند. تمامی تجهیزات طبق آخرین استانداردهای جهانی طراحی شده و صورت گرفته. سیستم تهویه هوا در این تونل، سیستم تهویه طولی است که ورود هوای تازه و پاک و خروج هوای آلوده از تونل را آسان می‌کند. سیستم نور، کاهش آلودگی صوتی و تجهیزات ایمنی همه از این قانون پیروی می‌کنند.پهنای باند در برخی نقاط از 2خط‌و یک خط اضطراری (3لاین) و در مقاطع خروجی تونل از 3خط و یک خط اضطراری (4لاین) تشکیل می‌شود. درواقع پهنا و عرض تونل‌های رفت و برگشت از 14متر تا 32متر متغیر است.
از توحید تا نیایش
تونل توحید تجربه ارزنده‌ای در امر تونل‌سازی برای مدیران شهری محسوب می‌شود و امروزه با توجه به تجربه به‌دست‌آمده از تونل توحید، انتظار می‌رود که ساخت تونل نیایش با سرعت، دقت و کیفیت مطلوب‌تری دنبال شود. البته پروژه تونل نیایش گذشته از لحاظ حجم، عملیات و متراژ تفاوت‌های دیگری با 2تونل رسالت و توحید دارد. در طراحی این پروژه 3خروجی در نظر گرفته شده است که حرکت غربی- شرقی تونل را توسط سه‌راهی‌هایی که در نوع جنس و خاک منحصر به فرد هستند، به شمالی - جنوبی تغییر می‌دهد و در انتها به خروجی کردستان منتهی می‌شود. همچنین به منظور رفاه افرادی که قصد عزیمت به پارک ملت و پردیس سینمایی را دارند، در داخل تونل، خروجی‌ای طراحی شده که به پارکینگ طبقاتی (با گنجایش 4000 دستگاه خودرو) در کنار پارک ملت منتهی می‌شود. از جمله نکات دیگری که در احداث تونل نیایش مدنظر قرار گرفته است، برخورداری از کیفیت مطلوب و سرعت قابل قبول در ساخت و کاهش هزینه‌هاست.
کارگران مشغول کارند...
بیش از هزار کارمند و کارگر در پروژه تونل نیایش و طبقاتی‌شدن پل‌صدر در 9 جبهه کاری به صورت مداوم و شبانه‌روز، مشغول کار هستند تا هیچ تأخیر و خللی در روند بهره‌برداری از پروژه صورت نگیرد.هر دو پروژه تونل نیایش و طبقاتی شدن پل‌صدر در 2فاز صورت می‌گیرد که فاز یک هردو پروژه به تصویب سازمان فنی- مهندسی شهر تهران رسیده است و نقشه‌های اجرایی فاز 2 در مرحله اتمام تولید به سر می‌برد. پیمانکاران در 2بخش شرقی و غربی مشغول به کار هستند تا به حفاری تونل نیایش سرعت بالاتری بخشند. تا به حال ایمنی و تجهیز تمامی کارگاه‌های دسترسی تونل نیایش (9 کارگاه بزرگراه مدرس، صدر، انتهای گل‌آذین در پارک نونهالان، ضلع شمالی بزرگراه صدر، خیابان ولیعصر (پارک ملت)کردستان و نیایش و گلشهر) صورت گرفته است.به منظور کنترل کیفیت و مطابقت با استانداردهای روز، نظارت بر ساخت بخش شرقی تونل نیایش (مسیر رفت) با همکاری مشاوران اتریشی طراحی و ساخته می‌شود.
ساخت یک اثر هنری
به منظور رعایت نکات ایمنی و در نظر گرفتن زیبایی ظاهری تونل، تأسیساتی به طول 6کیلومتر ساخته شده است که کابل‌های برق فشار قوی که در بالای اتوبان صدر وجود دارد به این تونل تأسیساتی انتقال داده می‌شود که دسترسی و تعمیر و نگهداری از این کابل‌ها به مراتب آسان‌تر است و همچنین خطرات و صدمات احتمالی ناشی از زلزله و آتش‌سوزی را به حداقل می‌رساند.از نکات مهم دیگر این پروژه می‌توان به هرس و انتقال درختان حاشیه بزرگراه به بوستان ولایت (قلعه مرغی) اشاره کرد؛ ضمن اینکه طراحی‌های زیبا و چشم‌نوازی برای حاشیه پل طبقاتی صدر در نظر گرفته شده است. امید است که با طراحی و اجرای ساخت و سازهای اینچنینی شاهد کاهش بارترافیکی کلانشهر تهران که خود موجب صرفه جویی در هزینه‌های سوخت و ایجاد هوای پاک و سالم می‌شود، باشیم.