11 استیضاح که در مجلس هشتم هرگز به رأی گذاشته نشدند

 مجلس البته برای نیل به این مقصود از ابزار‌هایی نیز برخوردار است که در این میان «استیضاح» به لحاظ شدت، اهمیت و تأثیرگذاری از سایر ابزارها متمایز شده است. این ابزار نظارتی اما غیر از مجلس دوم، در تمامی مجالس به تناوب و با کم و کیفی متفاوت مورد استفاده قرار گرفته است.

مجلس هشتم با وجود اینکه هنوز تا رسیدن به خط پایان 5 ماه دیگر فرصت دارد، تا کنون چه به لحاظ تعداد استیضاح‌های مطرح شده و چه به لحاظ تعداد وزرایی که با چوب استیضاح از دولت کنار گذاشته شده‌اند، رکورد‌دار است. مجلس هشتم البته یک رکورد منحصربه فرد دیگر نیز در اختیار دارد؛ رکورد استیضاح‌های نافرجام! بدین معنا که تاکنون 15 استیضاح در مجلس هشتم مطرح شده که از این میان تنها 4 استیضاح به رأی گذاشته شده و 11 استیضاح هرگز به مراحل نهایی نرسیدند. از میان 4 استیضاح صورت گرفته نیز 2 استیضاح، معادل50 درصد استیضاح‌های انجام شده منجر به عزل وزیر شده‌است.

داستان استیضاح‌های انجام شده اما از یک حیث دیگر نیز قابل توجه است. مجلس هشتم ابتدای دوران فعالیت خویش سابقه استیضاح موفق مرحوم علی کردان به علت معتبر نبودن مدرک دکترای افتخاری، دریافت حقوق با مدرک غیرمعتبر و عضویت در هیأت علمی دانشگاه آزاد و عدم صداقت در هنگام بررسی رأی اعتماد در کارنامه خود را داشت و وی را پس از گذشت تنها 91روز از کسب رأی اعتماد اولیه مجلس و تکیه بر مسند وزارت کشور از برج آجری خیابان فاطمی به بهارستان کشاند. اما مجلس که با عزل کردان نشان داده بود در مقابل کج‌روی‌ها کوتاه نخواهد آمد، در جریان استیضاح شمس‌الدین حسینی،وزیر اقتصاد دولت دهم به علت قصور در ماجرای اختلاس 3هزارمیلیاردی در آخرین سال از عمر این مجلس به گونه‌ای عمل کرد که انتقادات بسیاری را از درون و خارج از مجلس برانگیخت.

در حالی که نمایندگان می‌توانستند به‌عنوان نماینده‌های مردم در خانه ملت واکنش مناسبی نسبت به عملکرد ضعیف دولت در موضوع خارج شدن 3‌هزار میلیارد تومانی از بیت‌المال نشان دهند، اما با رأی مجدد به وزیر اقتصاد، آن هم به بهانه عذرخواهی‌ای که هرگز صورت نگرفت (حسینی در جریان استیضاح در صحن علنی مجلس اعلام کرده بود اگر لازم باشد از مردم عذرخواهی می‌کنم و ظاهرا لازم هم نشد) مانع از انجام این کار شدند. این استیضاح جنجالی حواشی بسیاری به همراه داشت. چنانچه بعدها احمد توکلی ازجمله نمایندگان مصر بر استیضاح وزیر اقتصاد اظهارنظر جالبی درباره تغییر ناگهانی برخی نمایندگان مؤثر مجلس داشت که بر ابهامات این استیضاح افزود. همچنین دیگر نکته جالب توجه در این استیضاح صحبت‌های لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در دفاع از وزیر اقتصاد بود که تعجب نمایندگان را برانگیخت.

اما نکته جالب دیگر در خصوص استیضاح‌های مجلس هشتم، استیضاح حمید بهبهانی، وزیر راه دولت دهم بود که برای نخستین‌بار در طول تاریخ مجلس بدون حضور رئیس‌جمهور و حتی شخص وزیر در مجلس برای دفاع انجام شد. همچنین در داستان استیضاح‌های مجلس هشتم آنچه بیش از هر چیزی تکرار می‌شد و به رویه ثابتی در مجلس بدل شده بود، پس گرفتن امضا از سوی نمایندگان بود که از یک سو به‌دلیل لابی‌های هیأت رئیسه و از سوی دیگر به علت ملاحظات سیاسی نمایندگان صورت می‌گرفت.

بر این اساس موضوع استیضاح وزرای بهداشت، ‌درمان و آموزش پزشکی، نفت، صنایع و معادن و علوم و تحقیقات و فناوری نیز در طول مجلس هشتم جسته و گریخته در لابه‌لای سخنان نمایندگان مطرح ‌شد ‌اما به دلایل مختلف از قبیل پس گرفتن امضاها، به حد نصاب نرسیدن یا قانع شدن نمایندگان از توضیحات وزرا در صحن علنی مجلس مورد بررسی قرار نگرفت.

لیست کامل استیضاح‌ها در مجلس‌هشتم