به گزارش همشهری‌آنلاین در نشست خبری صبح‌سه‌شنبه،13 اردیبهشت ، که با حضور جهانگیر نصری اشرفی،دبیرجشنواره،علی ترابی، سرپرست دفتر موسیقی و لطیفی‌سرشت، دبیر اجرایی جشنواره برگزار شد، ضمن اعلام این خبر اطلاعات و اخبار تازه‌ای از روند برگزاری این جشنواره در اختیار خبرنگاران قرار گرفت.
بر اساس این گزارش 7 گروه اجرایی، 9 سخنران و 53 هنرمند و میهمان از کشورهای دیگر در این جشنواره حضور دارند و در نهایت بیست نوبت اجرا در تهران و شش نوبت در کرمان برای این جشنواره تدارک دیده شده است.
جهانگیر نصری اشرفی ، دبیر جشنواره هفتم موسیقی نواحی ایران با اشاره به حضور یک گروه موسیقی فولکوریک از بلژیک در این جشنواره گفت: این گروه شکل ویژه‌ای از داستان پردازی کلاسیک قرون وسطایی را روایت می‌کنند که به لحاظ قدمت موضوع جای توجه ویژه‌ای دارد. آنها قرار است همراه با موسیقی و عروسک روایت خود را ارائه دهند و از این جهت قرار است مقایسه‌ای میان داستانهای کلاسیک اروپایی و ایرانی داشته باشیم.
وی با معرفی دیگر بخشهای جشنواره‌ی موسیقی نواحی،افزود: برپایی کارگاه‌های آموزشی بر مبنای داستانهای خنیایی در دانشگاه تهران و همچنین سلسله جلسات سخنرانی درباره مبانی ساختاری داستانهای خنیایی در خانه موسیقی از دیگر بخشهای این جشنواره است که در کنار اجرای عمومی گروه‌ها در تالار وحدت و رودکی کامل می‌شود. ما تلاش کرده‌ایم فضای اجرای این گروه‌ها منطبق با فضای موسیقی خنیایی باشد.
اشرفی گفت: موسیقی نواحی در تمام این سالها نادیده گرفته شده است، در حالی که این موسیقی صرفا موسیقی نیست بلکه بخش مهمی از دستاوردهای تاریخی و رویدادهای اجتماعی و فرهنگی ما را در خود نهفته دارد و در دل فرهنگ شفاهی ایران زمین رخنه کرده است.
او موسیقی نواحی را یکی از با اهمیت ترین انواع هنر موسیقی در کشور نام برد و افزود: این موسیقی قابلیت پرداختن بیش از این دارد و همه ما سعی کرده‌ایم در این جشنواره حداقل به یکی از منابع کلیدی آن بپردازیم و با توجه به پیشنهاد دفتر موسیقی از سال گذشته قرار شد به یک جمع بندی نهایی برسیم و بر این اساس کلیت موسیقی نواحی یا همان موسیقی اقوام و عشایر ایرانی را به سه دسته تقسیم کردیم. زیرا هر کدام از این لحن‌ها در اختیار مفاهیم خاصی است.
سرویراستار دانشنامه موسیقی ایران گفت: موسیقی قومی عشایری ایران به لحاظ محتوا و مضمون از فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌های متنوعی تشکیل شده که هر کدام سلسله شاخص‌های تاریخی را دنبال می‌کنند و اگر قرار بود با این گستردگی جشنواره را برگزار کنیم کارمان سخت می‌شد. در حالی که هدف ما برپایی یک جشنواره کاملا تخصصی بود و ترجیح دادیم با توجه به زمانی که در دست داریم تمرکز خود را بر یک موضوع قرار دهیم به طوری که در این جشنواره شما موسیقی کسب و کار و یا موسیقی جشن و سرور را نخواهید شنید بلکه صرفا بر موسیقی خنیایی متمرکز شده‌ایم.
دبیر جشنواره‌ی موسیقی نواحی گفت:ترجیح دادیم به جای آنکه به موضوعات متنوعی سرک بکشیم بدون آنکه به نتیجه خاصی برسیم ،تنها یک موضوع را انتخاب کنیم. در این مسیر ناچار شدیم برخی از ژانرها را نادیده بگیریم اما توجه داشته باشید که موسیقی بخشی‌ها و یا عاشیق‌ها در همین داستانهای خنیایی خلاصه شده است و این موضوع یکی از پایه‌های اصلی موسیقی قومی و عشایری را شکل می‌دهد.
او با معرفی موضوع مورد بررسی در این دوره از جشنواره موسیقی نواحی عنوان کرد: برای آنکه فاصله و تمایزی با جشنواره‌های دیگر و همچنین دوره‌های پیشین جشنواره نواحی داشته باشیم داستانهای خنیایی را در چهار بخش مورد بررسی قرار می‌دهیم. در بخش نخست خنیا گران سالخورده‌ای که تا کنون در جشنواره‌ها کمتر شرکت داشته‌اند و دو تا سه نسل از هنرمندان موسیقی نواحی را تربیت کرده‌اند به اجرا می‌پردازند.
نصری اشرفی همچنین از تشکیل یک تیم حرفه‌ای برای استخراج مجموعه ادبیات خنیایی خبر داد و افزود: این گروه قرار است از زبان‌ها و گویش‌های مختلف فارسی، مجموعه ادبیات خنیایی را استخراج کنند که امیدواریم این کتاب در جشنواره‌های آینده ارائه شود و به عنوان منبع کاملی از ادبیات خنیایی در اختیار علاقمندان این رشته قرار بگیرد.
او تصریح کرد: موسیقی نواحی یک موسیقی کاربردی است و از ذات فعالیت‌های اجتماعی و معیشتی سرچشمه می‌گیرد لذا وقتی ساختارهای معیشتی، فکری و اجتماعی در جامعه‌ای از بین می‌رود و تفاوت می‌کند پس طبیعی است که مخاطب آن نیز کاسته شود اما آنچه به ما مربوط می‌شود مسئولیت‌های همه جانبه‌ای برای شناسایی، ثبت و ضبط این موسیقی است.
دبیر جشنواره‌ی موسیقی نواحی در پایان تصریح کرد: ظرفیت‌های موسیقی نواحی ایران به اندازه‌ای است که یک جشنواره در طول سال برای آن کفایت نمی‌کند، اما اگر عنوان جشنواره را از آن بگیریم و در طول سال کنگره‌ها و اجراهای مختلفی را به آن اختصاص دهیم شاید این استمرار در جشنواره نواحی ایجاد شود اما اگر بخواهیم از این جشنواره تا جشنواره بعدی تنها مبتنی بر پژوهش کار کنیم، نیاز به زمانی داریم که یک سال برای آن کفایت نمی‌کند.
در ادامه این نشست ،علی ترابی سرپرست دفتر موسیقی به تشریح دیدگاه‌های خود درباره این جشنواره و پاسخ به برخی سوالات پرداخت.
به گفته آقای ترابی موسیقی نواحی یکی از غنی‌ترین و با ارزش‌ترین شاخه‌های موسیقی است و وقتی بعد از شش سال وقفه جشنواره‌ای را در این زمینه مجددا راه‌اندازی می‌کنیم، یعنی به این موسیقی اهمیت می‌دهیم اما برای ایجاد انگیزه در مخاطبان آن نیاز به یک عزم ملی داریم.
او افزود: طی شش سال گذشته این جشنواره به دلایل متعددی برگزار نشد و شاید یکی از دلایل آن این بود که جشنواره را در گوشه‌ای از جشنواره موسیقی فجر پوشش می‌دادیم و در کنار سایر بخشهای موسیقی معرفی می‌کردیم. البته تجربه بدی هم نبود و مخاطبان جشنواره از این فرصت برای شنیدن موسیقی نواحی استفاده می‌کردند.
او اضافه کرد: به زعم ما اضافه شدن بخش نواحی به جشنواره موسیقی فجر به لحاظ شاخص‌های حرفه‌ای یک فستیوال هنری به جشنواره آسیب زده بود و باعث پراکندگی موضوع در این جشنواره شده بود که به نوعی برای موسیقی نواحی هم دستاورد زیادی کسب نمی‌کرد. از سوی دیگر تصور ما بر این بود که موسیقی نواحی نیاز به یک جشنواره مستقل با هویت مستقل دارد تا بتواند به شکل کاملتری برای جذب مخاطبان داخلی و خارجی برنامه‌ریزی کند.
ترابی ادامه داد: از این پس همچون دوره‌های گذشته جشنواره موسیقی فجر ،قرار نیست بخش مستقلی به موسیقی نواحی اختصاص پیدا کند. چه بسا که به زعم ما دیگر بخشهای جشنواره موسیقی فجر نیز قابلیت تفکیک و برگزاری جشنواره‌های مستقل را دارند زیرا یک فستیوال حرفه‌ای باید بخشهای کمتری را تحت پوشش خود قرار دهد.
سرپرست دفتر موسیقی، جشنواره نواحی را یکی از غنی ترین و با ارزش ترین شاخه‌های موسیقی دانست و افزود: تمام اجزای موسیقی نواحی از فرهنگ دینی، بومی و تاریخی ما نشات می‌گیرد و با هویت فرهنگی کشورمان پیوند خورده است. در تمام دنیا نیز جشنواره‌های متعددی برگزار می‌شود، اما همواره فرهنگی ترین جشنواره‌ها آنهایی است که ریشه در فرهنگ ملت‌ها دارد.
او در بخش دیگری از سخنان خود با اظهار تاسف از بی مهری که طی سالهای اخیر نسبت به موسیقی نواحی صورت گرفته عنوان کرد: متاسفانه موسیقی نواحی در سالهای اخیر تحت تاثیر روز افزون موسیقی‌های روز قرار گرفته و مخاطبان آن به ویژه نسل جوان نتوانسته‌اند با این شاخه موسیقی ارتباط برقرار کنند و سرمایه‌گذاران نیز رغبت نداشتند دست به سرمایه گذاری در این حوزه بزنند. به همین دلیل گروه‌های موسیقی نواحی به مرور از جایگاهی که باید داشته باشند فاصله گرفتند.
ترابی اظهار امیدواری کرد که در آینده‌ای نزدیک با استمرار جشنواره موسیقی نواحی و راه اندازی پایگاه‌های موسیقی نواحی در شهرهای مختلف بتوانند در رشد و توسعه موسیقی و شناسایی و تثبیت آن گام موثری بردارند.
او در همین رابطه از راه اندازی قطعی پایگاه موسیقی نواحی در دو منطقه سیستان و بلوچستان و مناطق ترک نشین ایران خبر داد و افزود: با راه‌اندازی این پایگاه‌ها تمام آنهایی که به جشنواره می‌آیند و یا آنهایی که در جشنواره حضور ندارند با ما ارتباط دائم خواهند داشت تا از طریق آنها به حفاظت و حمایت از این موسیقی اصیل بپردازیم و امیدواریم در پایان جشنواره به اهدافی که برای برگزاری آن فکر کرده بودیم، دست یابیم.
سرپرست دفتر موسیقی ،همچنین درباره دلایل میزبانی کرمان در کنار استان تهران توضیح داد: استان کرمان از همان شروع راه اندازی جشنواره موسیقی نواحی خواستگاه این جشنواره بود و از همان گام نخست با آن شکل گرفت، اما احتمال دارد برای سالهای آینده روند برگزاری را معکوس کنیم به طوری که بخش اصلی را به کرمان برده و بخشهای جنبی را در تهران برگزار کنیم. در واقع کرمان همواره به عنوان پایگاه اصلی جشنواره موسیقی نواحی پابرجا خواهد بود.
او درباره عدم انتخاب این استان برای یکی از دو پایگاه موسیقی نواحی که به زودی راه اندازی خواهند شد، توضیح داد: استان کرمان استعدادهای بسیاری در عرصه موسیقی نواحی دارد اما به واسطه میزبانی این جشنواره طی سالهای گذشته، شناسایی بهتری از موسیقی نواحی خود و نوابغ آن پیدا کرده است. در حالی که استانهای محرومی همچون سیستان و بلوچستان نیاز به توجه بیشتری دارند و در قیاس با سایر استان‌ها در معرض خطر بیشتری برای فراموشی موسیقی نواحی و اسطوره‌های آن هستند.
علی ترابی در بخش دیگری از سخنانش مطرح کرد: وقتی بعد از شش سال وقفه جشنواره‌ای را مجددا راه‌اندازی می‌کنیم یعنی به این موسیقی اهمیت می‌دهیم. از سوی دیگر پایگاه‌های موسیقی نواحی را برای سرمایه گذاری جدی روی این موسیقی شکل خواهیم داد و این پایگاه‌ها قرار است استانهای همجوار خود را نیز پوشش دهند. اما فراموش نکنید که امروزه تمامی موسیقی‌های فولک دنیا تحت تاثیر موسیقی‌های روز هستند و ایجاد علاقه و انگیزه برای مخاطبان در حد توان دفتر موسیقی به تنهایی نیست بلکه باید برای آن یک همت ملی به خرج داد.
او همچنین در پاسخ به سوالی درباره‌ی مراحل ارائه مجوز به گروه‌های موسیقی نواحی و ممیزی اشعار آنها توضیح داد: با توجه به مشکلاتی که در سالهای گذشته وجود داشت از سال گذشته از تمام اقوامی که دارای کلام هستند درخواست کردیم افراد متخصصی را به ما معرفی کنند که با شعر مناطق آنها آشنایی دارند. از این پس ما شعر این گروه‌ها را به این ستادهای تخصصی می‌فرستیم تا مورد ارزیابی آنها قرار بگیرند زیرا روی بحث قومیت‌ها حساسیت داریم و این موضوعی فراتر از موسیقی است و برای اینکه زیبایی شناسی کار دچار آسیب نشود از همین هنرمندان بومی بهره گرفته‌ایم.
مجید لطیفی سرشت ـ دبیر اجرایی جشنواره ـ نیز با ارائه آمار و توضیحاتی درباره هفتمین جشنواره موسیقی نواحی بیان کرد: امسال جشنواره به طور همزمان در تهران و کرمان برگزار می‌شود و سالن‌های رودکی، وحدت، خانه موسیقی و دانشگاه تهران در این شهر و دو سالن عماد و خانه شهر در کرمان میزبان جشنواره هستند.
او درباره تهیه بلیت‌های جشنواره نیز توضیح داد: بلیت‌ها امروز در کمیته بلیت جشنواره واقع در طبقه هفتم تالار وحدت قابل ارائه است و دانشجویان رشته موسیقی با ارائه کارت دانشجویی و هنرمندان با ارائه کارت خانه موسیقی می‌توانند از بلیت‌های رایگان استفاده کنند.
لطیفی سرشت، ضبط اجرای گروه‌ها در طول جشنواره را نیز از دیگر دستاوردهای این دوره دانست و افزود: تمامی اجراها در سالن‌های کرمان و تهران ضبط می‌شود و علاوه بر آن 25 هنرمند انتخاب خواهند شد تا فیلم‌های مستند حرفه‌ای از هنرمندان پیشکسوت و سالخورده موسیقی نواحی تهیه کنند.