محمدرضا فرزین*: اگرچه قضاوت در خصوص آثار و پیامدهای بلندمدت این قانون بسیار زود است، با این حال قصد دارم به اهداف اولیه طرح، نحوه اجرا و آثار و پیامدهای آن طی این مدت اشاره‌ای داشته باشم.

مصرف 4حامل انرژی در کشور در قیاس با مدت مشابه سال قبل 3میلیارد و 394میلیون و 650هزار لیتر کاهش نشان می‌دهد. به‌رغم اینکه در سال1389 حدود 1/6میلیون خودرو و 700هزار موتورسیکلت پلاک شده و به وسایل نقلیه کشور اضافه شده است، طی این دوره مصرف بنزین 850میلیون لیتر کاهش یافته است. به همین ترتیب مصرف گازوئیل 734 میلیون و 290 هزار لیتر، نفت سفید 725 میلیون و 650 هزار لیتر، نفت کوره یک میلیارد و 85میلیون و 390 هزار لیتر و گاز مایع 338 میلیون لیتر کاهش نشان می‌دهد.در دوره اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها مصرف برق 2 درصد کاهش یافته است این درحالی که طی
31 سال گذشته مصرف برق به‌طور متوسط سالانه 8 درصد رشد را تجربه کرده و سال قبل رشد مصرف آن حدود 10 درصد بوده است.

کاهش 10 درصدی مصرف برق طی این دوره به معنی عدم نیاز به ایجاد یک نیروگاه 5مگاواتی است که حدود 5میلیارد دلار هزینه دارد. همچنین ارزش اقتصادی 10درصد کاهش مصرف برق کشور 2میلیارد دلار برآورد می‌شود. با این حال کاهش مصرف برق عمدتا در بخش خانگی به وقوع پیوسته و طی این دوره مصرف برق صنایع 13درصد افزایش داشته است. رشد مصرف برق در بخش صنعتی در سال گذشته تنها 5درصد بوده است، همچنین صادرات برق 15درصد و مصرف برق در بخش کشاورزی 2درصد رشد نشان می‌دهد. مصرف خانگی گاز در زمستان روزانه 25-20میلیون مترمکعب برآورد شده، این در حالی است که مصرف آن در بهار با 2درصد کاهش مواجه شده است. مصرف گاز صنایع نیز 12-10درصد افزایش داشته و طی این دوره 4500واحد صنعتی جدید به شبکه گاز کشور متصل شده‌اند.

کاهش مصرف و افزایش تولید

تا قبل از اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها میزان آرد تخصیصی به نانوایی‌ها ماهانه 536هزار تن بوده است. این درحالی است که متوسط آرد تخصیصی به خبازی‌ها در هفت‌ماهه اول اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها به 440هزار تن کاهش یافته و مصرف آرد طی این مدت جمعا 672هزار تن کاهش نشان می‌دهد. 3رشته فعالیت استراتژیک فولاد، سیمان و خودرو 32/3درصد ارزش افزوده صنعت، 39/3درصد سوخت مصرفی کارگاه‌های صنعتی، 13/5درصد صادرات این بخش و 18درصد اشتغال کارگاه‌های 10نفر کارکن و بیشتر را به خود اختصاص می‌دهند. در پنج ماهه اول پس از اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها تولید فولاد خام به بیش از 5/6میلیون تن رسیده است که 12/67درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد نشان می‌دهد. تولید محصولات فولادی نیز به 6/8میلیون تن افزایش یافته که نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از 9/24درصد رشد نشان می‌دهد، همچنین تولید سیمان و کلینکر به ترتیب به 65/24 و 54/26میلیون تن بالغ شده که به ترتیب 14/35 و 12/24درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد نشان می‌دهد.

توزیع درآمد
براساس گزارش بانک مرکزی، پیش‌بینی شده که پس از اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها ضریب جینی شهری به 0/3708 و روستایی به 0/3515 کاهش یابد. آثار و پیامدهای اجرای طرح را باید در قالب اهداف اولیه آن بررسی کرد و بخشی از افزایش قیمت کالاها و خدمات به‌دلیل سهم مصرف حامل‌های انرژی در آن کاملا طبیعی بوده است. این قانون ابتدای راه خود است و بسیاری از آثار آن را باید با تغییراتی که در فرایندهای تولید اتفاق خواهد افتاد در آینده مشاهده کرد. با این حال اجرای این قانون نشان داد که ما می‌توانیم کارهای بزرگی را با فکر و دانش خودمان در کشورمان انجام دهیم.

*سخنگوی ستاد هدفمندی یارانه‌ها