برای بررسی علل و عوامل عدم‌توفیق در این طرح‌ها با محمدقلی خسروی رئیس اتحادیه املاک گفت‌وگو کردیم.
- علت اصلی عدم‌موفقیت دولت در اجرای طرح‌هایی از جمله برخورد تعزیراتی با متخلفان، دوساله‌شدن قراردادهای اجاره و... چیست؟
این مواردی که شما به آن اشاره کردید و البته تعداد آنها کم هم نیست، همگی در قالب طرح‌هایی در این بازار به اجرا درآمد که با وجود همکاری بنگاه‌های مشاور املاک نتوانست به اهداف مدنظر دست پیدا کند؛ علت اصلی را هم می‌توان نبودن پشتوانه قانونی برای این طرح‌ها ذکر کرد. به‌نظر بنده تا زمانی که این برنامه‌ها توسط مجلس به‌صورت قانون تصویب نشده باشد نمی‌تواند از ضمانت اجرایی بالایی برخوردار باشد؛ چرا که در شرایط فعلی هر مالکی می‌تواند با استناد به اصل محترم‌بودن مالکیت، نسبت به طرح‌های ضربتی اعتراض کرده و سرپیچی از آنها را حق خود بداند.
- اما دولت تاکید بسیاری بر موفقیت‌آمیزبودن طرح‌های خود دارد. نظر شما در این‌باره چیست؟
به‌هرحال اجرای چنین طرح‌هایی بی‌تاثیر هم نبود. با اعلام هر یک از این برنامه‌ها جو روانی شدیدی در بازار به وجود می‌آمد که خود موجب کنترل مقطعی قیمت‌ها می‌شد. به عبارت دیگر اگر این برنامه‌ها به اجرا گذاشته نشده بود شاید قیمت مسکن در تهران هم‌اکنون بسیار بیشتر از سطح فعلی بود. اما از سوی دیگر تصمیم به اجرای طرح‌هایی از قبیل تعزیراتی‌شدن بازار مسکن، معضلاتی را هم به‌دنبال داشت که از تاثیرگذاری آن به‌شدت کاست و از آن جمله می‌توان به این نکته اشاره کرد که بسیاری از مالکان، مستاجران خود را وادار به امضای قراردادهایی می‌کردند که در خانه و پشت قرارداد قبلی نوشته شده است؛ در نتیجه این طرح ابتر ماند و اصلا عملیاتی نشد. یا طرح دیگری به نام دوساله‌شدن قراردادهای اجاره بود که در این زمینه هم بسیاری از صاحبخانه‌ها اصلا تمایلی به تنظیم قراردادهای دوساله نداشتند و باز هم مشکلات جدیدی به‌وجود آمد.
- موثرترین طرح دولت برای کنترل بازار مسکن را کدامیک از برنامه‌هایی می‌دانید که تا‌کنون اجرا شده است؟
من فکر می‌کنم اجرای پروژه‌های مسکن مهر در شهرهای اطراف پایتخت و نیز ساماندهی معاملات املاک و مستغلات یکی از اقداماتی بود که منجر به شکسته‌شدن قیمت مسکن در داخل پایتخت شد. از سوی دیگر طراحی مسکن ویژه، طراحی مسکن مهر و تقویت ارائه تسهیلات به بافت‌های فرسوده هم تاثیرات مثبتی بر این بازار داشته و در آینده نیز موجب کنترل قیمت‌ها خواهد شد. اما باز هم تاکید می‌کنم که بسیاری از این برنامه‌ها برای اثربخشی احتیاج به مصوبه مجلس دارند.
- مهم‌ترین تهدیدهایی که برای بازار مسکن در سال‌جاری وجود دارد از نگاه شما چیست؟
اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها. برخلاف اینکه پیش از این گفته می‌شد که این قانون بر قیمت مسکن تاثیری نخواهد داشت اما مشاهده می‌شود که افزایش بهای سوخت و انرژی برای کارخانه‌های تولید‌کننده مصالح هم‌اکنون تاثیر خود را گذاشته و قیمت واحدهای مسکونی نوساز را افزایش داده است. بنابراین به‌نظر می‌رسد که مسئولان باید در اجرای فاز دوم این قانون توجه کافی به این مسئله داشته باشند.