به گزارش همشهری، شاخص بورس تهران از ابتدای پاییز تاکنون وارد مدار نزولی شده و این روند کماکان ادامه دارد. بر همین اساس مسئولان بازار سرمایه ابتدای پاییز تلاش کردند با اجرای سیاست تنفس مصنوعی از کاهش بیش از حد قیمت‌ها در بازار جلوگیری کنند و شاخص بورس را تحت کنترل خود در بیاورند اما نشانه‌های اخیر حاکی از آن است که این سیاست با شکست مواجه شده است.
البته مسئولان سازمان بورس هرگز تلاش خودرا برای کنترل شاخص بورس تایید نکرده‌اند وآن را نوعی اتهام می‌دانند که از سوی رسانه‌ها مطرح می‌شود. با این حال منابع خبری مدعی هستند شاخص بورس در هنگام نزول قیمت‌ها با تغییراتی مواجه می‌شود.
این رویه که اصطلاحا نوعی اعمال تنفس مصنوعی در بازار است، این‌گونه عمل می‌کند که در هنگام نزول شاخص‌ها با انجام رایزنی در بین شرکت‌های بورس و جمع‌آوری سهامی که با صف‌های فروش مواجهند یا در مواقع دیگر با باز و بسته کردن نماد‌ها سعی می‌شود از ریزش بیش‌از حد شاخص ممانعت کند اما آمار‌ها نشان می‌دهد که این بار اجرای سیاست تنفس مصنوعی در بازار موفق نبوده است و ظرف روز‌های گذشته شاخص بورس تهران وارد مدار نزولی‌تری شده و ارزش بورس تهران نیز از ابتدای پاییز تاکنون بیش از میلیارد‌ها دلار کاهش یافته است. نخستین افت پاییزی شاخص در روز 24 مهر ماه با ریزش 377 واحدی رقم خورد؛این نزول نخستین ریزش نیمه‌دوم و هفتمین افت بزرگ بورس در سال 90 بود که در جریان آن شاخص بورس به عدد 26 هزار و 291واحد رسید.پس از آن شاخص کل بورس فراز و فرود‌های زیادی را تجربه کرد و در کم رمقی و رکود نسبی ناشی از تحولات داخلی و خارجی به سر برد. به این ترتیب شاخص بورس اوراق بهادار تهران در روز یکشنبه 1/1درصد افت کرد تا این متغیر مهم به 25هزار و 589 واحد برسد.
در بازار روز یکشنبه بیشتر شرکت‌های بورس با افت قیمت مواجه شدند ولی شرکت‌های بزرگ و مهمی چون سرمایه‌گذاری غدیر با 34واحد، بانک پاسارگاد با 26 واحد، ملی مس با 24 واحد، مخابرات و فولاد مبارکه با 23 واحد، بانک ملت و سایپا با 14 واحد و مپنا با 11 واحد تأثیر منفی بر شاخص، بیشترین نقش را در افت بورس داشتند. در بازار کم رمق یکشنبه ارزش معاملات نیز کاهش یافت و به 418 میلیارد ریال رسید. ریزش بزرگ شاخص و افت قیمت سهام شرکت‌ها نیز باعث کاهش ارزش بازار سرمایه شد به‌طوری که ارزش بازار سرمایه از 123 هزار میلیارد تومان در روز شنبه به 121 هزار میلیارد تومان در روز یکشنبه رسید.
افت‌های بیشتر در راه است
نزول شاخص‌های بورس در طول چند ماه گذشته درست با انتشار اخبار مربوط به اختلاس 3 هزار میلیارد تومانی و فعالیت گروه امیر منصور آریا متهم ردیف اول این اختلاس در بازار سرمایه که به گفته دادستان کل کشور با تاسیس بانک آریا قصد پولشویی در بازارسرمایه راداشت، شتاب بیشتری گرفت اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود چرا که ظرف یک ماه گذشته پس از پشت سر گذاشتن این حوادث به‌دنبال افزایش قیمت بهره‌مالکانه سنگ آهن سازمان بورس و اوراق بهادار نمادشرکت‌های تولید‌کننده سنگ آهن را در بورس متوقف کرد؛ کاری که به‌هیچ عنوان در مورد نماد بانک‌های حاضر در بورس انجام نشد.به این ترتیب در حال‌حاضر نماد شرکت‌های تولید‌کننده سنگ‌آهن نزدیک به 4 هفته است که دربورس به حالت تعلیق درآمده است درحالی‌که سازمان بورس در زمان وقوع اختلاس 3 هزار میلیارد تومانی از بسته شدن نماد بانک‌ها خودداری و در اظهارنظر معناداری اعلام کرد که اعتقادی به توقف نماد بانک‌ها در بورس ندارد.
این موضوع و برخورد سلیقه‌ای در مورد باز و بسته کردن نماد‌ها درحالی‌که رویه باز و بسته شدن نماد‌ها باید براساس رویه قانونی و آیین‌نامه اجرایی معاملات انجام شود دامنه بی‌اعتمادی را در بازار سرمایه گسترده‌تر کرد. هرچند علی صالح آبادی رئیس سازمان بورس ابتدای آبان ماه و امیرحمزه مالمیر مدیرنظارت بر ناشران سازمان بورس 28 مهر ماه گفتند نماد شرکت‌های تولید‌کننده سنگ آهن ظرف یک هفته در بورس باز می‌شود اما با سپری شدن 2 هفته از این وعده هنوز خبری از باز شدن نماد این شرکت‌ها در بورس نیست و به‌نظر می‌رسد سازمان از باز کردن نماد این شرکت‌های مهم در بورس واهمه دارد چرا که بازگشایی نماد این شرکت‌ها و آغاز معاملات شان در بورس می‌تواند موجب نزول بیشتر شاخص‌های بورس شود.
از سوی دیگر، کارشناسان معتقدند با توجه به آنکه هنوز ابعاد ماجرای اختلاس 3هزار میلیارد تومانی و تاثیری که این رویداد بر عملکرد بانک‌ها دارد پنهان باقی‌مانده است با روشن‌شدن پیامد‌های این موضوع سهام بانک‌ها در بورس تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت و این ماجرا نیز می‌تواند زمینه نزول بیشتر شاخص‌های بورس را فراهم کند؛ موضوعی که در طول چند ماه گذشته همواره از سوی مسئولان سازمان بورس انکار شده و هیچ تلاشی نیز برای شفاف‌سازی عملکرد بانک‌ها یا توقف نماد این شرکت‌ها انجام نشده است.
بازار نیمه دولتی
در همین رابطه، مهدی غفاری کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس نیوز درباره دلایل نزول شاخص‌ها گفت: بازار سرمایه کشور، بازاری نیمه‌دولتی یا به عبارت دیگر شبه دولتی است. نحوه عملکردها و عکس‌العمل نشان دادن در مقابل تغییرات بر جهت حرکت بازار مؤثر است. اما در مقابل موضوع استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی، بازیگران اصلی بازار هیچ تحرکی از خود نشان ندادند و حتی از سهم‌های مورد نظر خود نیز حمایت نکردند، این موضوع سبب افزایش نگرانی‌ها و روند منفی بازار در هفته گذشته شد. این کارشناس بازار سرمایه اتفاقی که در نماد سنگ آهنی‌ها افتاد را از جمله اتفاقاتی برشمرد که امکان ارائه هر گونه پیش‌بینی را درخصوص سهام یا صنایع ارزنده برای سرمایه‌گذاری سخت می‌کند.
میل سرمایه‌ها به بازار طلا و ارز
اقبال نیا، کارشناس دیگر بازار سرمایه، هم در باره علت روند نزولی بورس گفت: دلیل این نوع حرکت بازار سهام در نخستین روز از هفته جاری به اتخاذ سیاست صبر و انتظار مربوط می‌شود، چرا که گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران تکمیل و تا پایان این هفته برای قرائت آن در اختیار مدیرکل آژانس قرار می‌گیرد. وی وضعیت بازارهای موازی ارز و طلا را دیگر عامل تشدید‌کننده روند فعلی بازار عنوان کرد و افزود: شرایط مناسب در این دو بازار و وجود ریسک سیستماتیک در بورس باعث شده که سرمایه‌گذاران ترجیح دهند در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند.