روند ساخت مترو در تمام این سال‌ها حکایتی است خواندنی با فراز و فرودهای بسیار. فصل مشترک تمام این ماجرا را هم می‌توان در چگونگی تخصیص بودجه و اعتبار مالی دید؛ مشکلی که هنوز هم با وجود تمام هماهنگی‌های صورت گرفته، کم و بیش وجود دارد. این مورد آخر را می‌توان از صحبت‌های هابیل درویشی متوجه شد. طبقه هشتم ساختمان بزرگ سیمانی در مجاورت ایستگاه شهید باقری، محل ملاقات ما با هابیل درویشی، مدیرعامل شرکت متروی تهران و حومه است؛ مردی که امسال را سال خوش مترو می‌داند. او برای آینده برنامه‌ریزی کرده و قصد دارد بدون سر و صدا کار خود را پیش ببرد چراکه اعتقاد دارد مردم همیشه همه کارها را زیر نظر دارند. گفت‌وگوی ما با مرد شماره یک مترو را بخوانید.
- حدود 4 ماه از حضور شما در سمت مدیرعاملی شرکت متروی تهران و حومه می‌گذرد. در این مدت ارتباط دولت و شهرداری با متروی تهران به کجا رسیده است؟
من به هیچ وجه این طور نگاه نمی‌کنم که ارتباط مترو را با شهرداری یا دولت تفکیک کنم. می‌بینم که هر جا می‌روم چه در دولت و چه در شهرداری همه نظر مثبت داشته و قصد کمک کردن به مترو را دارند. ما هم به‌دنبال توسعه مترو و ساخت ایستگاه، وارد کردن قطارها و واگن‌ها و نیز افزایش مسافران هستیم. اگر خاطرتان باشد در جلسه معارفه خود هم گفتم که کار عمرانی هر چقدر دور از جنجال و در یک بستر آرام فعالیت کند در نتیجه بهتر انجام خواهد شد.
در مقابل، این فعالیت هر چقدر سیاسی‌تر دیده شود و با سوگیری‌های سیاسی باشد کار دشوارتر شده و دود ناشی از آن هم به چشم مردم می‌رود که این یک ضرر ملی است. هر چند نمی‌توان گفت که مترو دور از همه چیز باشد و حتی با رسانه‌ها هم تعامل نداشته باشد. اتفاقا این رسانه‌ها هستند که می‌توانند به مترو کمک کنند و با مطرح کردن مشکلات، نیازها و حقیقت‌ها در ارتباط با مترو در این عرصه خیلی کمک کنند که البته این مهم هم باید دور از نگرش‌های سیاسی باشد. متأسفانه در کشور ما مورد سیاسی زیاد است اما نگاه من به این موضوع به هیچ وجه سیاسی نیست و تمام تلاش خود را به این نکته معطوف کرده‌ام که امسال 15 کیلومتر مترو ساخته و آن‌را آماده تحویل کنم تا به بهره‌برداری برسد. ضمن اینکه در برنامه داریم حدود 300 واگن جدید را امسال به ناوگان مترو اضافه کرده تا بتوانیم تعداد مسافران را یک میلیون نفر افزایش دهیم. غیراز این موارد همچنین در نظر داریم 20 کیلومتر خطوط دیگر را بسازیم تا در سال‌های آینده مورد بهره‌برداری قرار بگیرند.
- به‌نظر می‌رسد فضای تعامل بین نهادهای مسئول در ساخت مترو بهتر شده است. در حوزه تخصیص بودجه مترو چه اتفاقاتی افتاده است؟
ببینید، بودجه مترو از دو محل برای ما تأمین می‌شود. بخشی از بودجه عمرانی مترو را شهرداری و بخش دیگر را دولت تأمین می‌کند. به همین دلیل ما باید با هر دوی این نهادها ارتباط داشته باشیم. در توضیح بیشتر باید بگویم که از ابتدای امسال شهرداری و دولت به ما کمک کرده‌اند اما درباره اینکه کدام نهاد چه مقدار کمک کرده است می‌توان به آمار موجود رجوع کرد.
شهرداری از ابتدای سال، 70 میلیارد تومان به مترو کمک کرده است و دولت حدود 31میلیارد تومان. البته احساس ما این است که دولت هم قصد کمک به مترو را دارد اما مسئله اینجاست که معمولا بودجه‌های دولتی از اواخر تیرماه اختصاص داده می‌شود. دولت هم وعده‌های زیادی برای ساخت مترو، ترخیص قطارها و واگن‌ها و نیز یارانه‌ها داده است. ضمن اینکه ما در حال حاضر مشغول ترخیص واگن‌های خود هستیم و اگر اعتبار مورد نظر بموقع به ما برسد ما هم می‌توانیم با مدیریت، این بودجه را صرف هزینه‌ها کنیم. الان هم در حال ترخیص 85 قطار و واگن هستیم که احتمال می‌دهیم تا 2 ماه آینده این قطارها وارد ناوگان حمل‌ونقل مترو شوند. برای قطارهایی که در دست ترخیص داریم نیز 44 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم که 23 میلیارد تومان برای ترخیص واگن‌هاست و مابقی آن اعتبار نیز هزینه‌های داخلی برای ساخت و مونتاژ یا تأمین قطعاتی است که از داخل باید تأمین شوند.
- هزینه‌های جاری مترو در هر ماه چقدر است؟ آیا اعتبارات مورد نیاز را دریافت کرده‌اید؟
مترو در هر ماه باید 50 میلیارد تومان فقط بابت هزینه‌های عمرانی پرداخت کند. در نتیجه در 3 ماه گذشته ما باید 150میلیارد تومان دریافت می‌کردیم تا معادل همان مقدار هم عملیات عمرانی انجام دهیم. البته این مقدار جدای از بودجه مورد نیاز برای تجهیزات است. باید به این نکته اشاره کنم که یکی دیگر از تفاوت‌های مهم عملیات عمرانی در مترو و نیاز آن به اعتبارات مالی از این بابت است که تزریق بودجه برای مترو باید به روز باشد. در فعالیت‌های عمرانی غیراز مترو می‌توان صبر کرد یا زمان را تغییر داد اما در مترو این طور نیست. کار در مترو روزانه است و حتی گاهی ما کار دو شیفته و شبانه‌روزی داریم ضمن اینکه بخش اعظمی از کار را هم باید شب‌ها انجام دهیم. این را هم در نظر بگیرید که وقتی در یک خط حفاری صورت می‌گیرد باید بلافاصله بعد از آن دیگر اقدامات لازم برای ایمنی مسیر و تجهیز آن صورت بگیرد که همه اینها نیازمند هزینه است. هم دولت و هم شهرداری باید به این مورد توجه کنند تا بودجه متروبه‌روز پرداخت شود. در حقیقت نظر ما این است که بودجه مترو باید مانند حقوق کارکنان دولت پرداخت شود. چطور دولت اصرار دارد که حقوق کارکنان را سر وقت و ابتدای هر ماه بپردازد، بودجه مترو هم باید از چنین اولویتی برخوردار باشد. یعنی اگر بودجه به مترو تزریق نشود خطر ریزش و تلفات انسانی وجود دارد.
- شما گفتید هزینه ماهانه مترو حدود 50 میلیارد تومان است. همچنین طبق گفته‌های خودتان از ابتدای امسال هم حدود 100 میلیارد تومان به مترو پرداخت شده است. در این حالت 50 میلیارد تومان کسری بودجه وجود دارد. در چنین وضعیتی شما چطور کار کرده‌اید؟
مترو در حال حاضر به خیلی از پیمانکارها بدهکار است. ما با پیمانکاران که حدود 100 شرکت هستند در تعامل هستیم و با جابه‌جایی در زمان‌های پرداخت کار را پیش می‌بریم تا کار انجام شود.
- بودجه کلی امسال مترو چقدر است؟
برای بودجه سال‌جاری مترو، دولت حدود 240 میلیارد تومان و شهرداری هم 600 میلیارد تومان را باید تأمین کنند که البته 50 میلیارد تومان از این مقدار هم به‌صورت کمک‌های غیرنقدی است.
- طبق اطلاعات و اخبار موجود بودجه عمرانی مترو در سال گذشته هم به‌صورت کامل از سوی دولت پرداخت نشده است در حالی‌که مترو کار عمرانی خود را انجام داده است. این امر چه تأثیری بر توسعه مترو داشته است؟
متأسفانه چنین اتفاقاتی تأثیر منفی خود را روی مترو داشته است چراکه نمی‌توان بودجه باقی‌مانده از سال گذشته را به سال جدید منتقل کرد. در این مورد هم به‌عنوان مثال دیدیم که بهره‌برداری از متروی تجریش که قرار بود سال گذشته انجام شود به تاخیر افتاد و امیدواریم این مسیر امسال راه‌اندازی شود. من این مسئله را صادقانه به دوستان عرض کرده‌ام که ما می‌خواهیم امسال 15 کیلومتر کار آماده را تحویل دهیم. این زمانی محقق می‌شود که اعتبار مورد نیاز پرداخت شود. زمانی که مسئولان این بودجه را بدهند ما هم می‌توانیم برای هر یک متر عملیات عمرانی انجام شده در مترو صورتحساب بدهیم.
اما اگر اعتباری پرداخت نشود شاید بخشی از کار عقب بیفتد چرا که کار ما معادل اعتبار پرداختی انجام می‌شود. اینکه در برخی رسانه‌ها از بابت اعتبارات مترو حرف‌هایی را مطرح می‌کنند به این دلیل است که کارشناسی بلد نیستند. بودجه مترو را باید یکجا پرداخت کرد. در پاسخ به این رسانه‌ها هم این مورد را مطرح می‌کنم که هر کس در این ارتباط حرفی دارد یا خودش کارشناس است یا کارشناس دارد، با کارشناس خود بیایند و برای ریال به ریال آن ما پاسخ و کار ارائه دهیم. در مترو هیچ کاری بدون حساب و کتاب انجام نشده و نمی‌شود.