تاریخ انتشار: ۱۶ مهر ۱۳۹۰ - ۰۷:۱۷

زهرا رفیعی: کشورهای دنیا را می‌توان با نگاه‌های مختلفی دسته‌بندی کرد که یکی از غم‌انگیز‌ترین‌شان تقسیم‌بندی براساس نیاز کودکان به کمک‌های جهانی است.

نیاز بیش از تصور به غذا در شمال و شاخ آفریقا، ناآرامی‌های اجتماعی در شمال آفریقا و خاورمیانه و قحطی در سودان ، مهم‌ترین اتفاقاتی است که در سال‌جاری میلادی برای کودکان افتاده است.حال بچه‌ها در کشور‌های آفریقایی چندان تعریفی ندارد. بیش از نیم میلیون کودک در آستانه خطر مرگ حتمی بر اثر گرسنگی هستند. آنچه در سومالی رخ می‌دهد از قیمت‌های بالای غذا و مشکلات نظامی باعث شده که بیش از 3-2 میلیون کودک در اتیوپی، کنیا و سومالی دچار سوء تغذیه شوند. بهار عربی خواسته‌های اجتماعی و اقتصادی زیادی را در کشور‌های فقیر که به فساد اقتصادی و بیکاری معروفند ایجاد کرده است.

روند رو به رشد قیمت غذا و سوخت و کمیابی آب و خشونت سیاسی و ناامنی اجتماعی به‌شدت بر زندگی کودکان و زنان تأثیر گذاشته است. موضوعات زیادی برای نگرانی در مورد کودکان و زنان در این منطقه وجود دارد به‌خصوص در لیبی، سوریه و یمن؛ جایی که موضوعات سیاسی تأثیر بیشتری بر زندگی کودکان گذاشته است. تغییرات آب و هوایی اوضاع را بدتر کرده است. در کشور‌های شرقی‌تر مانند فیلیپین چندین توفان در سال باعث شده کودکان زیادی مجبور به ترک محل زندگیشان شوند. آنها از طریق همان آبی که خانه‌هایشان را ویران کرده بیمار می‌شوند. در کره‌شمالی برنامه‌ریزی‌های نادرست، تداوم کمبود غذای منطقه‌ای به همراه بلایای طبیعی و کاهش کمک‌های جهانی، سوءتغذیه را برای کودکان و مادرانشان به همراه آورده است، به‌طوری که 37درصد از جمعیت این کشور وابسته به کمک‌های جهانی هستند.در سال گذشته بیشترین کمک‌های انسان‌دوستانه به کشور‌ سودان با 178 میلیون دلار و در مرحله بعد به کنگو، زیمبابوه، پاکستان، هائیتی، اتیوپی و سودان جنوبی شده است. این کمک‌ها از سوی ژاپن، اتحادیه اروپا، صندوق شرایط اضطراری سازمان ملل و صندوق مشترک کمک‌های انسان‌دوستانه انجام شده است.

اروپای مرکزی و شرقی و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع

در یکی دو سال اخیر این منطقه بحران خاصی را تجربه نکرده است اما زلزله‌ای که در ماه می‌2011 در ترکیه آمد به صراحت حساسیت و آسیب‌پذیری منطقه را در برابر بلایایی مانند زلزله، سیل، رانش زمین و شرایط آب و هوایی‌بد یادآوری کرد. کشور قرقیزستان هنوز از شرایط خشونت سیاسی سال 2010 خارج نشده و دوره نقاهت را به سر می‌برد. این نگرانی در مورد بخش‌های قره‌باغ، آبخازیا، اوستیای جنوبی (بخشی از گرجستان)، ترنس‌نیستریا (بخشی از روسیه) و کوزوو همچنان وجود دارد. جنگ بیشترین تأثیر را بر زندگی غیرنظامی‌ها می‌گذارد. بعد از فروپاشی شوروی بسیاری از جمهوری‌های استقلال‌طلب وضعیت کلی سیاسی در این منطقه را پیچیده کرده‌‌اند.

آسیا و اقیانوسیه:

از زلزله گرفته تا توفان‌ و بادهای موسمی؛ 89درصد از مردمی که از فجایع طبیعی در سال 2010 رنج برده‌اند در آسیا زندگی می‌کنند. پاکستان به تنهایی 20میلیون نفر از آوارگان سیل را به‌خود اختصاص داده است. سال گذشته یک‌پنجم این کشور زیر آب رفت و بسیاری از زنان و کودکان را با مشکلات بهداشتی آواره کرد.

خاور میانه و شمال آفریقا

اوایل سال میلادی 2010 چشم‌انداز اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا تغییرات تاریخی بسیاری کرد. اگرچه هنوز نمی‌توان نتایج این تحولات را پیش‌بینی کرد اما در حال حاضر نگرانی‌های زیادی در مورد کودکان کشور‌های این منطقه وجود دارد. این تغییرات بی‌شک بر زندگی کودکان و نقض حقوق آنها در دسترسی به آموزش و سلامت تأثیر خواهد گذاشت؛ به‌طور مثال در یمن درگیری‌ها و ناآرامی‌های سیاسی و مسلحانه، کودکان و ساکنان شهر‌ها را مجبور به ترک غیرضروری کرده است. کمک‌های بین‌المللی شامل مدرسه‌های تابستانی، حمایت‌های روانی و همچنین نظارت بر اجرای قرارداد 1612 شورای امنیت در مورد حمایت از کودکان درگیر مناقشات مسلحانه است. در برخی از کشور‌های آفریقایی حدود 90درصد از کودکان زیر خط فقر زندگی می‌کنند.اگرچه برخی از کشور‌ها در خاورمیانه و شمال آفریقا پیشرفت‌هایی در بخش سلامت به دست آورده‌اند اما این پیشرفت در همه جا یکنواخت نیست. تحقیقی که در دفتر خاورمیانه و شمال آفریقای یونیسف در بین دو دهک بالا و دو دهک پایین 10کشور از این منطقه درباره مرگ و میر کودکان زیر 5سال، واکسیناسیون سرخک در کودکان زیر یک سال، نسبت زایمان توسط متخصص، پوشش مراقبت‌های قبل از تولد و استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری صورت گرفته نشان می‌دهد تفاوت اصلی در دسترسی به خدمات بهداشتی با توجه به ثروت افراد است. به‌طوری که کودکانی که متعلق به خانواده‌های ثروتمند هستند احتمال بیشتری برای زنده ماندن و دریافت واکسن نسبت به کودکان فقیر دارند و به همین نسبت دسترسی به سایر خدمات. عمیق‌ترین شکاف‌ها در این زمینه در یمن و سودان دیده می‌شود.

کشور‌های عربی حوزه خلیج‌فارس

بخش عربی منطقه خلیج‌فارس به 5 کشور بحرین، کویت، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده‌عربی تقسیم می‌شود. 42درصد از جمعیت این کشور‌ها زیر 18سال هستند. با اینکه سرانه درآمد ناخالص ملی بالاست اما کودکان مشکلات زیادی دارند که در نتیجه تقابل نگرش‌های سنتی و اقتصاد مدرن جهانی به‌وجود آمده است. کشورهای منطقه خلیج‌فارس برای دستیابی به بسیاری از اهداف توسعه هزاره از دهه 90 تلاش می‌کنند، هرچند این روند کند است. از ثروتی که از طریق فروش نفت به دست می‌آید چندان در شرایط مردمان این کشور‌ها تأثیر ندارد به‌طوری که آمارهای بیکاری بسیار بالاست. به‌طور متوسط نسبت ثبت نام خالص در مدارس ابتدایی در منطقه در حدود 84درصد (با تغییرات کمی در بین دو جنس) است با این حال تعداد کسانی که ثبت نام می‌کنند از 10درصد تجاوز نمی‌کند. سوءاستفاده از زنان و کودکان، کاهش سن ازدواج و پایین بودن کیفیت برنامه درسی، از مسائل مورد نگرانی است. به دست آوردن آمارهایی از این مشکلات از اولویت‌های این منطقه است. این کشور‌ها برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای افزایش نرخ بقای کودکان تلاش‌های بسیاری کرده‌اند، هرچند حدود 10درصد از کودکان زیر 5سال از کمبود وزن در سراسر منطقه رنج می‌برند. در این منطقه تصادفات رانندگی هنوز از علل اصلی مرگ و میر کودکان است. اگر چه هنوز نرخ گسترش HIV / AIDS پایین است اما دانش مردم در مورد نحوه شیوع اچ‌آی وی به‌طور کلی اندک است.

کشور‌های پیشرفته و صنعتی

شرایط در این کشور‌ها کاملا با آنچه در کشور‌های در حال توسعه و جهان سومی اتفاق می‌افتد فرق می‌کند. این کشور‌ها معمولا جزو کشور‌هایی هستند که به سایر کشور‌ها کمک‌های بشردوستانه ارائه می‌دهند و دغدغه‌ها و مشکلاتشان با سایرین فرق می‌کند؛ مثلا می‌خواهند بدانند که کودکان تک والد چند نفر هستند؟ چه تعدادی از شیر مادر تغذیه می‌کنند؟ چند درصد از بومیان فلان منطقه در کلاس‌های آموزشی قبل از مدرسه شرکت می‌کنند؟ و چه تعداد از دندان‌های بچه‌های شش ساله پوسیدگی دارد؟ آمارهای این کشور‌ها از کاهش میزان مرگ و میر موالید، افزایش امید به زندگی در بدو تولد، درصد بالای ثبت نام و حضور در مدرسه و.... را نشان می‌دهد.

آمریکای لاتین و کشور‌های حوزه کارائیب

این منطقه نیز با بلایای طبیعی ناشی از تغییرات آب و هوایی و توفان‌های سیل‌آسا شناخته می‌شود؛ به‌طوری که مثلا در کلمبیا نیاز به یک اورژانس دائمی وجود دارد. در گواتمالا و هندوراس همزمانی خشکسالی و افزایش قیمت غذا سوء‌تغذیه ایجاد کرده است. در بولیوی و پاراگوئه هزاران مورد تب دانگ گزارش شده است. در آرژانتین و شیلی آتشفشان کودکان را آواره می‌کند و در مکزیک سیل و توفان و هائیتی هنوز درگیر عواقب زلزله‌ای است که چندی پیش آمد.

غرب و مرکز آفریقا

زندگی در غرب و مرکز آفریقا برای کودکان شامل فقر مزمن و گرسنگی شدید است. خشکسالی‌های دوره‌ای فعالیت‌های کشاورزی را فلج کرده است؛ به‌طوری که 10میلیون نفر از مردم و 860هزار کودک زیر 5سال کشور‌های این منطقه با سوء‌تغذیه دست و پنجه نرم می‌کنند. در برخی از کشور‌ها با وجود فقر زیاد ساکنان، مهاجران گرسنه‌تر نیز به مرزها وارد می‌شوند. اوضاع به‌گونه‌ای است که به‌زودی صندوق اضطراری منطقه‌ای برای افزایش ظرفیت کمک رسانی ایجاد خواهد شد.

شرق و جنوب آفریقا

برای دهه‌های متمادی میلیون‌ها کودک و زن در قسمت‌های شرقی و جنوبی با موضوعاتی چون جنگ، درگیری‌های سیاسی، خشکسالی، سیل، بیماری و... دست به گریبان بوده‌اند و سالی که گذشت از این حیث مستثنا نبوده است؛ به‌طور مثال سیل در نامیبیا باعث بسته شدن 263مدرسه و محروم شدن 114هزار کودک از تحصیل شد. نرخ مرگ و میر کودکان و میزان سوء تغذیه آنان در مناطق بسیار آسیب‌دیده بالاتر از آستانه اورژانس (15درصد) است. وضعیت به‌گونه‌ای است که انتظار می‌رود اوضاع وخیم‌تر نیز شود. علاوه بر اینها شیوع بالای ایدز نیز مزید بر علت شده به‌طوری که 35 درصد از مبتلایان جدید و 38 درصد از مرگ جهانی ناشی از ایدز در 9کشور جنوب آفریقا رخ می‌دهد؛ میزان شیوع ایدز در کشور سوازیلند 33درصد است.

افغانستان

تعداد حوادث امنیتی که در افغانستان اتفاق می‌افتد در 12ماه گذشته به طرز چشمگیری افزایش یافته است. افزایش خشونت‌های گسترده مانع از اقدامات بشردوستانه می‌شود. خشکسالی‌های طولانی نیز باعث شده کشاورزان قادر به تولید نیازهای اولیه خود هم نباشند؛ در نتیجه کودکان این کشور با کمبود 2 میلیون تنی مواد‌غذایی مواجه هستند. 21 درصد زنانی که در سن باروری هستند از سوء‌تغذیه شدید رنج می‌برند. 42 درصد از بچه‌ها از تحصیلات محرومند که بیشترشان دختر هستند. بچه‌ها هنوز از خانواده‌هایشان جدا می‌شوند، کشته یا معدوم می‌شوند و یا توسط گروه‌های تروریستی برای حملات انتحاری مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، قاچاق، ازدواج اجباری و کارهای طاقت‌فرسا از دیگر چالش‌های کودکان افغان است.

پاکستان

نزدیک به یک‌سال از سیل ویرانگر سال 2010 می‌گذرد. این سیل میلیون‌ها نفر از کودکان را به‌گونه‌ای آواره کرد که بسیاری از کودکان و خانواده‌هایشان هنوز نتوانسته‌اند به شرایط عادی و خانه‌هایشان بازگردند. در این سیل، 10 هزار مدرسه از بین رفت. به‌دلیل شرایط نامساعد منطقه، کمک‌های انسان‌دوستانه به کسانی می‌رسید که خود را به کمپ‌های امداد رسانده بودند. در حال حاضر بیشترین نیاز کودکان این کشور دسترسی به آب سالم برای جلوگیری از وبا، هپاتیت و حصبه است. در مرحله بعد حمایت‌های آموزشی از 10 هزار کودک بی‌خانمان و حمایت‌ از مادرانشان بایستی در برنامه‌ها گنجانده شود.

سودان

دارای یکی از بالاترین سرانه‌های مرگ و میر مادر و کودک در جهان است. از هر 100هزار زایمان،2هزار و54 زن می‌میرند. از هر 1000مورد زایمان در مؤسسات بهداشتی، 102نوزاد می‌میرند. همچنین مشخص شده که تنها 48درصد از زنان سودانی در دوران بارداری موفق به استفاده از تسهیلات پزشکی می‌شوند. بیماری‌های عفونی قابل پیشگیری و سوء‌تغذیه از شایع‌ترین علل بروز عوارض جانبی و مرگ و میر در کودکان زیر 5 سال هستند.

چین

در سال‌های اخیر، وضعیت سلامت و تندرستی کودکان چین به‌طور چشمگیری بهبود یافته و شاخص‌های تندرستی کودکان چین به سطح کشورهای پیشرفته متوسط رسیده است. با این حال، مسائلی چون سوء‌تغذیه ناشی از فقر مواد غذایی و کم‌خونی کودکان در مناطق روستایی واقع در غرب چین همچنان وجود دارد. طی 5 سال گذشته میزان مرگ و میر نوزادان و کودکان کمتر از 5 سال، روند کاهشی داشته است. به‌منظور بهبود تغذیه کودکان روستایی، فدراسیون زنان و صندوق کودکان و نوجوانان چین برنامه‌ای برای رفع مشکل کم‌خونی نوزادان و کودکان به اجرا گذاشته‌اند اما اجرای سخت قانون تک‌فرزندی آمار سقط نوزادان دختر را به‌شدت افزایش داد به‌طوری که دولت مجبور به تصویب قانون منع انجام سونوگرافی و اعمال شدید آن شد.

هند

یکی از مسائل مهمی که در جامعه هند به‌شدت مشاهده می‌شود تبعیض بین نوزادان دختر و پسر است. علاوه بر واکنش‌های متفاوت فرهنگی که در‌قبال تولد دختر یا پسر وجود دارد، گزارش‌هایی نیز درباره نسبت زنان و مردان در این کشور وجود دارد. در هند در مقابل هر 100 مرد فقط 93 زن وجود دارد. با این محاسبه می‌توان گفت که حدود 40 تا 50 میلیون دختر از جمعیت هند مفقود شده‌اند. این در حالی است که به‌کارگیری روش تشخیص سونوگرافی برای تعیین جنسیت بسیار رواج دارد. کارشناسان نتیجه‌گیری می‌کنند که مسئله مرگ دختران در هند ارتباطی به فقر خانواده‌ها ندارد چون طبقه متوسط به امکانات پزشکی نظیر سونوگرافی در هند دسترسی دارند.

مصر

به‌رغم پیشرفت‌های قابل‌ملاحظه، میلیون‌ها کودک مصری در فقر به سر می‌برند. مطالعه‌ای که اخیرا انجام شده نشان می‌دهد که نیمی از کودکان زیر 18سال مصری با روزی 2دلار زندگی می‌کنند و این امکان سلامت و آموزش مناسب را از آنها می‌گیرد. یافته‌های کلیدی این مطالعه عبارتند از: بیش از 7میلیون کودک از حقوق خود برای به‌دست آوردن غذا، آب و بهداشت، آموزش، سرپناه، مشارکت و حمایت محروم‌اند و در مصر دختران کمتر از پسران از خدمات آموزشی بهره‌مند شوند. این مطالعه قبل از شروع بیدار اسلامی در مصر انجام شده است بنابراین باید وخامت اوضاع را برای کودکان به‌مراتب بیشتر قلمداد کرد.

هائیتی

زلزله‌ای که سال گذشته همزمان با سال نو میلادی آمد بسیاری از شهر‌های پرجمعیت هائیتی مانند پورتوپرنس را ویران و کودکان و زنان زیادی را آواره و بی‌خانمان، محروم از بهداشت و درمان و... کرد. اگر زلزله هم نمی‌آمد باز این کشور از شرایط خوبی برای کودکان برخوردار نبود. از آنجا که تراکم جمعیت در این کشور بالاست و زیرساخت‌ها مناسب نیست یا اصلا وجود ندارد بلایای طبیعی بیشترین تاثیر را برکودکان می‌گذارد. هائیتی دارای بالاترین میزان مرگ و میر کودکان زیر 5 سال و مادران را در نیمکره غربی دنیا دارد و عمده‌ترین علل مرگ و میر، اسهال و عفونت‌های تنفسی، مالاریا، سل، ایدز و ویروس HIV است.

آرژانتین

آرژانتین در میان کشور‌های آمریکای جنوبی از شرایط بهتری برخوردار است. این کشور در 4سال متوالی توانسته میزان فقر و نرخ بیکاری را به‌طور چشمگیری کاهش دهد اما این شامل همه بخش‌های کشور نمی‌شود به‌طوری که 7 درصد از جمعیت این کشور با روزی یک دلار سر می‌کنند و کودکان بیشتر از همه در معرض فقر هستند. خیلی از دانش‌آموزان کلاس‌ها را تکرار کرده و یا در دوران دبیرستان ترک تحصیل می‌کنند. برنامه ملی‌ای به نام« طرح خانواده» برای کمک به خانواده‌های فقیر اجرا شده است. در این طرح در قبال مدرسه رفتن بچه‌ها، مراقبت‌های بهداشتی اولیه دریافت خواهند کرد.

عراق

براساس گزارشی که اخیرا سازمان ملل منتشر کرده، درگیری‌ها در این کشور باعث کشته‌شدن و نقص‌عضو صدها کودک شده است. در عراق از کودکان به‌عنوان جاسوس و برای جابه‌جایی تجهیزات نظامی، ضبط تصاویر حملات با هدف استفاده تبلیغاتی و همچنین کارگذاشتن بمب در مدارس و بیمارستان‌ها و گاهی اوقات از آنها به‌عنوان طعمه برای به دام‌انداختن نیروهای امنیتی استفاده می‌شود. این علاوه بر حملات انفجاری است که علیه کودکان عراقی صورت می‌گیرد. بنا بر آمار دولت عراق، بیش از 870 کودک عراقی طی سال‌های گذشته کشته و بیش از 3هزار و 200 کودک زخمی شده‌اند.

آفریقای جنوبی

بعد از سقوط آپارتاید، آفریقای جنوبی توانست به موفقیت فوق العاده‌ای در زمینه توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برسد اما با این حال هنوز فقر و نرخ بالای ابتلا به ویروس HIV اصلی‌ترین دلایل مرگ و میر مادران و کودکان است. علاوه بر این خشونت جنسی و سوءاستفاده از کودکان در این کشور رواج دارد. تخمین زده می‌شود که 2/5 میلیون کودک یتیم در اثر مرگ والدین بر اثر ایدز وجود داشته باشند. پیش‌بینی می‌شود که این رقم در سال 2015 به دو برابر برسد. کودکان یتیم بیشتر از دیگران در معرض خشونت و سوءاستفاده مراقبان خویش هستند. آفریقای جنوبی دارای بالاترین نرخ جرم و جنایت در جهان است که نسبت زیادی از پرونده‌ها مربوط به زنان و کودکان است.

آمریکا

تعداد کودکان صفر تا 17 سال در آمریکا بیش از 74 میلیون نفر است. یکی از مشکلات کودکان آمریکایی، خشونت کودکان بزرگ‌تر نسبت به کودکان خردسال‌ است. 21 درصد از کودکان (15/5 میلیون نفر) در فقر زندگی می‌کنند. این رقم در سال 2008 حدود 19 درصد بود. این روند مطابق با انتظارات مربوط به رکود اقتصادی اخیر است. 90 درصد از کودکان در آمریکا تحت پوشش بیمه‌های درمانی هستند ولی 7/5 میلیون نفر از کودکان تحت هیچ بیمه‌ای در هیچ دوره زمانی از سال نیستند. 59درصد از کودکان در شهرهایی زندگی می‌کنند که آلودگی هوا بیش از استاندارد‌های ملی است. تعداد کسانی که به آب آشامیدنی مناسب با استاندارد‌ها دسترسی ندارند 7درصد شده است.

استرالیا

وضعیت کودکان در کشور‌های پیشرفته کاملا فرق می‌کند و مشکلاتشان به هیچ عنوان شباهتی به دیگران ندارد. به‌طور مثال مسائلی که استرالیا با آن مواجه است اینگونه‌اند: تعداد نوزادانی که منحصرا در چهار و شش ماهگی با شیر مادر تغذیه می‌کنند، چگونگی و میزان شیوع مشکلات روانی و اختلالات در میان کودکان و توسعه اجتماعی و عاطفی کودکان، تعداد کودکانی که در خانواده‌هایی با عملکرد سالم زندگی می‌کنند، دلایل شیوع قلدری و زورگویی کودکان در مدارس و کیفیت مراقبت از کودکان. افزایش نرخ معلولیت‌های شدید، دیابت و پوسیدگی دندان در بین شش‌ساله‌ها، چاقی بیش از حد کودکان بر اثر تماشای زیاد تلویزیون و بازی با کامپیوتر، مصرف کم‌سبزیجات از دیگر نگرانی‌هاست.

مالزی

مالزی اخیرا 2پروتکل کنوانسیون حقوق کودک مبنی بر حمایت از سوءاستفاده جنسی از کودکان و حفاظت از آنها در برابر درگیری‌های مسلحانه را امضا کرد. وزارت زنان و خانواده مالزی برنامه‌هایی برای آموزش و آگاهی و نگهبانی از حقوق کودکان تدارک دیده است.

ایران

به یمن سیستم جامع مراقبت‌های بهداشتی اولیه در ایران، کودکان ایرانی امروزه شانس بهتری نسبت به والدین خود در زمینه زنده‌ماندن دارند. با اینکه نرخ مرگ‌ومیر مادران و نوزادان کاهش یافته است، سوءتغذیه، اسهال و کمبود مواد مغذی همچنان یک معضل در مناطق دورافتاده است. در سطح ملی، بیشتر از 95درصد کودکان به‌صورت کامل از این مشکلات مصون هستند اما این رقم در مناطق محروم بسیار پایین است. کودکان درنقاط محروم همچنین از نرخ پایین ثبت تولد، ضعف جسمانی، کندی رشد و کمبود وزن رنج می‌برند.ازدواج زودهنگام هنوز در برخی مناطق ایران رایج است. پدیده ازدواج زود‌هنگام ارتباط تنگاتنگی با مشکل فقر دارد. والدین دراین مناطق هنوز از بسیاری از نتایج منفی ازدواج زود هنگام اطلاع ندارند. کودکان کار یکی دیگر از نتایج فقر هستند. بسیاری از کودکان روستایی ایران معمولا در سن 12سالگی کار می‌کنند.اما ایران دربسیاری ازموارد پیشرفت های خوبی داشته است. گزارش‌های وزارت بهداشت از کاهش قابل توجه مرگ و میر کودکان زیر 5سال در طول 30سال گذشته حکایت دارد. براساس گزارش منتشر شده در کتاب «شاخص‌های سیمای سلامت»، میزان مرگ کودکان کمتر از پنج ساله از 222 در هزارتولد در سال 1349 به 36/4در هزار تولد زنده در سال1379 کاهش یافته است.